دکتر زهرا شیری، متخصص علوم اعصاب و پژوهشگر فوق دکتری پژوهشگاه رویان در گفت و گو با خبرنگار سایت خبری " بنیان " در مورد بیماری پارکینسون و درمان این بیماری با روش سلول درمانی گفت: بیماری پارکینسون یک بیماری مزمن و پیشرونده است که در سطح جهانی نیز بسیار فراگیر است به گونه ای که حدود 22 میلیون از جمعیت جهان مبتلا به این بیماری هستند، این بیماری در اثر از بین رفتن سلول¬های مولد دوپامین ایجاد می¬شود. سلو¬ل¬های مولد دوپامین در مغز از ناحیه جسم سیاه به ناحیه استریاتوم پشتی وظیفه عصب دهی و ترشح دوپامین را بر عهده دارند. دوپامین در سیستم حرکتی سرعت و میزان حرکات را کنترل می¬کند. زمانی که بیش از هشتاد درصد سلول¬های تولید کننده دوپامین تخریب شوند، اختلالات حرکتی در فرد بروز میکند. بنابراین تشخیص این بیماری از اوایل ایجاد آن و در سنین پایین کمی مشکل است، زیرا بروز علائمی چون اختلالات حرکتی و رفتاری ناشی از این بیماری در سنین بالاتر از شصت سال دیده می شود. 
مطالعات انجام شده در زمینه سلول درمانی در پژوهشگاه رویان
پژوهشگر گروه تحقیقاتی بیماری پارکینسون مرکز سلول درمانی رویان با اشاره به تاریخچه شروع و ادامه مطالعاتی که در خصوص سلول درمانی این بیماری در پژوهشگاه رویان انجام شده است گفت: در پژوهشگاه رویان از سال 2018 اولین گزارش فاز تحقیقاتی این بیماری با تولید سلول های پیش ساز دو پامینرژیک و پیوند این سلول ها به موش مدل این بیماری  به ثبت رسید.  در سال 2019 گروهی دیگر توانستند با ارتقا پروتکل و استفاده از پروتکلی دیگر سلول های پیش ساز خالص تری را در شرایط آزمایشگاهی تولید کنند که بعد از پیوند این سلول ها به میمون مدل این بیماری نتایج امید بخشی را بدست آوردند ولی هنوز در این خصوص گزارشی را ارائه نکرده اند.
وی افزود: همین نتایج بدست آمده موجب ترغیب ما شد که مراحل پیش بالینی این بیماری را با انجام چند کار به صورت همزمان دنبال کنیم: یکی تولید سلول های قابل پیوند با کیفیت GMP((Good Manufacturing Production  یعنی رفتن به سمت تولید انبوه سلول ها با استفاده از پروتکل های اصولی و با چارچوب  مشخص بوده است و به موازات آن بررسی  اثرات ایمنی و اثربخشی این سلول ها در فاز پیش بالینی و با پیوند به مدل های حیوانی موش و رت است تا بتوانیم بعد از کسب نتایج دلخواه در این فاز،کار را به سمت انجام بررسی های کارآزمایی بالینی در درمان این بیماری پیش ببریم. 

آخرین تحقیقات و فعالیت های جهانی در زمینه سلول درمانی بیماران پارکینسون 
دکتر شیری در خصوص نتایج پیشرفت و روند مطالعات سلول درمانی در سطح جهانی نیز بیان کردند: در سطح جهانی تاکنون چند کشور چین، ژاپن، سوئد و آمریکا فاز پیش بالینی خود را با بررسی روی مدل های حیوانی موش و رت و میمون به اتمام رسانده و وارد فاز کارآزمایی بالینی در درمان این بیماری شده اند.

دلایل لزوم سلول درمانی بیماران پارکینسون
وی در ادامه در مورد دلایل لزوم و اهمیت بالای سلول درمانی برای بیماران پارکینسونی توضیح داد: در حال حاضر بهترین رویکرد درمانی استفاده از سلول درمانی است، بدین سبب که در این بیماری تخریب تنها در یک نوع سلول خاص و دریک ناحیه خاص از مغز رخ می دهد، بنابراین این بیماری مدل بسیار مناسبی برای سلول درمانی محسوب می شود چون نسبت به سایر بیماری های عصبی منشا ساده تری دارد و جایگزین کردن سلول در این بیماری نسبت به سایر بیماری ها کار آسان تری است. بنابراین  عوامل ذکر شده سبب برتری و اهمیت بالای رویکرد سلول درمانی نسبت به سایر رویکردها است، ولی لازمه به کارگیری سلول درمانی در فاز بالینی و پیش بالینی و کسب مجوز برای تولید انبوه سلول در این روش این است که ثابت کند به اندازه سایر رویکردها و حتی فراتر از آنها اثربخشی بالینی دارد، چون مشکل بزرگ سایر رویکرد ها این است که از تخریب سلول های عصبی جلوگیری نمی شود و حتی سلولی نیز جایگزین سلول های تخریب شده نمی شود. 
عوامل تاثیرگذار در ابتلا به بیماری پارکینسون 
این متخصص علوم اعصاب در مورد عواملی که باعث ایجاد این بیماری می شوند توضیح داد: منشا ایجاد این بیماری می تواند ژنتیکی و یا محیطی باشد، از جمله عوامل محیطی دخیل در ایجاد این بیماری می توان به سموم، آلاینده ها، و نوعی ماده مخدر بنام MPTP اشاره کرد که در محیط آزمایشگاه از این ماده مخدر برای ایجاد مدل های حیوانی پارکینسون نیز استفاده می کنند.
رویکرد های درمانی به کار رفته برای درمان این بیماری
وی در پاسخ به این سوال که آیا سایر روش های درمانی در درمان بیماری پارکینسون موثر است یا خیرگفت:در حال حاضر برای درمان این بیماری از رویکردهایی استفاده میشود که موجب تحریک ترشح و تولید بیشتر دوپامین بیشتر شود از جمله این رویکردها استفاده از روش های دارویی و تحریک عمقی مغز است، با توجه به اینکه این روش ها سلول های تخریب شده را جایگزین نمی کنند و حتی ممکن است بعد از مدتی جوابگوی درمان بیماری نباشند و مهم تر اینکه ممکن است بعد از مدتی عوارض جانبی و اختلالات حرکتی را نیز به همراه داشته باشند، ولی همچنان این دو روش از بهترین رویکردها برای درمان بیماری هستند. 
بنابراین باید منتظر ماند که آیا رویکرد سلول درمانی می تواند در رقابت با این دو روش و برتری یافتن بر آنها به عنوان رویکرد درمانی مناسب جایگزین شود.
پایان مطلب/