به گزارش پایگاه اطلاع رسانی بنیان، ما در طول زندگی خاطرات بی‌شماری را خلق می‌کنیم، اما بسیاری از آنها را از‌ یاد ‌می‌بریم. برخلاف این فرض کلی که خاطرات به سادگی با گذشت زمان از بین می‌روند، «فراموش کردن» ممکن است نوعی از ‌یادگیری باشد.

دانشمندان با این نظریه جدید که به تازگی در مجله‌ی Nature Reviews Neuroscience منتشر شده است، پیشنهاد ‌می‌کنند که تغییرات در توانایی ما برای دسترسی به خاطرات خاص قابل پیش بینی بوده و بر اساس بازخورد محیطی است. فراموشی ‌یک مشکل نیست؛ بلکه ممکن است یک ویژگی عملکردی مغز باشد که به آن اجازه ‌می‌دهد به صورت پویا با محیط در تعامل باشد. از طرفی، می‌تواند منجر به رفتار انعطاف‌پذیرتر و تصمیم‌گیری بهتر نیز شود. اگر خاطرات در شرایطی به دست آمده باشند که کاملاً با محیط فعلی مرتبط نباشند، فراموش کردن آنها ‌می‌تواند تغییر مثبتی در بهبود کیفیت زندگی ما باشد.

بنابراین، ما‌ یاد می‌گیریم تا برخی از خاطرات را فراموش کنیم، در حالی که در مقابل برخی از خاطرات مهم را حفظ می‌کنیم. فراموشی البته به قیمت از دست دادن اطلاعات تمام ‌می‌شود؛ اما، تحقیقات اخیر نشان ‌می‌دهد که حداقل در برخی از موارد، فراموشی به دلیل تغییر دسترسی به حافظه است نه از دست دادن حافظه.

نظریه جدید توسط دکتر توماس رایان، دانشیار دانشکده بیوشیمی ‌و ایمونولوژی موسسه علوم اعصاب کالج ترینیتی در کالج ترینیتی دوبلین و دکتر پل فرانکلند، استاد گروه روانشناسی در دانشگاه تورنتو ارائه شده است.

خاطرات در مجموعه‌ای از نورون‌ها به نام سلول‌های انگرام (Engram cells) ذخیره می‌شوند و‌ یادآوری موفقیت‌آمیز این خاطرات مستلزم فعال‌سازی مجدد این مجموعه‌ها است. در واقع، فراموشی زمانی رخ ‌می‌دهد که سلول‌های انگرام نتوانند دوباره فعال شوند. البته، خاطرات هنوز وجود دارند؛ اما، اگر گروه‌های خاصی فعال نشوند، نمی‌توان آن‌ها را به خاطر آورد. به نظر ‌می‌رسد، خاطره‌ها در گاوصندوق ذخیره می‌شوند، ولی نمی‌توان کدی را برای باز کردن قفل آن به‌ یاد آورد.

این تئوری جدید پیشنهاد می‌کند که فراموشی به دلیل بازسازی مدارهایی است که سلول‌های انگرام را از حالت قابل دسترسی به غیرقابل دسترسی تغییر می‌دهد. اما، از آنجا که سرعت فراموشی تحت تأثیر شرایط محیطی است، به نظر ‌می‌رسد که فراموشی در واقع نوعی از ‌یادگیری است که با تغییر نوروپلاستیسیته، دسترسی به حافظه را مطابق با محیط و میزان قابل پیش‌بینی بودن آن تغییر می‌دهد. راه‌های مختلفی وجود دارد که مغز ما فراموش می‌کند اشکال "فراموشی طبیعی" از نظر مکانیسم‌های اساسی، دوره زمانی و برگشت پذیری به طور قابل توجهی متفاوت هستند. اما، همه آن‌ها برای سخت‌تر کردن دسترسی به انگرام (تجسم فیزیکی‌ یک خاطره) عمل می‌کنند.

مهمتر از همه آن که "فراموشی طبیعی" در شرایط خاص قابل برگشت است و در حالت‌های بیماری - مانند افرادی که مبتلا به بیماری آلزایمر هستند - این مکانیسم‌های فراموشی طبیعی ربوده ‌می‌شوند، که منجر به کاهش بسیار زیاد دسترسی به سلول‌های انگرام و از دست دادن پاتولوژیک حافظه ‌می‌شود.

پایان مطلب/

منبع

https://neurosciencenews.com/learning-forgetting-19916/

https://www.nature.com/articles/s41583-021-00548-3