مقداد یگانه، دارای دکترای تخصصی ژنتیک از لوزان سوییس، پژوهشگر فوق دکتری پژوهشگاه رویان و مدیر اجرایی سیزدهمین دوره مدرسه تابستانی بین‌المللی پژوهشگاه رویان، در گفتگو با خبرنگار سایت بنیان، از روند برگزاری مدرسه تابستانی با موضوع علم بیوانفورماتیک گفتند: در این رویداد علمی با توجه به اهمیت بالای علم بیو انفورماتیک، مباحث گوناگونی همچون مقدمه‌ای بر معرفی مولکول‌های زیستی، مزیت استفاده و کاربردهای علم بیوانفورماتیک در علوم زیستی و پزشکی، ارزیابی عملکرد ژن‌ها و پروتئین‌ها، نحوه کار با آزمایشگاه مجازی و آشنایی با پزشکی مبتنی بر فرد آموزش داده شد. 

در ادامه ایشان افزودند که این برنامه در دوبخش دانشجویی و دانش آموزی برگزار شد، بخش دانش‌آموزی با هدف آموزش و آشنایی بیشتر دانش‌آموزان علاقه‌مند به حوزه‌های بیوانفورماتیک در سومین مدرسه دانش آموزی با عنوان "بیوانفورماتیک؛ از پیش بینی تا درمان" در برنامه شاد به صورت آنلاین به مدت 4 روز در تاریخ 9 تا 12 مرداد ماه برگزارگردید و خداروشکر از استقبال چند صد هزار نفری از دانش آموزان روبرو بودیم. در بخش دانشجویی نیز سیزدهمین دوره مدرسه تابستانی با موضوع " کاربرد بیوانفورماتیک در تحقیقات زیست پزشکی" و با رویکرد "آشنایی و کاربرد دانش بیوانفورماتیک در آنالیز داده‌های علوم زیستی و پزشکی مبتنی بر فرد" برگزار شد، ابتدا قرار بود برنامه در بخش دانشجویی، به صورت هیبردی برگزار شود، ولی با توجه به شیوع ویروس کرونا برنامه به صورت مجازی برگزار شد و خداروشکر در هر برنامه، حدود 100 تا 200 دانشجو حضور داشتند.

 موضوعاتی که این رویداد علمی به آنها پرداخته شد

یگانه در ادامه خاطر نشان کرد که با توجه به وسعت این علم، تصمیم بر این شد که در این رویداد علمی روی چندتا از موضوعات پرکاربرد در مباحث گوناگونی همچون مقدمه ای بر مولکول‌های زیستی، مزیت استفاده و کاربردهای علم بیوانفورماتیک در علوم زیستی و پزشکی، ارزیابی عملکرد ژن‌ها و پروتئین‌ها، نحوه کار با آزمایشگاه مجازی و آشنایی با پزشکی مبتنی بر فرد، متمرکز شویم، بدین منظور در روز‌های مختلف، ابعاد مختلفی از علم را بررسی کردیم: در روز اول برگزاری، با مقدمه ای بر بیوانفورماتیک برنامه را آغاز کردیم و همینطور به معرفی یکسری پایگاه داده پرداختیم، تا شرکت کنندگان بتوانند با آشنایی با این پایگاه داده‌ها، اطلاعات زیست پزشکی در مورد بیماری‌ها را کسب کنند، در روزهای بعدی (روز دوم و سوم برنامه)، وارد موضوعات آنالیزداده‌های زیستی شدیم و سپس در مورد متون‌های توالی یابی نسل جدید به بحث و ارائه مطالب پرداختیم، بعد ازآن با آنالیزهای عملکردی شبکه های مولکولی بر اساس داده های ژنومیک، تغییرات ژنتیکی این داده‌ها  را که دارای کاربردهای متنوع فراوانی در بحث بیماری سرطان هستند را توضیح دادیم. در روز چهارم، به آنالیز داده‌های ترانسکریپتوم بر اساس توالی یابی  microRNA و RNA پرداختیم. در روز آخر نیز به کاربردهای پایگاه داده‌های مرتبط با حوزه پزشکی مبتنی بر فرد پرداختیم. در این مراسم ابتدا یک گزارش کلی از روند برگزاری این رویداد علمی، ارائه شد، سپس سخنرانی آقای دکتر بهاروند را داشتیم و به عنوان برنامه اخر در این مراسم اختتامیه، از عوامل تیم اجرایی تقدیر به عمل آمد و همینطور به برنده‌گان بخش دانش آموزی جایزه اختصاصی اهدا شد و در آخر نیز با اهدای یکسری جوایز به اساتید مدعو و متخصص در این زمینه، از آنها تقدیر به عمل آمد.

