به گزارش پایگاه اطلاع رسانی بنیان، دکتر مریم نیک نژادی, متخصص رادیولوژی و سونوگرافی، عضو گروه تصویربرداری تولید مثل پژوهشگاه رویان در گفتگو با خبرنگار سایت بنیان ابتدا از زایمان زودرس و عوامل موثر در ایجاد این امر گفتند: معمولا مدت زمان دوره بارداری 37 تا 42 هفته بوده و این بازه از روز ابتدایی بعد از آخرین قاعدگی آغاز شده و تا هنگام تولد جنین ادامه خواهد یافت . اما در برخی اوقات بعضی از مادران با درد زایمان زودتر از موعد مواجه می‌شوند و در این وضعیت فرزند خود را نارس به دنیا می‌آورند .از عومل مهم دخیل در زایمان زودرس می‌­توان به عوامل مادری از قبیل BMI، سن، سابقه بیماری تیروئید، سابقه IUFD، PROM، بروز پره‌اکلامپسی، سابقه زایمان یا پاریته، حاملگی دو یا چندقلویی و کاهش حجم مایع آمنیوتیک بر وقوع پره‌ترم لیبر موثر اشاره کرد. یکی از علل جدید که موجب زایمان پیش از موعد میشود، لجن آمنیوتیک (Amniotic Sludge) است؛ و یکی از مسائل مورد توجه در دنیای پیشرفته است.

لجن آمنیوتیک شامل چه چیزهایی می‌­شود؟

ایشان در ادامه در پاسخ به این سوال توضیح دادندکه: لجن آمنیوتیک یا اسلاژ مایع آمنیوتیک یکی از مواردی است که گاهی  در سونوگرافی بارداری رویت و گزارش می‌شود. اسلاژ یک توده ی تیره ی معلق نزدیک به دهانه ی رحم می باشد. از منظر باکتریولوژی اسلاژ شامل باکتری‌ها و سلول‌های خونی همراه با مکونیوم و ورنیکس می باشد.

در مطالعات بیان شده است که اسلاژ مایع آمنیوتیک نشاندهنده ی عفونت آمنیوتیکی می‌باشد که به صورت تحت بالینی بوده و با زایمان زودرس همراه می باشد. تهاجم میکروبیال داخل رحمی باعث عفونت پرده های جنینی شده که باعث زایمان زودرس می‌گردد.

اهمیت بررسی دقیق لجن آمنیوتیک در سونوگرافی

ایشان همچنین تاکید کردند که زایمان زودرس عامل بیماری‌ها و مرگ و میر دوره ی  نوزادی, شیرخوارگی و حتی بزرگسالی است. لذا وجود اسلاژ در مایع آمنیون نیازمند بررسی و پیگیری می‌باشد و همین عامل می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌تواند منجر به اختلال در سلامت فیزیکی، توان شناختی و خصوصیات رفتاری فرد شود و یکی از مسائل مورد توجه در دنیای پیشرفته است. آمارهای سازمان بهداشت جهانی نشان می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌دهد زایمان پیش از موعد (پیش از 37 هفته) در حال افزایش است و 5 تا 18 درصد از زایمان‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ها پیش از موعد هستند. با استفاده از روش‌های دردسترس و آسان نظیر سونوگرافی ترانس واژینال می توان اسلاژ را شناسایی و اقدامات لازم بعدی جهت کاهش عوارض و همچنین پیشگیری از زایمان زودرس را انجام داد. با پیشرفت تکنولوژی و ساخت دستگاه های سونوگرافی مدرن, امکان رویت اسلاژ در مایع آمنیون فراهم شده است. در حالی که دستگاه های قدیمی تر اسلاژ را نشان نمی دادند.

آیا میان میان لجن آمنیوتیک و زایمان زودرس ارتباطی هست؟

نیک نژاد در پاسخ به این سوال گفت: در طی تجربیات عملی ارتباط اسلاژ مایع آمنیون و عوارضی مانند کوتاهی سرویکس مشاهده شد که نیاز به بررسی مستند و علمی جهت اثبات رابطه ی علت و معلولی احساس شد. اخیرا مطالعات متعددی در رابطه با ارتباط اسلاژ و زایمان زودرس انجام شده است. بیشتر این مطالعات وجود رابطه ی مثبت اسلاژ با زایمان زودرس را تایید کرده اند. تاکنون مطالعه ای در رابطه با اثر اسلاژ مایع آمنیوتیک بر بارداری‌های حاصل روش‌های درمانی کمک باروری انجام نشده است.

