دکتر محسن عمادالدين متخصص ارتوپدی و از اعضای کادر پزشکی مرکز سلول درمانی رویان هستند، ایشان در گفتگو با خبرنگارسایت بنیان در ابتدا در زمینه جدیدترین خدمات سلول درمانی مرکز ارتوپدی اینطور آغاز کردند که: باید توضیح داد که برای خیلی از بیمارانی که به روش‌های روتین درمانی پاسخ نمی‌دهند، بهترین رویکرد درمانی استفاده از سلول درمانی است، به عنوان مثال بیماری‌های استئوآرتریت یا کندگی زانو و آستئو میلیت یا عفونت استخوان در شکستگی‌های وسیع استخوانی که احتمال جوش خوردگی استخوان بسیار پایین است و هیچ دارویی برای این بیماران وجود ندارد، بهترین روش درمانی برای این بیماران استفاده از سلول‌های بنیادی مزانشیمی استخراج شده از مغز استخوان هست زیرا این سلول‌ها با داشتن قابلیت تمایزی به سمت بافت‌های غضروف و استخوان سبب ترمیم ناحیه آسیب دیده در بیمار می‌شوند.

درمان بیماری آرتروز با استفاده از سلول‌های بنیادی مزانشیمی اتولوگ:

دکتر عمادالدین در خصوص این روش گفتند: در این روش درمانی از سلول‌های بنیادی مزانشیمی استخراج شده از مغز استخوان خود بیمار استفاده می‌شود سپس این سلول‌ها کشت داده میشوند و برای آرتروز زانو درماردی مچ پا و لگن به خود بیمار تزریق می‌شوند. نتایج حاصل از پیوند این سلول‌ها به این بیماران با بهبودی بالاتر از 70 درصد، بسیار امیدوار کننده و موفقیت آمیز بوده است. این روش در حال حاضر به عنوان یک خدمت درمانی در حال جریان است. شرایط پذیرش بیماران برای این خدمت درمانی به این صورت است که بیمار باید سن زیر 70 سال داشته باشد زیرا برای تزریق، باید تعداد مناسبی سلول مزانشیم داشته باشیم، این تعداد معمولا در افراد مسن کم است.

درمان بیماری آرتروز با استفاده از سلول‌های بنیادی مزانشیمی آلوژن:

در ادامه افزودند که در طرحی با همکاری شرکت فنآوری بن یاخته‌های رویان با مدیریت آقای دکتر ضرابی طرحی را آغاز کردیم که در این طرح از سلول‌های بنیادی مزانشیمی بافت بندناف برای تزریق به بیماران استفاده شده است، این طرح در حال حاضر فاز یک کارآزمایی بالینی آن سپری شده است و همکاران در حال بررسی نتایج این قسمت هستند. برتری این روش نسبت به روش استفاده از سلول‌های بنیادی مزانشیمی اتولوگ این است که در این روش مسئله سن بیماران مطرح نیست و همه بیماران دارای شرایط پیوند را شامل می‌شود و مهمتر اینکه با توجه به اینکه سلول‌ها از بانک دریافت می‌شود، مشکل زمان یک ماهه کشت سلول هم کنار میرود و بیمار سریعتر وارد پروسه درمانی می‌شود. شروع فازهای بعدی این کار، به نتایج بدست آمده از فاز اول بستگی دارد. در طرحی دیگر به دنبال این هستیم که با همکاری با مرکز سلول درمانی رویان ( ATMP ) سلول‌های بنیادی مزانشیمی را دریافت کنیم. این طرح هنوز وارد فاز‌های کارآزمایی بالینی نشده است.

