به گزارش پایگاه اطلاع رسانی بنیان، طبق داده‌های یک کارآزمایی بالینی در فاز 1/2a ، سلول‌های بنیادی مهندسی شده برای بالغ شدن به سلول‌های حمایت‌کننده عصبی که GDNF را تولید می‌کنند ( یک عامل کلیدی برای بقای نورون حرکتی) به طور ایمن به نخاع افراد مبتلا به اسکلروز جانبی آمیوتروفیک (ALS) پیوند  شدند. این سلول‌ها که CNS10-NPC-GDNF نامیده می‌شوند، اظلاعات حاکی از آن است که برای حداقل 42 ماه یا حدود 3.5 سال زنده ماندند و GDNF را تولید کردند.

تولید سلول‌های بنیادی مهندسی شده‌ برای آزادسازی GDNF به مغز و نخاع

Pablo Avalos ، پزشک و نویسنده اول این مطالعه، از مرکز پزشکی Cedars-Sinai در لس آنجلس، جایی که کارآزمایی در آنجا انجام شد، در یک بیانیه مطبوعاتی مرکز گفت: GDNF به خودی خود نمی‌تواند از سد خونی مغزی عبور کند، بنابراین پیوند سلول‌های بنیادی که GDNF آزاد می‌کند روش جدیدی است برای رساندن پروتئین به جایی که برای محافظت از نورون‌های حرکتی باید برود. سد خونی-مغزی یک غشای با نفوذپذیری انتخابی است که ورود مواد از جریان خون به مغز و نخاع را تنظیم می‌کند. این سد برای جلوگیری از رسیدن باکتری‌ها و سموم به مغز عمل می‌کند، اما همچنین می‌تواند مواد درمانی را از رسیدن به اهداف درمانی خود باز دارد. Avalos اضافه کرد: «از آنجایی که این سلول‌های بنیادی برای آزادسازی GDNF مهندسی شده‌اند، ما یک رویکرد «سوخت مضاعف» داریم که در آن سلول‌های جدید و پروتئین GDNF می‌توانند به نورون‌های حرکتی در حال مرگ کمک کنند تا در این بیماری بهتر زنده بمانند.»

J. Patrick Johnson، MD، یکی دیگر از نویسندگان در مرکز ستون فقرات در Cedars-Sinai، گفت که تیم مشتاقانه منتظر انجام آزمایش‌های بیشتر در تایید روش درمانی مبتنی بر سلول‌های بنیادی است. جانسون گفت: «ما از اینکه ایمنی این روش را ثابت کردیم هیجان‌زده هستیم، اما برای ارزیابی اثربخشی ،که بخشی از مرحله بعدی مطالعه است، به بیماران بیشتری نیاز داریم،. این مطالعه با عنوان "پیوند سلول‌های پیش ساز عصبی انسانی ترشح کننده GDNF به نخاع بیماران مبتلا به ALS، نتایج  آزمایش فاز 1/2a کارآزمایی بالینی خود را در Nature Medicine منتشر کرد.

انجام آزمایش پیوند سلول CNS10-NPC-GDNF به انسان

در افراد مبتلا به ALS، نورون‌های حرکتی در سلول‌های عصبی مغز و نخاع که حرکت ماهیچه‌ها را کنترل می‌کنند، از کار می‌افتند یا می‌میرند و دیگر نمی‌توانند سیگنال‌هایی را به عضلات بدن ارسال کنند. در نتیجه، عضلات از بین می‌روند و به مرور زمان ضعیف‌تر می‌شوند. این از دست دادن پیشرونده نورون‌های حرکتی ممکن است با آستروسیت های معیوب (سلول‌های ستاره ای شکل که از سلول‌های عصبی از جمله نورون‌های حرکتی محافظت می‌کنند) مرتبط باشد. اثر محافظتی این سلول‌ها در برابر آسیب، حداقل تا حدی با آزادسازی پروتئینی به نام GDNF مرتبط است. GDNF با وجود اینکه پروتئین کلیدی برای تکوین نورون‌های حرکتی است، نمی‌تواند از سد خونی مغزی عبور کند. بنابراین لازم است با استفاده از روشی این پروتئین را به مغز و نخاع رساند. در مطالعه قبلی، تیم Cedars-Sinai سلول‌های پیش‌ساز سلول عصبی انسان را که به‌طور ژنتیکی برای تولید GDNF مهندسی شده بودند، به مغز مدل موش ALS پیوند زدند، آنها مشاهده کردند که این سلول‌ها پیشرفت بیماری را به تاخیر می‌اندازند و بقای حیوانات را افزایش می‌دهند. این تیم همچنین اعلام کردند که این رویکرد با بلوغ سلول‌های بنیادی به آستروسیت‌ها مرتبط است.

