به گزارش پایگاه اطلاع رسانی بنیان، زیست‌شناسان در چندین استارتاپ در حال استفاده از آخرین پیشرفت‌ها در مهندسی ژنتیک برای رفع مشکل قدیمی طاسی هستند و سلول‌های جدید تشکیل‌دهنده‌ی مو را ایجاد می‌کنند که می‌تواند توانایی رشد مو را در فرد برگرداند. ناگفته نماند برخی از پژوهشگران نیز مشغول استفاده از این تکنیک‌ها برای رشد سلول‌های موی انسان در آزمایشگاه و حتی روی حیوانات هستند.

استارتاپی به نام dNovo تصویری از موشی را برای مجله MIT Technology Review فرستاد که دسته‌ی پرپشتی از موی انسان را در آورده بود که به‌ گفته‌ی شرکت، نتیجه پیوند سلول‌های بنیادی انسان است. ارنستو لوخان، بنیان‌گذار dNovo، زیست‌شناسی است که در دانشگاه استنفورد تحصیل کرده است. او می‌گوید شرکت او می‌تواند از طریق برنامه‌ریزی مجدد ژنتیکی سلول‌های معمولی مانند سلول‌های خون یا سلول‌های چربی، اجزای فولیکول‌های مو را تولید کند. گفتنی است پژوهش‌های بیشتری باید انجام شود؛ اما لوخان امیدوار است این فناوری در نهایت علت زمینه‌ای ریزش مو را درمان کند.

ما انسان‌ها با تمام فولیکول‌هایی مویی که تا به حال داشته‌ایم، به دنیا می‌آییم؛ اما پیری، سرطان، تستوسترون، بدشانسی ژنتیکی و حتی کووید ۱۹ می‌توانند سلول‌های بنیادی درون فولیکول‌ها را نابود کنند. این سلول‌های بنیادی هستند که مو را می‌سازند. با از‌ بین‌ رفتن این سلول‌های بنیادی، موهای شما نیز از بین می‌رود. لوخان می‌گوید شرکت او می‌تواند با تغییر الگوی ژن‌های فعال روی سلول‌، هر سلولی را مستقیماً به سلول بنیادی مو تبدیل کند. او می‌افزاید: در زیست‌شناسی، اکنون سلول‌ها را به‌ جای آنکه به‌ عنوان موجودیتی ثابت در نظر بگیریم، به‌ عنوان حالت درک می‌کنیم. ما می‌توانیم سلول‌ها را از حالتی به‌ سمت حالت دیگر سوق دهیم.

برنامه‌ریزی مجدد سلول‌ها

احتمال جایگزینی مو گوشه‌ای از کاوش گسترده‌تر پژوهشگران درباره‌ی این موضوع است که آیا فناوری برنامه‌ریزی مجدد سلول‌ها می‌تواند نشانه‌های پیری را رفع کند. در ماه اوت، مجله‌ی MIT Technology Review درباره‌ی شرکتی به نام Altos Labs گزارش کرد که قصد دارد بررسی کند که آیا می‌توان با برنامه‌ریزی مجدد سلول‌ها، افراد را دوباره جوان کرد. استارتاپ دیگری به نام  Conception در تلاش است تا با تبدیل سلول‌های خون به تخمک‌های انسان، طول مدت باروری را افزایش دهد.

یکی از پیشرفت‌های مهم در اوایل دهه‌ی ۲۰۰۰ رخ داد، زمانی که پژوهشگران ژاپنی فرمول ساده‌ای برای تبدیل هر نوع بافتی به سلول‌های بنیادی قوی مشابه سلول‌هایی یافتند که در رویان وجود دارد. درباره‌ی ظرفیت این دستاورد خیال‌پردازی‌های زیادی شد. دانشمندان دریافتند که می‌توانند به‌ طور بالقوه منابع بی‌نهایتی از تقریباً تمام سلول‌ها مثلاً اعصاب یا عضله قلب را تولید کنند. اگرچه درعمل، فرمول تولید انواع خاص سلول‌ها می‌تواند دست‌نیافتنی باشد و مشکل برگرداندن سلول‌های رشد‌یافته در آزمایشگاه به بدن فرد وجود دارد.

تاکنون، فقط در موارد معدودی از برنامه‌ریزی مجدد سلول به‌ عنوان راهی برای درمان بیماران استفاده شده است. پژوهشگران در ژاپن سعی کردند سلول‌های شبکیه را به افراد نابینا پیوند بزنند. نوامبر گذشته، شرکت آمریکایی Vertex Pharmaceuticals اعلام کرد که ممکن است پس از تزریق سلول‌های بتای برنامه‌ریزی‌شده که به انسولین پاسخ می‌دهند، دیابت نوع یک را در مردی معالجه کرده باشند.

مفهومی که استارتاپ‌ها دنبال می‌کنند، جمع‌آوری سلول‌های معمولی نظیر سلول‌های پوست بیماران و سپس تبدیل آن‌ها به سلول‌های سازنده مو است. شرکتی به نام Stemson نیز 22/5 میلیون دلار از سرمایه‌گذاران مختلف ازجمله شرکت دارویی AbbVie جمع‌آوری کرده است. جف همیلتون، ‌بنیان‌گذار و مدیرعامل شرکت، می‌گوید شرکت آن‌ها در حال پیوند چنین سلول‌هایی به پوست موش‌ها و خوک‌ها برای آزمایش این فناوری است. همیلتون و لوخان هر دو فکر می‌کنند که بازار پررونقی وجود دارد. حدود نیمی از مردان دچار طاسی با الگوی مردانه می‌شوند که در برخی از آن‌ها از 20 سالگی شروع می‌شود. مشکلی که زنان عمدتاً با آن رو‌به‌ رو می‌شود، نازک‌ شدن کلی موهایشان است؛ اما همین مسئله نیز روی تصویری که آنها از خود دارند، تأثیرگذار است.