در مان کندگی غضروف با همکاری شرکت سل تک فارمد:

در خصوص سایر مشکلات از جمله کندگی غضروف که هم در جوانان و هم بزرگسالان به خصوص در زانو پیش می‌آید، بعد از نمونه برداری به کمک آرتروسکوپی  از آن منطقه، از دو روش برای درمان استفاده می‌کنیم در روش اول که به روش موزاییک پلاستی معروف است: غضروف را کشت می‌دهیم سپس  در محلی که آسیب دیدگی ممکن است دو یا سه سانت باشد، غضروف بازسازی شده را جای گذاری می‌کنیم. بر اساس میزان آسیب دیدگی اقدامات درمانی روی آن انجام می‌شود. در روش دوم که خیلی موفق‌تر بوده است و در سایر کشور‌ها مانند سوئد هم در حال انجام است، ابتدا از غضروف ناحیه اطراف آسیب دیده، قطعه ای در حد میلی متر و کوچک برمی‌داریم، سپس کشت می‌دهیم و روی داربست‌هایی سوار می‌کنیم و در ادامه این داربست سلولی را به ناحبه آسیب پیوند می‌زنیم. در این روش ما عوارض زانو را کمتر داریم و حتی ایراد روش موزاییک پلاستی از جمله افتادن غضروف پیوند شده را نداریم. این کار فازهای کارآزمایی بالینی آن انجام شده است و خیلی نتایج خوبی هم داشت.در حال حاضر منتظریم این محصول با حمایت شرکت سل تک فارمد تجاری سازی شود، تا به عنوان یک خدمت درمانی در اختیار سایر مردم قرار گیرد.

درمان عدم جوش خوردگی‌ها

کار بعدی که در مجموعه انجام می‌شود، بحث سوار شدن سلول‌هایی هست که روی گرافت‌های استخوانی به کار می‌روند و در عدم جوش خوردگی‌ها و آسیب دیدگی های استخوانی مناسب است. در اعمال جراحی یکی از مشکلات ارتوپدها این است که به اندازه کافی گرافت نداشته باشند و از خود بیمارهم نتوان برداشت لذا نیاز به گرافت مصنوعی است که این گرافت‌های مصنوعی از بانک استخوان (Bone Bank)  دانشگاه تهران و شرکت کیش تهیه می‌شود. مجموعه این دو گرافت سلول زنده ندارد اگرچه مواردی برای تحریک دارد.  کاری که ما انجام داده ایم چه در گرافت‌های اهدایی و چه آنهایی که برای استخوان مصنوعی هستند با توجه به اینکه علاقه مندیم که بتوانیم سلول را تقویت کنیم و منطقه را برای جوش خوردن تحریک کنیم، از سلول‌های بنیادی کمک می‌گیریم. فاز‌های کارآزمایی بالینی این طرح به اتمام رسیده است، حال ما منتظریم این محصول نیز با حمایت شرکت سل تک فارمد تجاری سازی شود، تا به عنوان یک خدمت درمانی دیگر در اختیار سایر مردم قرار گیرد.

استفاده از روش درمانی PRP

 در خصوص روش درمانی PRP  مقالات زیادی منتشر شده است، در این روش اصولا پلاسمای غنی از پلاکت خود بیمار را به  منطقه‌ای که پلاکت خونی فراوانی دارد تزریق می‌کنند. در گذشته دیده می‌شد که حتی از خون خود بیمار می‌گرفتند و بعد از پردازش، سرم آن را تزریق می‌کردند. پیرامون نتایج آن، پژوهشگاه رویان هم بر اساس نتایج مقالات ارائه شده، کارهای زیادی کرده است و نتایج خوبی هم داشته است. ولی این نتایج موقتی و مدت زمان شش ماه تا یکسال دارد، ولی همین التیام درد بیمار، اگرچه کوتاه است ولی ارزشمند است. در این روش بعداز گرفتن خون بیمار (از خون محیطی )، نمونه خون درسانتریفیوژ گذاشته می‌شود و پس از جداسازی سلول‌ها، تزریق انجام می‌شود. در طرحی ما با همکاری شرکت فنآوری بن یاخته‌های رویان با مدیریت آقای دکتر ضرابی طرحی را آغاز کردیم که در این طرح  قرار است از PRP خون بندناف برای تزریق به بیماران استفاده شود، این طرح هنوز به مرحله اجرایی نرسیده است.

 سخن پایانی

امیدوارم با یاری خداوند، درجهت خدمات درمانی بهتر به این مردم، طرح‌هایی که نتایج بالینی خوبی داشته اند سریعتر به مرحله تجاری سازی وارد شوند.

پایان مطلب/