در این برنامه چه کسانی حضور داشتند؟

یگانه در پاسخ به این سوال گفت، در این برنامه اساتید برجسته ملی و بین‌المللی که هرکدام در زمینه آموزشی و پژوهشی خود صاحب نظر بودند حضور یافتند، به عنوان مثال ما اساتیدی را از پژوهشگاه رویان، دانشگاه تهران، دانشگاه تربیت مدرس و دانشگاه فنلاند داشتیم، برخی اساتید نیز از شرکت‌های دانش بنیان که در زمینه تحقیقات پزشکی با استفاده از داده‌های زیستی، فعالیت داشتند را هم در جمع‌مان داشتیم. خداروشکر در حاشیه این رویداد علمی علاوه بر آشنایی دانشجویان با این مباحث، گفتگوهایی میان برخی از دانشجویان در خصوص انجام پروژه‌های مشترک در قالب همکاری با اساتید این دانشگاه‌ها و شرکت‌ها مطرح شد، این خود نوید ارتباط میان علوم، برای رسیدن به اهداف درمانی در حوزه‌های مختلف را می‌دهد.

مطالب این رویداد علمی در دو قالب تئوری و عملی به شرکت‌کنندگان ارائه شد

 یگانه در خصوص نحوه اجرای عملی و کاربردی برنامه اینطور گفت که: در حاشیه این برنامه حدود یک ماه قبل از برگزاری مدرسه تابستانی، درخصوص معرفی کاربردی این علم، دو کارگاه عملی برگزار شد. علاوه بر برگزاری کارگاه، در طول برنامه، برخی از اساتید مباحث را به صورت تئوری و برخی دیگر به صورت همزمان هم تئوری و عملی ، ارئه دادند که این خود کاملا حالت کارگاهی داشت. در واقع با توجه به اینکه آنالیزهای بیوانفورماتیکی تنها به کامپیوتر نیاز دارد، دانشجویان به صورت غیر حضوری در پشت سیستم‌های خود به همراه اساتید این کار را انجام داده و پیش بردند.

حامیان این برنامه

در واقع برگزار کننده اصلی این مراسم، پژوهشکده سلول‌های بنیادی پژوهشگاه رویان بوده است، سرکار خانم دکتر سارا طالع احمد به عنوان دبیر علمی این برنامه، این رویداد را از نظر علمی هدایت کردند و همینطور جناب آقای دکتر فتحی ، معاونت محترم آموزشی پژوهشگاه، به همراه تیم‌شان نیز با همکاری‌هایشان ما را در اجرای این برنامه یاری نمودند.

سخن پایانی

یگانه در آخر اظهار نشان کرد که با توجه به اهمیت علم بیوانفورماتیک، ما این رویداد علمی را برگزار کردیم و امیدواریم که توانسته باشیم با آشنایی دانشجویان با این مسائل کاربردی، در ذهنیت و دید آنها در باره کاربرد این علوم تغییری ایجاد کرده باشیم. چون انجام پروژه‌های کنونی و همینطور انجام پروژه‌های یا موضوعات زیست پزشکی بدون استفاده از این پایگاه داده‌ها و پردازش آنها امکان پذیر نیست، چون هرچه می‌گذرد تعداد این پایگاه‌های زیستی بیشتر و بیشتر می‌شود. خداروشکر تاکنون پژوهشگاه رویان در خصوص برخورداری از این علوم هم راستا با علوم نوین جهانی گام برداشته است. بنابراین امیدواریم توانسته باشیم، به خوبی نحوه کار با این دادها و پردازش آنها را آموزش داده باشیم. زیرا در چند سال آینده اهمیت این علم بیشتر دیده می‌شود.

پایان مطلب/.