مقدمه :

بافت چربی نوع خاصی از بافت همبند است که عمدتا از سلولهای چربی یا Adipocyte    تشکیل شده  و معمولا زیر پوست پستان  خانم ها ، اطراف اعضا داخلی و داخل مغز استخوان یافت می شود.

بر اساس مارکر هیستو شیمیایی و مورفولوژی ، محل ، ساختمان ، رنگ و ویژگی آسیب شناختی دو نوع سلول چربی وجود دارد

1.      بافت چربی سفید

2.      بافت چربی قهوه ای

در انسان بیشتر بافت چربی سفید وجود دارد و در حیوانات زمستان خواب بافت چربی قهوه ای.

بافت چربی تقریبا 6% وزن بزرگسالان را تشکیل میدهد وحتی مانند یک غده ترشحی ، هورمونهایی مثل TNF ترشح میکند هرچند اطلاعات محدودی مبنی بر منشا سلولهای چربی و تکوین بافت چربی در طی مراحل جنینی انسان و بعد از تولد در دست است اما این مراحل زودتر از خوک شروع میشود .

اگر چه اصلی ترین منبع سلولهای بنیادی مزانشیمی ، مغز استخوان است ، اما حضور این سولها دربافت چربی (  که با جراحی لیپوساکشن  یا به طریق آسپیراسیون برداشته میشود ) و در خون بند ناف – که یک منبع دور ریز به حساب می آید – نیز شاخص است .

اختلافات زیادی بین سلولهای بنیادی مشتق از چربی وجود دارد حتی زمانیکه یک نوع بافت از محلهای آناتومیک متفاوت جدا شود . اما همین سلولها قابلیت و توانایی تبدیل و تمایز به سلولهای تخصصی نظیرسلولهای استخوانی ، غضروفی ، قلبی و عصبی را دارند و همین شاخصه ، کاربرد تحقیقانی آن را در درمان بعضی مشکلات و بیماریها ، مقدور و میسر کرده است.

سلولهای مشتق از بافت چربی نسبت به مغز استخوان سریعتر کشت میشوند . همچنین تعداد زیاد تری سلول بنیادی  - در حجم یکسان نسبت به مغز استخوان – از بافت چربی بدست می آید و قدرت تنظیم بهتری در سیستم ایمنی دارند . و این مقایسه در حالی است که آسپیراسیون مغز استخوان عملی تهاجمی است .

 مطالعات حیوانی

استفاده از سلولهای بنیادی مزانشیمی بافت چربی در سال 2003 توسط Nathan   و همکاران مورد مطالعه قرار گرفت و نتایج نشان داد که تزریق این سلولها  در مقایسه  با سلولهای مشتق از مغز استخوان اثر بهتری در بهبود ضایعات استخوانی خوگوش نیوزیلندی دارد .(88 )

در ایالات متحده مطالعه Black  و همکاران نشان داد که سلولهای بنیادی بافت چربی درد ناشی از  بیماری  آرتریت سگها را کاهش داد.

کاربرد بالینی :

جدا سازی سلولهای بنیادی از بافت چربی اولین بار توسط Rod  bell   و همکارن در سال 1960 انجام شد .

در ابتدا قطعات چربی از طریق جراحی باز ، جمع آوری و قطعه قطعه شدند ولی با پیشرفت جراحی از طریق لیپوساکشن انجام میشود .

هضم آنزیمی بافت چربی مخلوطی از سلولهای استرومایی و عروقی را در اختیار قرار میدهد . این نوع از سلولهای بنیادی اولین بار در سال 2001  توسط Zuk  و همکاران بیان شد ( تحت عنوان PLA)

استفاده از ASCS   در مطالعات بالینی چند سالی است که شروع شده و نتایج امیدوار کننده ای به همراه داشته در حال حاضر کاربرد آنها در ترمیم بافت نرم ، بافتهای استخوانی فک  و صورت و بیماریهای قلبی حتی ترمیم   زخم (فیشر )  دستگاه گوارش در حال انجام است .

در ضایعات فک و صورت ، اولین بار از ASCs برای ترمیم استخوان جمجمه استفاده شد که تشکیل بافت استخوانی ، سه ماه بعد از پیوند مشاهده شد .همچنین سلولهای استرومایی مشتق از بافت چربی نتایج امیدوار کننده ای در بیماران قلبی داشته – و البته عارضه ای هم گزارش نشده است –

با مراجعه به سایت WWW.Clinicaltrial.gov مطالعاتی که در زمینه کاربرد سلول بنیادی چربی در بیماریهای استخوان و مفاصل و سایر بیماریها ،  در حال اجرا ست ،  قابل مشاهده است.

