مرتضی ایزدی، متخصص بیماری های عفونی و ایمونولوژی، عضو هیأت علمی و استاد تمام دانشگاه علوم پزشکی بقیه الله(عج) در گفتگو با خبرنگار سایت بنیان در ابتدا به توضیحاتی در خصوص تاریخچه شروع اپیدیمی ویروس کرونا پرداختند: در دسامبر 2019، یک بیماری تنفسی غیرعادی در ووهان چین رخ داد که به سرعت در ووهان و نواحی دیگر گسترش یافت. به زودی مشخص شد که یک کرونا ویروس جدید عامل این بیماری است و به دلیل شباهت (80%) به سارس کوویروس به سندورم حاد تنفسی کروناویروس-2 نام گذاری گردید (1). شیوع SARS-CoV-2 در اصل از طریق انتقال حیوانی و بواسطه بازار غذاهای دریایی در ووهان چین آغاز شده است. بعداً تشخیص داده شد که انتقال انسان به انسان نقش عمده ای در شیوع بعدی دارد. بیماری ناشی از این ویروس، بیماری کرونا ویروس 19 (COVID-19) نامیده شد و یک بیماری همه گیر توسط سازمان بهداشت جهانی(WHO) اعلام گردید COVID-19 .بر تعداد زیادی از مردم جهان تأثیر گذاشته است که تقریباً در 200 کشور و سرزمین گزارش شده است و بعدها به سارس کووید تغییر نام داد.

وضعیت کشور ایران برای مقابله با ویروس:
در بیمارستان بقیه الله یک ماه قبل از شروع پاندمی کرونا، اطلاعات اولیه موجود را با برگزاری جلسات متعدد و با ارتباط با اندیشمندان و پزشکان جهانی کسب کرده بودیم ولی به هرحال ما با یک ویروس ناشناخته روبرو بودیم که تا آن زمان هیچ روش تشخیصی و درمانی ثابت شده ای برای آن نداشتیم. از طرفی اطلاعات اولیه زیادی نیز از چین داشتیم ولی درمورد صحت آنها آگاه نبودیم و در واقع نه تنها در ایران بلکه در تمام دنیا هیچ کس نمیدانست چطور باید با این ویروس مقابله کند و چه راه درمانی را اتخاذ کند و پیش ببرد زیرا ویروس کاملا هوشمندانه عمل میکرد به گونه ای که هربار به شیوه خاصی بروز پیدا میکرد، بنابراین پیشگیری صحیح، تشخیص به موقع و صحیح و درمان دقیق ویروس کار سختی بود.
شیوه های درمانی اولیه برای مقابله با ویروس:
ایزدی در ابتدا از شیوه های درمانی اولیه برای مقابله با این ویروس گفتند: ابتدای شروع پاندمی با توجه به اینکه قبل از شیوع ویروس کرونا ما آنفولانزای فصلی در پاییز و زمستان همان سال را داشتیم و از طرفی تجربه انفلوانزای خوکی را از قبل داشتیم، به سبب داشتن علایم مشابه با این بیماری، ما در درمان های اولیه کاملا مشابه با آنفولانزا عمل میکردیم و در روش بعدی درمانی ما با توجه تجربیات آزمایشگاهی و باعنایت به مکانیسم عملکرد این ویروس با استفاده از نمونه برداری از بافت بیماران فوت شده در کشورهای مختلف براساس نتایج پاتولوژی منتشر شده ، متوجه شدیم که این ویروس مشابه آنفولانزا عمل نمیکند زیرا سبب پنومونی ریوی نمیشود بلکه از طریق حمله به سیستم ایمنی فعالیت خود را پیش میبرد، به این صورت که با به راه انداختن طوفانی از سیتوکین ها سبب درگیری سیستم ایمنی و فعالیت شدید آن بر علیه بافتهای خودی از جمله ریه و ایجاد سندرم دیسترس حاد تنفسی(ARDS) میشود و حتی متوجه شدند که انعقاد خون ایجاد شده در برخی بیماران حاصل همین فرایندهای التهابی عروقی حاصل از سیستم ایمنی است. بنابراین محققین ‌متخصصان دانشگاه بقیه الله از همان اوایل بیماری به این فرضیه رسیدند که این بیماری برخلاف آنفولانزا عمل میکند، زیرا در آنفولانزا از همان ابتدا پنومونی ویروسی یا باکتریایی و یا ترکیبی حاصل از این دو را داریم  و در کووید التهاب ریه ‌وبافتهای دیگرحاصل از درگیری سیستم ایمنی با ویروس است .
درمان اولیه اتخاذ شده برای بیماران کرونایی:
ایزدی در ادامه توضیح دادکه: ما با توجه به اینکه ویروس کرونا از طریق تحریک سیستم ایمنی عمل میکند، به این فرضیه رسیدیم که باید برای درمان از کورتواستروئید ها به عنوان یک عامل درمانی مثبت و تاثیرگذار استفاده کرد. ولی وقتی این موضوع برای اولین بار توسط بقیه الله مطرح شد با مخالفت شدید سایر مراکز درمانی همراه شد به این خاطرکه علایم این بیماری شبیه آنفولانزا بود و تجویز این دارو در بیماران انفولانزا سبب تضعیف شدید سیستم ایمنی و حتی مرگ فرد بیمار میشد. ولی بر اساس فرضیه فوق متوجه شدیم این دارو برای کرونا خلاف این اثر عمل میکرد چون ما برای این تجویز ادله کافی داشتیم بنابراین به تدریج وارد پروتکل درمانی شد و حتی اطلاعات و نتایج درمانی منتج از مطالعه بالینی در قالب مقاله منتشر گردید.

