به گزارش پایگاه اطلاع‌رسانی بنیان، کلینیک‌های سلول‌های بنیادی در ایالات متحده و سراسر جهان به رشد خود ادامه می‌دهند و تجارت خود را بر اساس تبلیغات گمراه کننده و ارائه‌ی مداخلات تایید و اثبات نشده علمی پایه‌ریزی می‌کنند. پژوهشی که اخیراً توسط دکتر دیوید برافمن و همکارانش از دانشگاه ایالتی آریزونا در مجله‌ی علمی Stem Cell Reports  منتشر شده است، این پرسش را بررسی می‌کند که این کلینیک‌ها از چه نوع ادعاها و شواهدی برای بازاریابی «درمان‌های» اثبات‌نشده‌ی خود استفاده می‌کنند.

امروزه، تعداد درمان‌های مبتنی بر سلول‌های بنیادی که تایید و از نظر علمی‌ اثبات شده باشند، اندک است. به عنوان مثال می‌توان به سلول‌های بنیادی خونساز برای درمان اختلالات سیستم خونی و سلول‌های بنیادی قرنیه، برای ترمیم سطح چشم پس از آسیب اشاره کرد. در این موارد، از نوع خاصی سلول‌ بنیادی یا محصول مشتق از سلول‌های بنیادی استفاده می‌شود که با سیستم یا عضوی که باید درمان شود، قرابت دارد.

در طرف مقابل این طیف، کلینیک‌هایی قرار دارند که مداخلات تایید و اثبات نشده مبتنی بر سلول‌های بنیادی را ارائه می‌دهند. به موجب این درمان‌ها، سلول‌های بنیادی از یک قسمت از بدن بیمار (مثلاً چربی یا خون) گرفته می‌شود تا مجدداً در جایی دیگر در بدن تزریق شود؛ بدون مطابقت سلول بنیادی با بیماری یا جایی از بدن که باید درمان شود، با پیروی از قانون "یکی برای همه" و بر اساس شواهد علمی‌ محدود.

در این مطالعه، محققان، وب‌سایت‌های 59 کلینیک سلول‌های بنیادی در جنوب غربی ایالات متحده را مورد بررسی قرار دادند و انواع شواهدی که توسط این مراکزبرای بازاریابی  استفاده می‌‌شود را فهرست‌ و تجزیه و تحلیل کردند و این نوع شواهد را از نظر درجه اعتبار علمی ‌رتبه‌بندی کردند. اکثر این مراکز، برخی مطالب فنی و علمی در مورد سلول‌های بنیادی و روش‌ تهیه و پیوند آنها، و فهرستی از مدارک علمی پزشکان و کادر درمانشان را جهت تایید روش‌های درمانی خود به بیماران ارائه می‌کنند.

اکثریت آنها نیز برای حمایت از روش درمان خود، نظرات و اظهارنامه‌های بیماران را در سایت قرار می‌دهند، که از نظر علمی شاهد بسیار ضعیفی محسوب می‌شود. شواهد قوی علمی، مانند کارآزمایی‌های بالینی ثبت‌شده یا مقالات علمی منتشرشده، تنها توسط تعداد کمی ‌از این مراکز مورد استناد قرار گرفته‌اند. حتی در چهار موردی که کارآزمایی‌های بالینی ثبت‌شده ذکر شده بود، نتایج  در دسترس بیماران قرار داده نشده بود.

تجزیه و تحلیل بیشتر مقالات علمی ‌فهرست شده در وب‌سایت‌های این مراکز، نشان داد که تنها 2 درصد از مقالات، شواهد مستقیمی ‌برای اثربخشی بالینی درمان‌های ارائه شده توسط آن کلینیک، ارائه کردند. بقیه مقالات، حاوی شواهد مبهم بودند یا اصلاً به درمان‌های عرضه شده مرتبط نبودند.

این نتایج، چالش پیچیده‌ای را برجسته می‌کند که به هنگام ارزیابی شواهد ارائه شده توسط این کلینیک‌ها، مشتریان و بیماران، با آن مواجه هستند. در حالی که مدارک علمی هیئت مدیره و مقالات علمی ‌اغلب نشانگر تخصص کادر درمان هستند، مقاله‌ی دکتر برافمن نشان می‌دهد که چقدر مهم است که بیماران دقیق‌تر نگاه کنند و از نزدیک ارزیابی کنند که آیا جزئیات و شواهد مطرح شده توسط این کلینیک‌ها، واقعاً با نوع درمان بالینی مورد نظر مطابقت دارد یا خیر.

در مجموع به نظر می‌رسد که، راهنمایی و اطلاع رسانی مراکز حامی بیماران یا سازمان‌های تحقیقاتی مانند انجمن بین‌المللی تحقیقات سلول‌های بنیادی برای کمک به بیماران برای طی کردن مسیر خود در بازار مداخلات تایید و اثبات نشده‌ی سلول‌های بنیادی، ضروری است.

پایان مطلب/

لینک منبع: 

https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/34767748/