"بهاره بیگی" دانشجوي Ph.D زیست شناسی تکوینی دانشگاه تهران  ومخترع طرح جداسازی سلول های بنیادی مزانشیمی ژله وارتون با استفاده از فسفات بافرسالین در گفتگو با "بنیان " اظهار داشت: همگام با پژوهش های حال حاضردر زمینه سلولهای بنیادی ، به منظور بهبود سودمندی در پیوند سلول های بنیادی خون بند ناف، تعداد قابل توجهی از تحقیقات برای کشف استفاده از خون بند ناف در زمینه طب ترمیمی در حال انجام است. در حال حاضر واحد تحقیق و توسعه بانک خون بند ناف رویان نیز در حال انجام مطالعات بالینی بررسی ارزش سلولهای بنیادی خونسازخون بندناف و سایر سلولهای بنیادی بافت بند ناف (ژله وارتون) در درمان بیماری ها و تکثیر این سلول ها در آزمایشگاه به منظور بهره وری بیشتر ازاین منبع ارزشمند می باشد.

 

وی افزود: درهمین راستا این واحد موفق به ابداع روشی ساده و مقرون به صرفه برای جداسازی سلول های بنیادی مزانشیمی ژله وارتون که یکی ازانواع سلولهای بنیادی ارزشمند مورد استفاده در سلول درمانی و طب ترمیمی برای درمان بیماریهایی همچون واکنش پیوند علیه میزبان (GvHD)، دیابت، بیماری قلبی و ... می باشد، گردیده است که دراداره کل مالکیت صنعتی ایران به نام این شرکت به ثبت رسیده است.

خلاصه اختراع
 

این محقق در تشریح طرح گفت: سلول های بنیادی مزانشیمی یا MSCs ، سلولهای استرومایی چندتوانی هستند که می توانند به انواع سلول های مختلف از جمله: استئوبلاست ها (سلول های استخوانی) ، کندروسیت ها (سلول های غضروفی) و آدیپوسیت ها (سلول های چربی) تمایز یابند.

وی افزود: به طورسنتی، مغز استخوان بالغ (BM) رایج ترین منبع سلول های بنیادی مزانشیمی برای کاربردهای بالینی است. این سلول های بنیادی را می توان از بافت های مختلفی از جمله بافت چربی ، خون بند ناف، پالپ دندان و بافت پیوندی بند ناف که ژله وارتون (WJ) نام دارد نیز به دست آورد. 

بیگی با بیان اینکه جوانترین و ابتدایی ترین سلول های بنیادی مزانشیمی را می توان از بافت بند ناف، یعنی ژله وارتون و خون بند ناف به دست آورد افزود: با این حال MSC در غلظت های بسیار بالاتر در ژله وارتون نسبت به خون بند ناف ،که یک منبع غنی از سلول های بنیادی خونسازاست، یافت می شود. سلول های بنیادی به دست آمده از این بافت، منبعی ایمن و غیرتهاجمی را برای درمان با سلولهای بنیادی ارائه می دهد. بند ناف پس از تولد نوزاد به راحتی به دست آمده و به طور معمول دور انداخته می شود و خطری از نظر جمع آوری برای نوزاد ندارد. سلول های بنیادی مزانشیمی بند ناف دارای خصوصیات ابتدایی بیشتری نسبت به دیگر سلول های بنیادی مزانشیمی بزرگسالان که در مراحل بعدی زندگی به دست می آیند، می باشند که این می تواند آنها را به عنوان منبع مفیدی از سلول های بنیادی برای کاربردهای بالینی قرار دهد.

وی تصریح کرد: جداسازی این سلولهای فیبروبلاست شکل از ژله وارتون دراصل به سال 1991 بر می گردد. از آغازشناسایی این منبع، تعداد مطالعات نسبتا محدودی بر روی این سلول ها انجام شده است. روشهای فنی برای جداسازی این سلول های بنیادی از ژله وارتون به میزان کمی بررسی شده و به طور چشمگیری در مطالعات با یکدیگر متفاوت هستند. اگر چه تیمارآنزیمی با کلاژناز ، هیالورونیداز و تریپسین روشی است که به طور گسترده برای جداسازی این سلول های استرومایی استفاده می شود، اما این تیمارهای آنزیمی نیز در مقالات مختلف بسیارمتفاوت بوده و استفاده از آنها می تواند سبب کاهش زنده ماندن (viability) سلولی، تخریب گیرنده های سطح سلول و تغییر عملکرد سلول شود. چندین مطالعه نیز از تیمار غیرآنزیمی بر اساس مهاجرت سلول از بافت در محیط کشت استفاده کرده اند که مستلزم صرف مدت زمان زیادی است و سلولهای به دست آمده از آن معمولا پیر شده و قدرت تکثیر آنها  کاهش می یابد.

به گفته این مخترع جوان کشورمان در این مطالعه از روشی غیر آنزیمی، ساده و منحصر به فرد در حداقل زمان و براساس اثر بافر نمکی فسفات بافر سالین(PBS) بر سست کردن و شکستن اتصالات بین سلولی برای رهایی سلولهای مزانشیمی از ماتریکس کلاژنی ژله وارتون ، استفاده شده است. بافر نمکی PBS شامل کلرید سدیم، فسفات سدیم، کلرید پتاسیم و فسفات پتاسیم می باشد که تهیه آن آسان و نسبتا ارزان است و اثرات منفی آنزیم ها را بر روی سلول ندارد. با کمک این روش می توان سلولهای بنیادی مزانشیمی توانمند را با حفظ خصوصیات سلولی  از 100% نمونه های بند ناف به دست آورد.

پایان مطلب/