به گزارش پایگاه اطلاع رسانی بنیان، محققان به این موضوع اشاره کرده‌اند که چرا پیوند سلول‌های بنیادی برای بیماری ام اس بسیار خوب عمل می‌کند. درک بهتر این مکانیسم‌ها باید به رویکرد درمانی، که در حال حاضر تنها در چند کشور تایید شده است، کمک کند تا مقبولیت گسترده‌تری به دست آورد. در مولتیپل اسکلروزیس، سیستم ایمنی بدن به غلاف میلین سلول‌های عصبی در مغز و نخاع حمله می‌کند. این بیماری منجر به فلج، درد و خستگی دائمی می‌شود و خوشبختانه در دهه‌های اخیر پیشرفت‌های زیادی در درمان‌ها صورت گرفته است.

رولند مارتین، استاد دانشگاه زوریخ و نویسنده این مقاله می‌گوید: "درصد قابل توجهی از بیماران پس از پیوند سلول‌های بنیادی خونساز اتولوگ، برای مدت طولانی یا حتی برای همیشه عاری از بیماری باقی می‌مانند. این درمان به ویژه برای افراد جوان‌تر با فرم‌های تهاجمی بیماری مناسب است." چهار سال پیش، به لطف اثربخشی بالای درمان و نرخ مرگ و میر پایین، گروه مارتین به همراه کلینیک بیمارستان دانشگاهی زوریخ مجوز انجام این درمان را دریافت کردند. این تنها کلینیک در سوئیس است که برای این درمان تایید شده است. در طول درمان، چندین رژیم شیمی درمانی سیستم ایمنی بیمار را به طور کامل از بین می‌برند که شامل زیر مجموعه ای از سلول‌های T است که به اشتباه به سیستم عصبی خودی حمله می‌کنند. سپس بیماران پیوند سلول‌های بنیادی خون خود را دریافت می‌کنند که محققان آن را قبل از شیمی درمانی برداشت کردند. بدن از این سلول‌ها برای ساخت یک سیستم ایمنی کاملا جدید، بدون هیچ سلول خود واکنشی استفاده می‌کند. مارتین می‌گوید: "مطالعات قبلی کارکردهای اساسی این روش را نشان داده‌اند، اما بسیاری از جزئیات و سؤالات مهم باز ماندند. برخی از جنبه‌های مبهم این بود که دقیقا پس از حذف سلول‌های ایمنی چه اتفاقی می‌افتد، آیا هیچ کدام از آن‌ها از شیمی درمانی جان سالم به در می‌برند، و آیا سلول‌های خود واکنشی واقعا باز نمی‌گردند یا خیر."

در مطالعه‌ای که به تازگی منتشر شده، تیم مارتین برای اولین بار با تجزیه و تحلیل سلول‌های ایمنی ۲۷ بیمار مبتلا به ام اس که در زوریخ تحت درمان با سلول‌های بنیادی قرار گرفته بودند، این سوالات را به صورت سیستماتیک مورد بررسی قرار دادند. این تجزیه و تحلیل قبل، حین و تا دو سال پس از درمان انجام شد. این امر به محققان اجازه داد تا سرعت بازسازی انواع مختلف سلول‌های ایمنی را ردیابی کنند. جالب اینجاست که سلول‌های موسوم به سلول‌های T حافظه که مسئول اطمینان از به یاد آوردن پاتوژن‌ها توسط بدن هستند و می‌توانند در صورت عفونت جدید به سرعت واکنش نشان دهند، بلافاصله پس از پیوند دوباره ظاهر می‌شوند. تجزیه و تحلیل بیشتر نشان داد که این سلول‌ها تغییر شکل نداده‌اند، بلکه از شیمی درمانی جان سالم به در برده‌اند. با این حال این بقایای سیستم ایمنی اصلی هیچ خطری برای بازگشت ام اس ندارند.

مارتین توضیح می‌دهد که آن‌ها به دلیل شیمی درمانی از پیش تحریک شده‌اند و بنابراین دیگر قادر به ایجاد واکنش خودایمنی نیستند. در ماه‌ها و سال‌‌های پس از پیوند، بدن به تدریج انواع مختلف سلول‌های ایمنی را بازسازی می‌کند. غده تیموس نقش مهمی در این فرآیند ایفا می‌کند. این غده محلی است که سلول‌هایT به اصطلاح به مدرسه می‌روند و می‌گیرند که ساختارهای خارجی مانند ویروس‌ها را از  سلول‌های خود بدن تشخیص دهند. مارتین می‌گوید: " در بزرگسالان سلول‌هایT بسیار کمی در تیموس باقی مانده‌اند اما پس از پیوند، به نظر می‌رسد که این عضو عملکرد خود را ازسر گرفته و ایجاد مجموعه‌ای کاملا جدید از سلول‌های T را تضمین می‌کند که ظاهرا باعث تحریک ام اس یا بازگشت آن نمی‌شوند. این یافته‌ها ما را قادر ساخته است تا درک کنیم که چرا پیوند سلول‌های بنیادی معمولا تا این حد موفقیت آمیز است. اما، این درمان در بسیاری از کشورها مورد تایید نیست، چرا که مطالعات فاز سوم کم است."

مطالعات فاز سوم چند صد میلیون یورو هزینه در بر داشته و شرکت‌های داروسازی تنها در صورتی حاضر به انجام آن‌ها هستند که بعداً کسب درآمد کنند این در مورد درمان با سلول‌های بنیادی صدق نمی‌کند، زیرا داروهای مورد استفاده دیگر تحت حمایت حق ثبت اختراع نیستند.

پایان مطلب./