به گزارش پایگاه اطلاع رسانی بنیان، نتایج یک مطالعه جدید نشان می‌دهد که کیسه‌های کوچک محتوای سلولی که توسط الیگودندروسیت‌ها( سلول‌های تولیدکننده میلین مغز و نخاع ) آزاد می‌شوند، ممکن است نشانگرهای زیستی خوبی برای تشخیص و پیش‌آگهی بیماران مولتیپل اسکلروزیس (MS) باشند. نتایج این تحقیق نشان داد که سطح پروتئین پایه میلین (MBP)، یک پروتئین کلیدی میلین، در این وزیکول‌های خارج سلولی در بیماران ام اس به طور قابل توجهی بالاتر از افراد سالم است. همچنین، بیمارانی که دوره اولیه بیماری پیشرونده دارند، در مقایسه با بیماران مبتلا به اشکال عودکننده ام اس، سطوح بیشتری از این پروتئین را دارند. این یافته‌ها همچنین به وزیکول‌های خارج سلولی مشتق از الیگودندروسیت به‌عنوان وسیله‌ای ممکن برای اندازه‌گیری سطوح ناتوانی در بیماران ام‌اس اشاره کرد، اما محققان نوشتند: «تایید این نتایج در گروه‌های بزرگ‌تری از بیماران ضروری است». نتایج این در مجله بین المللی علوم مولکولی منتشر شد.

بیماری مولتیپل اسکلروزیس (MS)

بیماری التهابی است که در آن غلاف‌های میلین سلول‌های عصبی در مغز و نخاع آسیب می‌بینند. غلاف میلین یک لایه پروتئینی روی رشته‌های عصبی است که این امر باعث افزایش سرعت هدایت پیام‌های الکتریکی در طول تار عصبی می‌شود. میلین افزون بر افزایش سرعت انتقال پیام‌های عصبی ، وظیفه نگهداری از سلول‌های عصبی را نیز به عهده دارد. این آسیب‌دیدگی می‌تواند در توانایی بخش‌هایی از سیستم عصبی که مسئول ارتباط هستند اختلال ایجاد کند و باعث به وجود آمدنِ علائم و نشانه‌های زیادِ جسمی شود. ام‌ اس به چند شکل ظاهر می‌شود و علائم جدید آن یا به صورت عودِ مرحله‌ای (به شکل برگشتی) یا در طولِ زمان (به شکل متناوب) اتفاق می‌افتد. اگرچه علت بیماری مشخص نیست اما مکانیزمِ اصلیِ آن آسیب زدن توسط سیستم ایمنی بدن یا اختلال در سلول‌های تولیدکننده غلافِ میلین است)، میلین، ماده‌ای است که رشته‌های عصبی را می‌پوشاند و برای انتقال سریع سیگنال‌های الکتریکی بین سلول‌های عصبی ضروری است. این بیماری خودایمنی هنگامی رخ می‌دهد که دستگاه ایمنی بدن به اشتباه حمله به خود بدن را آغاز می‌کند ( دلایل ارائه شده در مورد این مکانیزم‌ها شامل عوامل ژنتیکی ( وراثت)، عوامل محیطی( عفونت )، نژاد و عوامل جغرافیایی و سایر بیماری‌ها است.

بیماری RRMS

ام اس عود کننده یا بهبود یابنده شایعترین دوره بیماری است که با حملات مشخص با علایم عصبی جدید و یا تشدید علایم قبلی تعریف می‌شود. این حملات با دوره بهبودی جزئی یا کامل همراه است. درطول زمان بیماری همه علایم ممکن است ناپدید شوند و بخی ممکن است پایدار بمانند با این حال بیماری پیشرفت چشمگیری نخواهد داشت.

بیماری RRMS

اکثریت قریب به اتفاق بیماران ام اس (85 درصد) ابتدا در آنها ابتلا به ام اس عود کننده- فروکش کننده (RRMS) تشخیص داده می‌شود، نوعی از بیماری ام اس است که در آن عودها یا دوره‌های بدتر شدن علائم با دوره‌های بهبودی که علائم بیماری در آن کاهش می‌یاب، همراه است. با این حال، شرایط بیماران در این بیماری بسیار متغیر است. حدود 15% تا 30% از این بیماران در نهایت به یک دوره بیماری پیشرونده ثانویه منتقل می‌شوند که در آن علائم در طول زمان حتی در غیاب عود بیماری همچنان پیشرفت می‌کنند. همچنین، 15 درصد دیگر بیماران در ابتدا با PPMS مراجعه می‌کنند، به این معنی که عملکرد عصبی آنها از شروع علائم به طور مداوم بدتر می‌شود، این نوع ام اس برای تشخیص و درمان مشکل است و با پیش آگهی ضعیف همراه است.