روش ارزیابی شده در این مطالعه

برای ارزیابی اینکه آیا این رویکرد در افراد مبتلا به ALS ایمن است یا خیر، محققان یک کارآزمایی بالینی فاز 1/2a  با شماره (NCT02943850) را راه اندازی کردند، در این کارآزمایی دو دوز از سلول‌های بنیادی مهندسی شده با نام (CNS10-NPC-GDNF ) در 18 بیمار مبتلا به ضعف پا آزمایش شد. شرکت کنندگان شامل 10 زن و هشت مرد بودند. میانگین سنی بیماران 57.5 سال بود و اولین علائم ALS را به طور میانگین 18.8 ماه قبل از شروع مطالعه تجربه کردند. الکترومیوگرافی، آزمایشی که فعالیت الکتریکی بافت عضلانی را اندازه‌گیری می‌کند، نشان داد که ماهیچه‌های پای آنها از منبع نورون حرکتی خود قطع شده است. نیمی از شرکت کنندگان در مجموع 2 میلیون سلول بنیادی مهندسی شده دریافت کردند، در حالی که 9 بیمار دیگر در مجموع 5 میلیون سلول بنیادی دریافت کردند. درمان از طریق 10 تزریق در یک طرف نخاع انجام شد و همه بیماران چندین ارزیابی را طی یک سال انجام دادند. به هر یک از شرکت‌کنندگان تا یک سال داروی سرکوب‌کننده ایمنی داده شد تا توانایی سیستم ایمنی آنها برای مبارزه با سلول‌های بنیادی پیوندی کاهش یابد.

نتایج بدست آمده از مطالعه

نتایج نشان داد که  سلول‌های CNS10-NPC-GDNF به طور کلی ایمن و به خوبی قابل تحمل هستند، بنابراین هدف اصلی کارآزمایی را برآورده کردند. بلافاصله پس از درمان، 88.9 درصد از بیماران در گروه با دوز کم و 66.7 درصد در گروه با دوز بالا، احساس غیرطبیعی یا دوره‌هایی از درد یا ناراحتی را در اطراف محل‌های تزریق تجربه کردند، زیرا درد پا در 9 شرکت کننده ، بیش از شش ماه ادامه داشت که پنج نفر از آنها به داروی مسکن نیاز داشتند. این تیم تحقیقاتی نوشت: برخی عوارض جانبی رایج شامل افتادن، درد در دست‌ها و پاها، حالت تهوع، کمردرد و ضعف عضلانی مرتبط با مصرف داروی سرکوب سیستم ایمنی و جراحی در افراد مشاهده شد. ولی هیچ یک از این عارضه‌های جانبی مربوط به درمان نبودند. با توجه به اهداف ثانویه، تیم دریافت که نرخ پیشرفت بیماری در این جمعیت بیمار معمولی است. به طور متوسط، پاهای تحت درمان با سرعت کمتری نسبت به پاهای درمان نشده، قدرت خود را از دست دادند، اما طبق داده‌های آزمایشی، این مقایسه بین دوگروه، به لحاظ آماری تفاوت معنی داری را نشان می‌داد.

هیچ اثر منفی یافت نشد

نکته مهم این است که این روش درمانی انجام شده، هیچ اثر منفی بر پیشرفت علائم در پاهای درمان شده در مقابل درمان نشده نداشت. علاوه بر این، تجزیه و تحلیل بافت مغز و نخاع این بیماران پس از مرگ  نیز نشان داد که سلول‌های پیوندی نه تنها زنده ماندند، بلکه به تولید GDNF پس از درمان ادامه دادند. این تجزیه و تحلیل‌ها بر روی 13 نفر از 14 بیمار که بین 14 تا 42 ماه پس از درمان به دلیل پیشرفت بیماری فوت کردند، انجام شد. قابل ذکر است، در حالی که اسکن‌های MRI بالینی هیچ ناهنجاری نخاعی را نشان نداد، ولی در برخی بیماران فوت شده، در چندین محل تزریق، رشد خوش خیمی از توده‌های سلولی مشاهده شد.  دکتر Clive Svendsen، نویسنده ارشد این مطالعه گفت: «ما توانستیم نشان دهیم که محصول سلول‌های بنیادی مهندسی شده را می‌توان به طور ایمن در نخاع انسان پیوند زد.

Svendsen، پروفسور علوم پزشکی و پزشکی و مدیر اجرایی دانشگاه افزود: «پس از یک بار درمان، این سلول‌ها می‌توانند برای بیش از سه سال زنده بمانند و پروتئین مهمی را تولید کنند که برای محافظت از نورون‌های حرکتی که در بیماری ALS می‌میرند، این پروتئین برای بقای نورون‌ها ضروری و حیاتی هستند. محققان این گروه در حال حاضر بر روی نتایج مثبت این طرح کار می‌کنند.

استفاده از رویکرد ترکیبی سلول و ژن درمانی برای درمان ALS

دانشمندان نتیجه گرفتند: "با توجه به نتایج دلگرم کننده بدست آمده از این آزمایش اولیه، نتیجه بخش بودن استفاده از رویکرد ترکیبی سلول و ژن درمانی به عنوان یک گزینه درمانی برای ALS و سایر بیماری‌های عصبی نویدبخش ادامه راه است."

پایان مطلب/.