دکتر مینا راجی، متخصص ارتوپدی گفت:پی آر پی (PRP) معجزه نیست اما اگر در شرایط استاندارد و توسط متخصصین انجام شود می تواند اثرات مفید درمانی امیدوار کننده ای را در برخی از بیماری ها از جمله بیماری های سیستم اسکلتی عضلانی در بر داشته باشد.
پی آر پی، درمان توسط پلاسماي غني شده پلاكت است كه چند سالي است در كشور ما روي آن تبليغات زيادي شده و از آن به عنوان معجزه قرن یاد می کنند. خبرنگار "بنیان" درباره میزان صحت این ادعا وآشنایی با پیدا و پنهان این روش با دکتر مینا راجی،جراح استخوان و مفاصل و متخصص ارتوپد گفت و گویی را انجام داده است.
آیا از PRP همانطور که در تبلیغات ذکر می شود می توان به عنوان معجزه در درمان بیماری ها یاد کرد؟
اگر PRP در جایگاه مناسب و شرایط استاندارد و توسط متخصصین انجام شود می تواند اثرات مفید درمانی امیدوار کننده ای را در برخی از بیماری ها از جمله بیماری های سیستم اسکلتی عضلانی در بر داشته باشد . با وجود تبلیغات وسیع و اغراق آنچه به یقین می توان گفت این است که PRP درمانی قطعی و امیدی واهی نیست.
آیا PRP همان روش درمان با سلول های بنیادی است؟
خیر.در برخی تبلیغات مشاهده می شود که اثرات درمان های پلاسمای غنی از پلاکت را به سلول های بنیادی نسبت می دهند،اما باید گفت اگرچه این روش در صورت استفاده به جا و موثر است اما با درمان های سلول بنیادی متفاوت است.
پی آر پی استفاده از پلاسمای غنی شده پلاکت است.اساس استفاده از پلاسمای غنی شده پلاکت بر این پایه استوار است که پلاکت ها که از سلول های موجود در خون انسان هستند دارای دانه های هستند که مواد موجود در آن ها از جمله فاکتورهای مختلف رشد می تواند بر روند ترمیم بافت ها موثر باشد.در پلاسمای غنی از پلاکت،غلظت پلاکت های پلاسمایی که از خون فرد تهیه شده است حدودا یک میلیون در میکرولیتر یعنی به طور متوسط 5 برابر غلظت پلاکت در خون طبیعی است.
آیا تحقیقات نظریه هایی که در مورد این روش ارائه شده است را اثبات کرده؟
برخی از مطالعات اولیه آزمایشگاهی و مطالعات بر روی حیوانات، قابلیت های فاکتورهای رشد موجود در پلاکت ها را در تکثیر سلول ها، غضروف سازی و ترمیم بافت های آرتروزی نشان داده اند اما هنوز شواهد کافی در مورد اثرات پیشگیری کننده یا درمانی انسان وجود ندارد.البته مطالعات بالینی طی 4-3 سال اخیر اثرات مثبت تزریق پلاسمای غنی از پلاکت را در کاهش درد و خشکی مفصلی،بهبود عملکرد و افزایش کیفیت زندگی در مبتلایان به آرتروز اثبات کرده اند.ضمن اینکه مطالعات مذکور تا کنون عوارض جانبی قابل توجهی را نشان نداده اند.
آیا در ایران مطالعاتی در زمینه PRP انجام شده است و تجربه کافی در مورد به کارگیری این روش وجود دارد؟
از 3 سال پیش درمان با PRP در ایران افزایش یافته است.در این مدت اگرچه مواردی از سوء استفاده و عوارض ناشی از کاربرد این روش توسط افراد غیر متخصص در مراکز غیر مجاز گزارش شده است اما نتایج تحقیقات اولیه انجام شده در مراکز مختلف دانشگاهی اثرات مثبت PRP در مبتلایان با آرتروز خفیف تا متوسط و نیز اثرات مفید آن در آسیب های تاندونی و دردهای کنار خارجی آرنج را تایید کرده است.
بر اساس مطالعات بهبود در وضع مبتلایان به آرتروز حداقل تا بیش از 9 ماه ادامه می یابد و در این مدت میزان درد و استفاده از مسکن ها به میزان قابل توجهی کاهش پیدا می کند.
چه بیماری های اسکلتی و عضلانی ممکن است از درمان PRP سود ببرند؟
در حال حاضر استفاده از PRP بیشتر در مورد دردهای مزمن مربوط به آسیب رباط های شانه و زانو، التهاب فاسیای کف پا(خار پاشنه)، آرتروزهای خفیف و متوسط مچ پا و زانو و برخی دردهای آرنج به ویژه در مواردی که با درمان های معمول پاسخ مناسبی نگرفته اند یا امکان استفاده از داروهای ضد التهابی و با استروئید وجود ندارد به کار می رود.