چرا پیک های متفاوتی از ویروس کرونا داشتیم؟
ایزدی در پاسخ به این سوال که چرا پیک های متفاوتی از کرونا داشتیم فرمودند که علاوه بر میزان ایمنی طبیعی وایمنی حاصل از واکسن که به نوبه خود در کنترل پاندمی بسیار موثر بوده وهست ولی باید بدانیم که این ویروس خیلی هوشمند عمل میکند به گونه ای که هربار هر روش درمانی و دفاعی که برای آن اتخاذ میشد، ویروس ساختار و شدت اثر ‌ونحوه دسترسی سیستم ایمنی به خود را تغیر داده و همین امر باعث میشد که هربار پیک جدیدی از این ویروس را داشته باشیم.

دلیل مرگ و میر بالای ناشی از ویروس کرونا:
در خصوص دلیل مرگ و میر بالای ناشی از ویروس کرونا ایشان اینطور توضیح دادندکه در این بیماری برخلاف سایر بیماری ها نه تنها افراد دارای بیماری زمینه ای بلکه افراد جوان و یا افراد فاقد هرگونه بیماری نیز دچار ابتلا و یا مرگ می شدند ولی بیشترین میزان مرگ و میر میان افراد دارای نقص عملکرد سیستم ایمنی و یا سالخور‌دگان و دارای چندین بیماری زمینه ای مشاهده می شد.

عوامل دخیل در شدت ابتلا به ویروس کرونا
در ادامه ایشان افزودند که این ویروس در سویه های مختلفی مردم سراسر جهان را درگیر میکرد ولی شدت عمل هر سویه در جاهای مختلف فرق میکرد: این اثر گذاری سویه های مختلف بر بیماری تحت تاثیر چندین عامل بوده است: به عنوان مثال میتوان به شرایط اقلیمی، ژنتیک افراد، نوع تغذیه، سطوح ویتامین های فرد، نوع رژیم غذایی و حتی سابقه بیماری در هرد فرد اشاره کرد، نکته مهمتر اینکه سطح ایمنی یا سطح آنتی بادی های هر فرد در ابتلای قبلی و به دنبال ابتلای مجدد و مهمتر اینکه سطح ایمنی جامعه در شدت عمل مجدد سویه جدید موثر بوده است. بنابراین در این خصوص تشخیص دقیق اینکه چه فردی به بیماری مبتلا میشودکار دشواری است.

تاثیر واکسن ها بر کنترل ویروس کرونا
ایزدی در آخر یادآور شدندکه وسط این اتفاقات تلخ و سخت یک اتفاق جالبی که رخ داد دسترسی سریع به واکسن و انواع شیوه های درمانی بود. و این میتواند به خاطر تجارب در سایر بیماری ها و نرخ بالای مرگ و میر باشد به همین خاطر نسبت به سایر بیماری های دیگر هم تشخیص و هم درمان و هم واکسیناسیون خیلی سریع تر وبا موفقیت بیشتری انجام شده است .کارایی داروهایی ضد ویروس موثری چه وریدی وچه خوراکی مثل رمدسیویر ،مولنیپراویر ،فاکسلویدوداروهای کنترل کننده سیستم ایمنی مثل مهارکننده های IL6(اکتمرا) و یا مهارکننده های Jakمثل بارتیسینیب ونحوه صحیح استفاده از داروهای ضد انعقادی تا روش‌های نیازمند دانش همراه باتکنولوژی بالا ودقت بالا مثل هموپرفیوژن یا ازن تراپی وروشهای کمک‌تنفسی واقدامات ICUگرفته تا طراحی ،ساخت وبکارگیری انواع واکسن ها براساس ساختار پروتئینی،mRNA ، ویروس ضعیف شده یا کشته شده در سراسر دنیا و از جمله کشور ما تولید شد که این خود برای کنترل این اپیدمی موثر بوده است. برای واکسن بهتر است سراغ واکسن های بر اساس تمام بدنه ویروسی را در نظر گرفت بویژه روش‌های برپایه پروتیین که در کشور ازجمله دانشگاه بقیه الله به فن اوری آن دستیابی یافته اند وهم اکنون در جهان به این سمت رفته اند و عوارض جانبی کمتر و ایمنی مناسبی را به دنبال دارد.
حرف آخر
ایزدی به عنوان سخن پایانی فرمودندکه درست است که ما در حال حاضر با استفاده از واکسن و همینطور با توجه به حجم ابتلای بالا در کشور، به سطح ایمنی بالایی در برابر این بیماری رسیده ایم ولی همچنان باید پروتوکل های درمانی رعایت شود زیرا احتمال شروع دوباره این بیماری وتجربه پیک جدید هست.

پایان مطلب/.