هر از چندگاهی خبری به گوشمان می رسد که فلان بیماری با استفاده از پیوند سلول های بنیادی درمان شده است، یا با استفاده از سلول های بنیادی دانشمندان توانستند.....

 

سلول های بنیادی از ابتدایی ترین سلول های سازنده بدن هستند که در طول دوره رشد جنینی پرورش یافته و تبدیل به سلول های بالغ و خاصی می شوند که مسئول ساخت انواع بافت های بدن است. در واقع منشاء کل اعضاء و بافت های بدن از جمله سلول های عضله قلب، سلول های عصبی، گلبول های قرمز خون، سلول های سیستم ایمنی، سلول های پوست و دیگر سلول های بافت های مختلف بدن سلول های بنیادی هستند.

 

 بعد از کامل شدن اعضاء بدن، سلول های بنیادی مسئول  ترمیم بافت های آسیب دیده بوده که سلول های جدید را جایگزین سلول های پیر و فرسوده می کنند. در واقع سلول های بنیادی نقش بسیار مهمی در سلامتی و بهبود افراد ایفا می کنند.

این سلول ها با حد اقل دو مشخصه ذیل از سایر سلول ها متمایز می شوند:

خاصیت خودسازی که از ویژگی های مهم آن قدرت تکثیر نامحدود است و دیگری خاصیت پرتوانی که تحت شرایط مناسب این سلول ها قادرند در محیط آزمایشگاهی و یا در موجود زنده انواع مختلفی از سلول ها را بوجود آورند.

 

بنابر این هر سلولی که این دو ویژگی را داشته باشد سلول بنیادی یا stem cell خوانده می شود. این سلول ها در بازسازی و ترمیم بافت های آسیب دیده بدن موثرند و می توانند در درون بافت های اسیب دیده ای که بخش عمده سلول های آنها از بین رفته است پیوند و جایگزین سلول های آسیب دیده و موجب ترمیم آنها شوند.

براساس ویژگی و منشاء، این سلول ها به سه دسته اصلی تقسیم می شوند:

 

1-    سلول های بنیادی جنینی: که این سلول ها در یکی از مراحل جنینی ( مرحله بلاستوسیت) گرفته میشوند و توانایی ساخت همه بافت ها و اندام های بدن یک فرد کامل را دارا هستند.

 

2-    سلول های بنیادی بالغین: که این سلول ها همانطور که از نامشان مشخص است پس از تولد از فرد گرفته میشوند. این سلول ها را می توان از بافت مغز استخوان یک فرد سالم استخراج کرد. مغز استخوان ، خون محیطی، مغز، نخاع، پالپ دندان، عروق خونی، ماهیچه اسکلتی، اپی تلبوم پوست، سیستم گوارشی، قرنیه، کبد و پانکراس از جمله بافت های بزرگسالان هستند که واجد این نوع سلول های بنیادی هستند..

 

3-    سلول های بنیادی خون بند ناف: که در زمان تولد نوزاد در هنگام زایمان از بند ناف استخراج می شود . در گذشته جفت و بند ناف و به طبع خون درون آن که منبع غنی از سلول های بنیادی خونی است به عنوان زباله بیولوژیکی دور انداخته می شد اما در حال حاضر خانواده ها از این فرصت استفاده و این سلول ها را ذخیره می کنند.

 

سلول های بنیادی خون ساز می توانند با جایگزین شدن در مغز استخوان فرد بیمار، تامین کننده سلول های خونی جدید باشند.یکی از ویژگی های مهم این سلول ها، عدم تکامل سلول های خونی از جمله لنفوسیت های آن است که در نتیجه، احتمال رد پیوند با این سلول ها در مقایسه با پیوند های مغز استخوان بسیار کمتر خواهد بود.

پایان مطلب/