اثر لیتیوم روی سلول های بنیادی خون ساز، مزانشیمی و عصبی
تاریخ انتشار: دوشنبه 06 اردیبهشت 1395
| امتیاز:
لیتیوم برای بیش از 65 سال است که در روانپزشکی مدرن استفاده شده است و سنگ بنای درمان طولانی مدت اختلالات دو قطبی را تشکیل می دهد. شماری از ویژگی زیستی لیتیوم کشف شده است که شامل اثرات هماتولوژیک، ضد ویروسی و محافظت کنندگی عصبی است. در این مقاله، مرور سیستمیک اثر لیتیوم روی سلول های بنیادی خون ساز، مزانشیمی و عصبی ارائه شده است. اثرات سودمند لیتیوم روی سطح سلول های بنیادی خون ساز و فاکتورهای رشد از سال 1970 گزارش شده است. لیتیوم خانه گزینی(homing) سلول های بنیادی، توانایی تشکیل کلون و خودنوزایی سلول های بنیادی خون ساز را بهبود می بخشد. هم چنین لیتیوم اثر مطلوبی را روی تکثیر و حفظ سلول های بنیادی مزانشیمی اعمال می کند. مطالعات روی اثر لیتیوم روی نورونزایی نشان دهنده تکثیر افزایش یافته سلول های پیش ساز در ژیروس دندانه ای هیپوکامپ و فعالیت میتوزی تشدید شده سلول های شوآن است. این ممکن است با اثرات حفاظت کننده عصبی بودن و نوروتروفیک بودن لیتیوم مرتبط باشد و با بهبود پلاستیسیتی سیناپسی پیش برنده بقای سلولی و مهار آپوپتوز مشخص شود. در مطالعات بالینی، تیمار لیتیومی ماده خاکستری مغز(عمدتا در لوب های پیشانی، هیپوکامپ و آمیگدال) را افزایش می دهد. یافته های اخیر پیشنهاد می دهد که لیتیوم ممکن ناست خطر زوال عقل را کاهش دهد و اثر سودمندی رو بیماری های تحلیل برنده عصبی اعمال کند. مهم ترین واسطه ها و مسیرهای سیگنالینگ عمل لیتیوم،گلیکوژن سینتاز کیناز 3 و مسیر Wnt/B-catenin است. اخیرا برای مطالعه بیماری زایی اختلالات دو قطبی و مکانیسم عمل لیتیوم، سلول های بنیادی پرتوان القایی بدست آمده از بیماران دوقطبی استفاده می شود.
Pharmacol Rep. 2016 Apr;68(2):224-30. doi: 10.1016/j.pharep.2015.09.005. Epub 2015 Oct 1.
The effect of lithium on hematopoietic, mesenchymal and neural stem cells.
Ferensztajn-Rochowiak E1, Rybakowski JK2.
Abstract
Lithium has been used in modern psychiatry for more than 65 years, constituting a cornerstone for the long-term treatment of bipolar disorder. A number of biological properties of lithium have been discovered, including its hematological, antiviral and neuroprotective effects. In this article, a systematic review of the effect of lithium on hematopoietic, mesenchymal and neural stem cells is presented. The beneficial effects of lithium on the level of hematopoietic stem cells (HSC) and growth factors have been reported since 1970s. Lithium improves homing of stem cells, the ability to form colonies and HSC self-renewal. Lithium also exerts a favorable influence on the proliferation and maintenance of mesenchymal stem cells (MSC). Studies on the effect of lithium on neurogenesis have indicated an increased proliferation of progenitor cells in the dentate gyrus of the hippocampus and enhanced mitotic activity of Schwann cells. This may be connected with the neuroprotective and neurotrophic effects of lithium, reflected in an improvement in synaptic plasticity promoting cell survival and inhibiting apoptosis. In clinical studies, lithium treatment increases cerebral gray matter, mainly in the frontal lobes, hippocampus and amygdala. Recent findings also suggest that lithium may reduce the risk of dementia and exert a beneficial effect in neurodegenerative diseases. The most important mediators and signaling pathways of lithium action are the glycogen synthase kinase-3 and Wnt/β-catenin pathways. Recently, to study of bipolar disorder pathogenesis and the mechanism of lithium action, the induced pluripotent stem cells (iPSC) obtained from bipolar patients have been used.
PMID: 26922521