چه نکاتی را در خصوص کاربرد این روش در طب فیزیک و ارتوپدی ضروری می دانید؟
1.PRP درمانی، معمولا خط اول درمان بیماری های تاندونی و آرتروزی نیست.
2.سایر درمان های توانبخشی از جمله ورزش درمانی صحیح باید در ادامه زمان با PRP ادامه یابد.
3.در حال حاضر با وجود تحقیقات امیدوار کننده این روش به عنوان یک روش غیر قطعی است و در موارد استفاده از آن به عوامل دیگری از جمله هزینه و اثر بخشی آن توجه شود.
چه افرادی کاندید مناسبی برای استفاده از این روش نیستند؟آیا مواردی برای منع استفاده از این روش از لحاظ پزشکی وجود دارد؟
مبتلایان به دیابت کنترل نشده، بیماران دارای بیماری های نقص سیستم ایمنی و سرطان(به ویژه سرطان خون و استخوان)، بیماران دچار کم خونی شدید با اختلالات انعقادی و پلاکتی و بیمارانی که به دلیل سایر امراض موجود مجبور به استفاده از داروهای ضد انعقاد هستند و نیز کسانی که در ناحیه مربوطه دچار زخم و عفونت فعال هستند کاندیدهای مناسبی برای درمان با PRP نیستند.
برای انجام این درمان باید به چه پزشک هایی مراجعه شود؟
در حوزه بیماری های اسکلتی عضلانی بیشترین افرادی که قابلیت انجام درمان با این روش را دارند پزشکان متخصص در رشته های طب فیزیکی و توانبخشی، روماتولوژی،طب ورزشی و ارتوپدی هستند.
قبل از انجام PRP باید چه نکاتی را در نظر گرفت؟
قبل از استفاده از این روش بیمار باید به طور کامل توسط پزشک ویزیت شود و شرح حال، سوابق بیماری، وضعیت داروهای مورد مصرف و درمان های اخیر مورد بررسی قرار گیرد.همچنین ممکن است انجام آزمایشات کلی و تصویربرداری ضروری باشد.
آیا استفاده از این روش با سایر داروهایی که بیمار مصرف می کند تداخل دارد؟
از یک هفته قبل از درمان و حداقل تا 2 هفته پس از آن باید از مصرف داروهایی که فعالیت های پلاکت ها را مختل می کنند اجتناب شود.در این خصوص توصیه می شود انجام PRP را تا دو هفته پس از مصرف کورتون خوراکی و تا یک ماه پس از استفاده از کورتون داخل مفصلی به تعویق انداخت.استفاده از داروهای ضد درد موضعی و استامینوفن خوراکی محدودیت ندارد.
تعداد تزریقات مناسب PRP جهت بیماری های اسکلتی و فواصل تزریقات به چه صورت است؟
تزریقات PRP در آرتروز زانو معمولا 3-2 تزریق به فاصله 4 هفته تا 3ماه است.اما بر خلاف تزریقات کورتون تعداد دفعات استفاده از PRP محدودیتی ندارد.در مورد بیماری های رباط ها و التهاب فاشئیت(خار پاشنه) یک تزریق ممکن است کافی باشد و بهتر است تزریقات با راهنمای سونوگرافی انجام شود.در بیماری های اسکلتی اگر با دو تزریق اول بهبود قابل توجهی در بیمار رخ ندهد باید از تزریقات بعدی صرف نظر کرد و به دنبال سایر روش های درمانی رفت.
برای انجام PRP چه مقدار خون از بیماران گرفته می شود و چه حجمی از PRP به بیمار تزریق می شود؟
10 تا 20 سی سی از بیمار خون گرفته می شود.سپس طی مراحل 3 تا 6 سی سی پلاسمای غنی از پلاکت که غلظت پلاکت در آن 4 تا 6 برار خون فرد است به دست می آید.به طور معمول برای درمان آرتروز زانو 5 سی سی و برای درمان آرنج 3 سی سی به دست آمده از بیمار تزریق می شود.
پس از انجام درمان باید چه اقداماتی انجام شود؟
به دلیل آنکه تزریق ماده بی حسی ممکن است از اثرات درمانی بکاهد سعی می شود تزریقات بدون ماده بی حسی انجام شود، به همین دلیل تزریقات کمی دردناک است.بیمار باید تا یک روز پس از تزریق از فعالیت فیزیکی بپرهیزد.افزایش درد، احساس سنگینی و تورم در ناحیه تزریق از واکنش های طبیعی است،اما این واکنش ها شدید نیستند و برای کاهش آن ها می توان از قرص استامینوفن (تا 4 بار در روز) استفاده کرد.
با توجه به اینکه ضروری است اقدامات توانبخشی در کنار PRP ادامه یابد،چه زمانی بیماران می توانند به ورزش درمانی و... بپردازند؟
ورزش درمانی و اجرای سایر برنامه های توانبخشی و فیزیوتراپی می تواند معمولا از دو هفته پس از تزریق PRP شروع شود.
پایان مطلب/