این شرکت‌ها، زیست‌شناسی با تکنولوژی پیشرفته را به شکل صنعتی درمی‌آورند که به توهمات معروف است. ادعاهای جعلی زیادی درباره‌ی درمان‌های ریزش مو و قابلیت سلول‌های بنیادی وجود دارد. پل نافلر، زیست‌شناس سلول‌های بنیادی در کالیفرنیا در ماه نوامبر نوشت: "باید از پیشنهاد‌های شیادانه آگاه باشید".

تجارت شیادانه

آیا فناوری سلول‌های بنیادی می‌تواند طاسی را درمان کند یا به امید دروغین دیگری تبدیل می‌شود؟ همیلتون که برای سخنرانی در همایش جهانی ریزش مو در سال جاری دعوت شده بود، می‌گوید تلاش کرده است بر این مسئله تأکید کند که شرکت او هنوز پژوهش‌های زیادی در پیش دارد. او می‌گوید: افراد بسیاری آمدند و گفتند راه‌حلی دارند. این اتفاق درباره‌ی مو زیاد افتاده است. ما سعی می‌کنیم به دنیا نشان دهیم که دانشمندان واقعی هستیم و وعده بی‌جا نمی‌دهیم.

در‌ حال‌حاضر، برخی از داروهای تأییدشده برای ریزش مو مانند پروپشیا (فیناستراید) و روگین (ماینوکسیدیل) وجود دارد؛ اما به‌ طور محدود استفاده می‌شوند. روش دیگر شامل بریدن نوارهایی از پوست بخش‌‌هایی از بدن فرد است که هنوز دارای مو می‌باشد و پیوند آن فولیکول‌ها به نقطه‌ی فاقد مو با انجام عمل جراحی است. لوخان می‌گوید در آینده، سلول‌های سازنده‌ی مو که در آزمایشگاه رشد کرده‌اند، می‌توانند به‌ کمک جراحی مشابهی به سر فرد اضافه شوند.

کارل کوهلر، استاد دانشگاه هاروارد بیان می‌کند: فکر می‌کنم افراد در زمینه‌ی بازگرداندن موها موفق خواهند شد؛ اما در ابتدا، این امر فرایندی سفارشی و بسیار پرهزینه خواهد بود. فولیکول‌های مو ارگان‌های پیچیده‌ای هستند که از طریق تداخلات مولکولی میان چندین نوع سلول ایجاد می‌شوند. کوهلر می‌گوید تصاویر موش‌هایی که موی انسان درآورده‌اند، جدید نیست؛ اما همیشه مشکلی در زمینه‌ی ترجمه آن به انسان‌ها وجود دارد.

آزمایشگاه کوهلر ساقه‌های مو را به روش کاملاً متفاوتی می‌سازد: با رشد ارگانوئیدها. ارگانوئیدها توده‌های کوچکی از سلول‌ها هستند که در ظرف آزمایشگاه به‌ خودی‌خود سازمان‌دهی پیدا می‌کنند. کوهلر می‌گوید در ابتدا در حال مطالعه‌ی درمان ناشنوایی بوده و می‌خواسته سلول‌های مو مانندی را درون گوش داخلی رشد دهد؛ اما در نهایت ارگانوئیدهای او به پوست تبدیل شدند و با فولیکول‌های مو کامل شدند.

کوهلر از این رویداد استقبال کرد و اکنون ارگانوئیدهای پوستی کروی را ایجاد می‌کند که حدود ۱۵۰ روز رشد می‌کنند تا زمانی که عرضشان به حدود دو میلی‌متر می‌رسد. به‌گفته‌ی او، فولیکول‌های موی لوله‌مانند به‌وضوح قابل مشاهده هستند و معادل موهای کرک‌مانندی هستند که جنین را می‌پوشاند. موضوع شگفت‌آور این است که ارگانوئیدها به‌سمت عقب رشد می‌کنند و موها به‌سمت داخل در می‌آیند. کوهلر می‌گوید: می‌توانید معماری زیبایی را ببینید، اگرچه، اینکه چرا آن‌ها به‌سمت داخل رشد می‌کنند، سؤال بزرگی است.

آزمایشگاه هاروارد از منبعی از سلول‌های مجدداً برنامه‌ریزی‌شده استفاده می‌کند که از یک مرد ۳۰ ساله ژاپنی ایجاد شده است؛ اما آن‌ها در حال بررسی سلول‌های اهداکنندگان دیگر هستند تا ببینند که آیا ارگانوئیدها می‌توانند به موهایی با رنگ‌ها و بافت‌های متمایز منجر شوند. کوهلر می‌گوید: حتماً تقاضا برای آن وجود دارد. شرکت‌های محصولات آرایشی علاقه‌مند هستند. آن‌ها وقتی ارگانوئیدها را ببینند، هیجان‌زده می‌شوند.

پایان مطلب/

:REF

 .https://www.technologyreview.com/2022/01/18

 .https://www.geneticsandsociety.org/article

 .https://futurism.com/neoscope/human-hair-mice-bald