مطالعه بالینی و کاربرد آن در ترمیم بافت پستان اولین بار توسط Yoshimura    و همکاران در سال 2008 انجام شد و سپس در سال 2010 گزارش شد . (60 )

در این مطالعه – که روش اجرای آن بعدا توضیح داده خواهد شد -  نشان داده شد که کاربرد و تزریق چربی تغلیظ شده با سلولهای بنیادی ، در محل بافت پستان افرادیکه که قبلا ماستکتومی شده اند بعد از 12 ماه حجم بافت همچنان پایدار ماند . و همچنین هیچ گونه عارضه ای هم بوجود نیامده.

لیپوترانسفر ساده

مقدمه :

پیدا کردن راه حلی برای پر کردن ضایعات بافتها و استخوانهای بدن ، شاید به قدمت طب مصر و یونان باشد ، این امر به ویژه در جنگ جهان دوم نمود بیشتری پیدا کرد و بافتهای سیلیکونی به تدریج  مورد استفاده قرار گرفت .

الف) استخراج بافت چربی

رایج ترین محلها جهت بدست آوردن سلولهای بنیادی چربی (یا لیپوترانسفر سنتی ) شکم،ران،کنار،پشت بدن در ناحیه کتف هاست.

مطالعات مختلفی در زمینه مقایسه تعداد و زنده ماندن سلولها یی که از قسمتهای مختلف بدست میایند بعداز سانتریفوژه ، انجام شده و در اکثر آنها نشان داده شده که سلولهای بافت چربی شکم ، به آپوپتوز مقاوم ترند ، یا تعداد کلی آنها بیشتر است.

بافت چربی را به دو طریق آسپیراسیون و ساکشن میتوان استخراج کرد که هر کدام دلایل و محاسن و معایب خاص خود را دارند.

لیپوساکشن که( معمولا جهت کاهش وزن یا سایز بدن انجام میشود) با بیهوشی عمومی و تزریق لیدوکائین و آدرنالین داخل سرم رینگر (محلول Tampson) در ناحیه شکم (یا ران و باسن) صورت میگیرد که در عین حال مواد فوق میتونند به سلامت یا زنده ماندن سولهای چربی حاصل از پروسه هم آسیب وارد کنند.

در واقع روش برداشت بافت چربی ، روی زنده مانی  سلولهای مزانشیمی و پروتئین های کلیدی  چسباننده هم تاثیر داردو نشان داده شده که آسپیراسیون با لوله های قطور تر میتواند این امر را بهبود ببخشد

ب) روش جدا سازی

متدColeman

ج) تزریق سلولهای چربی

در حال حاضر لیپوپترانسفر به روش Cell assisted  جهت درمان اسکارهای آتروفیک مثلا ناشی از آکنه ، حجم دادن به بافتها(صورت یا Breast ) ، افتادگیهای پوست متعاقب را دیوتراپی استفاده میشود.

لازم به ذکر است که اصولا پزشکی ترمیمی و مهندسی بافت در دهه های اخیر مورد توجه زیادی قرار گرفته چرا که بعضی بیماریها مثل MI  یا CVA یا صدمات (ناشی از تروما مثل سوختگی یا آسیبهای استخوانی) نیازمند یک بافت جایگزین است.

و این امر با بالا رفتن امید به زندگی و طول عمر بشر، بیشتر نمایان میشود.

درزمینه طب ترمیمی و تجاری سازی کاربرد سلولهای بنیادی در درمان بیماریها،شرکتهای زیادی در دنیا فعالنند.

در این میان شرکت Cytori therapeutic  یکی ا ز فعالترین شرکتها در زمینه تولید لوازم مرتبط جهت جداسازی سلولهای بنیادی چربی است که در سال 2007 توانست تائیدیه FDA را کسب کند.

نتایج لیپوترانسفر در جایگزینی بافت یا حجم دادن به پوست (بدون تخلیص سلولهای بنیادی) غیر قابل پیش بینی است چرا که قسمتی از بافت چربی بعد از تزریق ، نکروز میشود و از بین میرود . در نتیجه حجم کمتری از بافت تزریق شده اولیه بعد از چند هفته باقی میماند.

همچنین چربی جدا شده بطریق ساکشن از آنجا که ساختمان عروق بزرگ کمتری دارد، ASCş کمتری هم از آن بدست می آید.(بافت چربی در داخل بدن در اطراف عروق بزرگ قرار گرفته است)

بیشترین مطالعات بالینی به روش CAL توسط Yoshimura در ژاپن انجام شده است.

هرچند پروفسور Coleman  در این زمینه صاحب سبک است.

نویسنده و محقق این طرح : خانم دکتر عروجي محقق پژوهشگاه رويان

پایان مطلب/