به گزارش پایگاه اطلاع رسانی بنیان، اصطلاح سرقت ادبی یا سرقت علمی که پلاجیاریسم (plagiarism) نامیده می‌شود در لغت به معنای استفاده از کار یا ایده شخصی دیگر و تظاهر به اینکه آن ایده یا کار متعلق به شماست، می‌باشد. این تعریف در عمل مصادیق بسیار گسترده‌ای دارد.

بنا به تعریف دانشگاه آکسفورد، سرقت ادبی عبارت است از "ارائه کار یا ایده‌های دیگران به عنوان کار یا ایده خودتان، با یا بدون رضایت آن‌ها، به این صورت که آن کار یا ایده را بدون تایید کامل در کار خودتان بگنجانید". در این تعریف یک نکته وجود دارد و آن این است که حتی در صورت رضایت شخص صاحب اثر نیز باید الزامات قانونی را رعایت کرد. منظور از تایید کامل یا full acknowledgement، رعایت همه جانبه حقوق شخص یا اشخاص صاحب اثر می‌باشد.

همه مطالب منتشر شده و منتشر نشده، چه به صورت دست‌نوشته، چه چاپی یا الکترونیکی، تحت این تعریف قرار می‌گیرند. سرقت ادبی ممکن است عمدی یا به دلیل بی‌ملاحظگی یا غیرعمدی باشد. طبق مقررات، سرقت ادبی چه به صورت عمدی و چه بی‌احتیاطی یک تخلف انضباطی محسوب می‌شود. بنابراین عدم آگاهی فرد از غیر‌قانونی بودن مصادیق پلاجیاریسم، وی را به هیچ عنوان تبرئه نخواهد کرد. همین موضوع بر اهمیت آگاهی و آموزش در این زمینه تاکید می‌کند.

این امر به طور یکسان در مورد متن‌ها و داده‌های منتشر شده موجود در کتاب‌ها و مجلات و همچنین متن‌ها و داده‌های منتشر نشده (چه مربوط به سخنرانی‌ها، چه پایان نامه‌ها و چه سایر مقالات دانشجویی) صدق می‌کند. لزوم رعایت حقوق کار یا ایده‌های دیگران نه تنها در مورد متن، بلکه در مورد سایر رسانه‌ها همچون کدهای کامپیوتری، تصاویر، نمودارها و غیره نیز صادق است. همچنین باید توجه داشت که بحث پلاجیاریسم، متون، داده‌ها یا سایر منابع دانلود شده از وب سایت‌ها را نیز شامل می‌شود.  

دانشجویان باید از ابتدای ورود به دانشگاه این مهارت‌ها را آموزش ببینند. تصور برخی افراد این است که اگر در نگارش مقالات علمی‌ صرفا به صاحب اثر رفرنس بدهند، کافی است. در صورتی که نوع نگارش و استفاده از کلمات مشابه نیز مصداق بارز پلاجیاریسم در مقالات است که می‌تواند عامل رد شدن (reject) بسیاری از مقالات باشد. چرا که همه مجله‌های علمی معتبر، مقالات سابمیت شده را از نظر پلاجیاریسم و تشابه نگارش آن با سایر مقالات منتشر شده بررسی می‌کنند. با این حال، اجتناب از پلاجیاریسم صرفا به این معنی نیست که مطمئن شوید همه منابع شما صحیح هستند یا کلمات کافی را تغییر دهید، بلکه به معنی به کارگیری مهارت‌های آکادمیک شماست تا کار خود را به بهترین شکل ممکن انجام دهید.

متاسفانه در کشور ما آن طور که شایسته است به این موضوع پرداخته نشده است و بسیاری از افراد یا به دلیل ناآگاهی و یا کاملا آگاهانه حقوق دیگر نویسندگان را رعایت نمی‌کنند. این موضوع در رابطه با مقالات علمی به دلیل نظارت مجلات بسیار کمتر است. اما در رابطه با مطالب منتشر شده در وب سایت‌ها و خبرگزاری‌ها به دلیل عدم امکان پیگیری مناسب، به خوبی رعایت نمی‌شود. بنابراین، پایگاه اطلاع رسانی بنیان بر خود لازم دانسته است تا با انتشار این خبر گامی کوچک در افزایش آگاهی عموم و دانشجویان عزیز بردارد.

پایان مطلب/

لینک منابع:

https://www.ox.ac.uk/students/academic/guidance/skills/plagiarism

https://dictionary.cambridge.org/dictionary/english/plagiarism