به گزارش پایگاه اطلاع رسانی بنیان، طبق مطالعه اخیر که در ژورنال Nature Structural and Molecular Biology منتشر شد، آسیب به انتهای کروموزوم‌ها می‌تواند «سلول‌های زامبی» را ایجاد کند که هنوز زنده هستند اما نمی‌توانند عمل کنند.
هنگامی که سلول‌ها آماده تقسیم می‌شوند، DNA  آن‌ها به طور محکم در اطراف پروتئین‌ها پیچیده می‌شود تا کروموزوم‌هایی تشکیل شود که ساختار و پشتیبانی از مواد ژنتیکی را فراهم می‌کند. در انتهای این کروموزوم‌ها توالی تکراری DNA به نام تلومر وجود دارد که یک کلاهک محافظ برای جلوگیری از آسیب به ماده ژنتیکی تشکیل می‌دهد.
با این حال، تلومرها هر بار که یک سلول تقسیم می‌شود، کوتاه می‌شوند. این بدان معناست که با افزایش سن، سلول‌ها بیشتر و بیشتر تقسیم می‌شوند، تلومرها به طور فزاینده‌ای کوتاه‌تر شده و به احتمال زیاد توانایی خود را برای محافظت از DNA از دست می‌دهند. آسیب به مواد ژنتیکی می‌تواند منجر به جهش‌هایی شود که باعث تقسیم غیرقابل کنترل سلول‌ها و در نتیجه سرطان می‌شود.
سلول‌ها زمانی که تلومرهای آن‌ها پس از تقسیم‌های بیش از حد بسیار کوتاه می‌شوند و به طور بالقوه در طول مسیر آسیب می‌بینند، سرطانی نمی‌شوند، اما با وارد شدن به حالت زامبی‌مانند که از تقسیم سلول‌ها از طریق فرآیندی به نام پیری سلولی جلوگیری می‌کنند، ممکن است سرطانی شوند. از آنجا که آن‌ها در برابر مرگ مقاوم هستند، سلول‌های پیر - یا "زامبی" - با افزایش سن جمع می‌شوند. آن‌ها می‌توانند با ترویج پیری در سلول‌های مجاور در معرض خطر سرطانی شدن قرار گیرند و از طرفی می‌توانند جذب سلول‌های ایمنی برای پاکسازی سلول‌های سرطانی شده که برای سلامتی هم مفید باشند.
در این مطالعه پروتئینی را به تلومرهای سلول‌های انسانی که در آزمایشگاه رشد کرده بودند متصل کردند. سپس یک رنگ به پروتئین اضافه کرده که آن را به نور حساس می‌کند. تابش نور قرمز (یا نوری با طول موج کمی کوتاهتر از نور مادون قرمز) به سلول‌ها باعث می‌شود که پروتئین رادیکال‌های آزاد اکسیژن را (مولکول‌های بسیار واکنش پذیر که می‌توانند به DNA آسیب برسانند) درست در تلومرها تولید کند و بقیه کروموزوم‌ها را حفظ کند. 
نتایج این مطالعه نشان داد که آسیب مستقیم به تلومرها برای تبدیل سلول‌ها به زامبی کافی است. دلیل این امر احتمالاً ناشی از اختلال در همانندسازی DNA در تلومرها بوده است که باعث می‌شود کروموزوم‌ها حتی بیشتر در معرض آسیب یا جهش باشند.

تلومرها به طور طبیعی با افزایش سن کوتاه می‌شوند. آن‌ها تعداد دفعاتی را که یک سلول می‌تواند تقسیم شود با سیگنال دادن به سلول‌ها برای تبدیل شدن به زامبی در زمانی که به طول مشخصی رسیدند، محدود می‌کنند. این می‌تواند باعث پیری زودرس شود و به بیماری‌های مرتبط با افزایش سن، از جمله نقص ایمنی، بیماری قلبی عروقی، بیماری متابولیک و سرطان کمک کند.
مطالعه حاضر ثابت کرد که تلومرها نه تنها به عنوان ساعت زنگ دار عمل می‌کنند که نشان می‌دهد سلول چندین بار تقسیم شده است، و به عنوان زنگ هشدار برای سطوح مضر استرس اکسیداتیو نیز عمل می‌کند. کوتاه شدن تلومرهای مرتبط با افزایش سن تنها چیزی نیست که باعث پیری می‌شود. آسیب تلومر نیز برای تبدیل سلول به زامبی کافی است. 
پایان مطلب/
لینک منبع: 
https://www.nature.com/articles/s41594-022-00790-y