نوع تشخیص بیماری

تشخیص دقیق نوع ام اس در مراحل اولیه بیماری برای تعیین تصمیمات درمانی و توانبخشی از اهمیت بالایی برخوردار است. در حال حاضر، تشخیص بر اساس اطلاعات بالینی، تصویربرداری و آزمایشگاهی است. با این حال، نشانگرهای زیستی آسان و غیر تهاجمی در دسترس نیستند. MBP یکی از پروتئین‌های اصلی میلین است و هدف شناخته شده پاسخ‌های ایمنی اشتباه در ام اس است. این پروتئین توسط الیگودندروسیت‌ها، سلول‌های تخصصی که مسئول ساخت میلین در مغز و نخاع هستند، تولید می‌شود. یک آزمایش خون کم تهاجمی برای اندازه‌گیری غلظت MBP [پروتئین پایه میلین] در ODEVs [وزیکول‌های خارج سلولی مشتق از الیگودندروسیت] ابزار امیدوارکننده‌ای است که می‌تواند تشخیص ام اس را تسهیل کند.

طراحی آزمایش

از آنجایی که الیگودندروسیت‌ها وزیکول‌های خارج سلولی، کیسه‌های پوشش داده شده با غشای ریز حاوی پروتئین‌ها، چربی‌ها و مواد ژنتیکی را از سلول اصلی آزاد می‌کنند که می‌توانند به جریان خون برسند، تیمی از محققان در میلان این فرضیه را مطرح کردند که میزان پروتئین میلین در این وزیکول‌ها می‌تواند به تعیین تشخیص و پیش آگهی ام اس کمک کند. برای یافتن این موضوع، محققان وزیکول‌های خارج سلولی مشتق از اولیگودندروسیت (ODEV) جدا شده از خون 136 شرکت‌کننده را بررسی کردند: در این طرح، هفت نفر مبتلا به سندرم جدا شده بالینی (CIS، اولین قسمت از علائم مشابه ام‌اس)، 18 نفر با PPMS، 49 نفر با RRMS، و 62 کنترل سالم همسان بودند.

نتایج کسب شده از مطالعه

نتایج بدست آمده از این مطالعه  نشان داد که سطح MBP در ODEVها از کنترل سالم به طور قابل توجهی کمتر از هر یک از دیگر گروه‌های MS بود. قابل ذکر است، تجزیه و تحلیل آماری نشان داد که غلظت MBP در ODEVها دارای دقت 96.3 درصدی در تشخیص بیماران از گروه کنترل است، که این خود نشان می‌دهد این عامل می‌تواند برای بهبود تشخیص MS استفاده شود. سطوح MBP نیز در گروه‌های بیمار متفاوت بود. این تیم تحقیقاتی خاطرنشان کرد که بیماران PPMS به طور قابل توجهی سطوح بالاتری از این پروتئین را در ODEVs نسبت به بیماران مبتلا به RRMS یا CIS داشتند، با این تفاوت که وقتی دو نوع عودکننده با هم گروه‌بندی شدند، این تفاوت حتی بیشتر بود. بنابراین سطوح MBP می‌تواند بین بیماران با انواع بیماری با حالات متمایز تفاوت قائل شود.

ارتباط سطوح MBP با شدت بیماری

در یک مجموعه نهایی از تجزیه و تحلیل‌های آماری، تیم دریافتند که سطوح MBP با شدت بیماری مرتبط است، که با مقیاس وضعیت ناتوانی گسترده (EDSS) و نمره شدت مولتیپل اسکلروز، که امتیازات EDSS را بر اساس مدت بیماری تنظیم می‌کند، اندازه گیری می‌شود. نتایج این مطالعه نشان می‌دهد که "آزمایش خون کم تهاجمی برای اندازه‌گیری غلظت MBP در ODEV ها ابزار امیدوارکننده ای است که می‌تواند تشخیص ام اس را تسهیل کند." آنها افزودند: "طراحی مطالعات بعدی بر روی بیماران در مراحل اولیه بیماری به منظور بررسی اینکه آیا غلظت MBP در ODEV ها امکان شناسایی زودرس فنوتیپ‌های مختلف MS بالینی را فراهم می‌کند، جالب خواهد بود".

پایان مطلب/.