اهمیت پژوهش انجام شده در راستای یافتن این ارتباط

نیک نژاد در خصوص اهمیت این پژوهش خاطر نشان کرد: باتوجه به اهمیت پیش بینی خطر زایمان زودرس در بارداری‌های حاصل از روش‌های کمک باروری, یک مطالعه با هدف بررسی ارتباط بین اسلاژ مایع آمنیوتیک در بارداری های حاصل از روش های کمک باروری و زایمان زودرس انجام شد. و سوال اصلی مطرح شده در این پژوهش این بود که آیا ابتلا به لجن آمنیوتیک منجر به زایمان پیش از موعد در مادرانی که از روش‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌های کمک بارداری استفاده کرده‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌اند می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌شود؟

بررسی این ارتباط در زنانی که از روش‌­های کمک بارداری استفاده کرده بودند

در ادامه ایشان افزودند که در سال 1398 پرپوزال طرح با عنوان "بررسی ارتباط بین اسلاژ مایع آمنیوتیک  دیده شده در سونوگرافی  و زایمان زودرس در زنان باردار مراجعه کننده به بخش سونوگرافی پژوهشگاه رویان" ارائه گردید و پس از اخذ مجوز‌های لازم و تایید مدیریت محترم پژوهش و درمان و با تلاش تیم پژوهشی گروه تصویربرداری  اجرا گردید. مطالعه مورد تایید کمیته اخلاق موسسه رویان قرار گرفت و فرم رضایت کتبی توسط شرکت کنندگان پر شد.طرح ما یک مطالعه ی موردی-شاهدی بود که بر روی 110 نفر واجد شرایط(63 نفر با لجن مایع آمنیوتیک و 67 نفر با آمنیوتیک طبیعی) انجام شد. زنان باردار که در موسسه رویان تحت عمل IVF قرار گرفته بودند از نظر اسلاژ مایع آمنیون بررسی شدند و از نظر زایمان پیگیری شدند. زایمان قبل از 37 بارداری به عنوان زایمان زودرس در نظر گرفته شد و شیوع زایمان زودرس بین دو گروه مقایسه شد.

نتایج کسب شده از این مطالعه

نتایج کمی این مطالعه  نشان داد که میانه زمان زایمان در مادران با مایع آمنیوتیک طبیعی (گروه کنترل) 38 هفته و در مادران مبتلا به لجن آمنیوتیک (گروه آزمایش) 36 هفته بود؛ تفاوت این دو زمان کاملا معنی‌دار است. میزان وقوع زایمان پیش از موعد در گروه کنترل 10.4 درصد و در گروه آزمایش 23.8 درصد بود. طول سرویکس کمتر از 30 میلی متر در گروه کنترل به میزان 10.4 درصد و در گروه آزمایش به میزان 28.6 درصد مشاهده شد. همچنین 7.5 درصداز مادران گروه کنترل ناچار به انجام عمل سرکلاژ (انسداد فیزیکی گردن رحم با عمل جراحی به منظور جلوگیری از زایمان پیش از موعد) شدند اما این عمل در 33.3 درصد از مادران مبتلا به لجن آمنیوتیک انجام شده بود.

لجن مایع آمنیوتیک تأثیر مستقیمی بر طول دهانه رحم بارداری دارد

 بنابراین در کل می‌­توان نتیجه گرفت که میانگین سن بارداری هنگام زایمان در گروه هدف و شاهد متفاوت و از نظر آماری معنادار بود. سن بارداری هنگام زایمان نیز در گروه بدون اسلاژ بیشتر از گروه اسلاژ بود. همچنین طول دهانه ی رحم در گروه اسلاژ به طور معناداری کوتاهتر از گروه کنترل بود . به این ترتیب نتیجه گیری شد که لجن مایع آمنیوتیک تأثیر مستقیمی بر طول دهانه رحم بارداری دارد. در چنین مواردی وقوع زایمان پیش از موعد حتی با وجود درمان‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌های بازدارنده‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ای مانند سرکلاژ محتمل است.

مزایای تشخیص به موقع لجن آمنیوتیک

نیک نژاد در ادامه بحث، از مزایای تشخیص به موقع  لجن آمنیوتیک گفتند: پزشک معالج می­‌تواند با مشاهده این توده در برگه سونوی بیمار سریعا با راهکارهای درمانی مانند افزایش دفعات مراجعه برای مراقبت بیشتر، تجویز آنتی بیوتیک، عمل جراحی سرکلاژ و یا درصورت ضرورت با ترزریق کورتون و... مانع بروز این اتفاق شود.

دستاورد­های علمی طرح

در آخر نیک نژاد از دستاورد­های این طرح گفتند: خوشبختانه این طرح دستاورد های علمی زیادی داشت و علاوه بر ارائه ی سخنرانی و پوستر در دو کنگره ی بین المللی و ملی, مقاله ی اصلی آن در یکی از ژرنال های معتبر علمی بین المللی چاپ گردید. امید است این طرح راهگشای سایر طرح ها در رابطه با استفاده از روش های تصویربرداری جهت تشخیص کمپلیکیشن‌های پریناتال بویژه در درمان های ناباروری باشد. بنابراین لازم است برای درمان به موقع این امر، سونوگرافیست­‌ها با تشخیص  دقیق این اسلاژ و ذکر کردن و اطلاع دقیق به پزشک معالج فرد، برای مادران این امکان را ایجاد کنند تا بتوانند سریعتر برای درمان اقدام کنند.

پایان مطلب/