به گزارش پایگاه اطلاع رسانی بنیان، افرادی که رژیم غذایی مدیترانه‌ای (که سرشار از چربی‌های روغن زیتون و آجیل می‌باشد) را دنبال می‌کنند، نسبت به افرادی که عمدتاً فست فود، گوشت و لبنیات مصرف می‌کنند، زندگی طولانی تر و سالم تری دارند، اما در سطح سلولی دقیقاً مشخص نشده است که چرا این رژیم غذایی تا این حد مفید است. اکنون محققان به رهبری دانشکده پزشکی استنفورد یکی از اولین ارتباطات سلولی را بین چربی‌های سالم ، معروف به اسیدهای چرب تک غیراشباع ، و طول عمر در کرم‌های آزمایشگاهی یافته‌اند. این یافته به رابطه پیچیده بین رژیم غذایی، چربی‌ها و طول عمر اشاره دارد. دکتر آن برونته، استاد ژنتیک می‌گوید: " به طور کلی تصور می‌شود که چربی‌ها برای سلامتی مضر هستند. اما برخی مطالعات نشان داده‌اند که انواع خاصی از چربی‌ها می توانند مفید باشند." محققان دریافتند که یکی از چربی‌های رژیم مدیترانه‌ای به نام اسید اولئیک، می‌تواند تعداد دو ساختار سلولی یا اندامک‌های کلیدی در کرم‌ها را افزایش دهد و از غشاهای سلولی در برابر آسیب‌های ناشی از  یک واکنش شیمیایی به نام اکسیداسیون محافظت کند. این اثر محافظتی نتیجه بزرگی دارد، محققان دریافتند کرم‌هایی که با غذای غنی از اسید اولئیک تغذیه می‌شوند، حدود 35 درصد بیشتر از کرم‌هایی که در جیره‌های استاندارد کرم‌ها استفاده می‌شوند، عمر می‌کنند. با کمال تعجب، یکی از اندامک‌ها، که به نام قطره چربی شناخته می‌شود، به عنوان یک گوی کریستالی عمل می‌کرد و با دقت فزاینده‌ای تعداد روزهای زندگی هر کرم را پیش‌بینی می‌کرد. دکتر کاترینا پاپسدورف، پژوهشگر دانشمند، گفت: " تعداد قطرات چربی در کرم‌های منفرد به من می‌گوید که چه میزان از طول عمر آن حیوان باقی مانده است. کرم‌هایی که تعداد قطرات چربی بیشتری دارند نسبت به کرم‌هایی که قطرات کمتری دارند بیشتر عمر می‌کنند." همچنین پروفسور برونت، استاد ژنتیک و نویسنده اول این مطالعه افزود: "سال‌هاست که ما علاقه زیادی به یادگیری نحوه تأثیر رژیم غذایی بر طول عمر داشتیم. جالب است که ببینیم آیا ارتباط مشابهی بین قطرات چربی و طول عمر در پستانداران و انسان مشاهده می‌کنیم یا خیر. این یافته ها نشان می‌دهد که ممکن است یک استراتژی مبتنی بر چربی برای بهبود سلامت و طول عمر انسان وجود داشته باشد."

چربی با نام‌های متفاوت

هر کسی که تلاش کرده باشد تفاوت بین "کلسترول خوب" و "کلسترول بد" و نحوه تاثیر یکی بر دیگری را به یاد بیاورد، می‌داند که زبان چربی‌ها می‌تواند گیج کننده باشد. چربی‌ها و روغن‌ها از اسیدهای چرب تشکیل شده‌اند و لیپیدها شامل چربی‌ها، روغن‌ها و اسیدهای چرب و کلسترول هستند. به طور کلی، بیشتر چربی‌های تک غیراشباع، که در غذاهای گیاهی مانند آووکادو، روغن زیتون و آجیل یافت می‌شوند، نسبتاً سالم در نظر گرفته می‌شوند. برعکس، چربی های اشباع شده و چربی های ترانس، یعنی آن‌هایی که در دمای اتاق جامد هستند، می‌توانند خطر بیماری‌های قلبی و سایر عوارض سلامتی را افزایش دهند. در این مطالعه پاپسدورف و همکارانش از یک کرم گرد کوچک به نام C. elegans در مطالعات خود در مورد طول عمر استفاده کردند. این کرم‌ها که حدود 1 میلی‌متر طول دارند، معمولاً بین 18 تا 20 روز زندگی می‌کنند. در طبیعت، آن‌ها در خاک زندگی می‌کنند و از باکتری‌های موجود در مواد گیاهی در حال فساد تغذیه می‌کنند. در آزمایشگاه، این کرم ها در کمان‌های قوسی شکل روی سطح ظروف آزمایشگاهی آماده شده و مخصوص حاوی باکتری‌ها حرکت می‌کنند. C. elegans به سرعت تولید مثل می‌کند، به علاوه ارزان است و نگهداری آن آسان است، و ژنوم و شبکه‌های عصبی آن‌ها به طور کامل نقشه برداری شده است، که آن‌ها را به مدل خوبی برای مطالعه پیری و بیماری تبدیل می‌کند. پاپسدورف گفت: " کرم‌ها به ما اجازه دادند تا تغییرات مولکولی که با تغییرات در رژیم غذایی رخ می‌دهند را ردیابی کنیم و تعیین کنیم که کدام یک از این تغییرات بر طول عمر تاثیر می‌گذارند."

پاپسدورف و همکارانش تاثیر تغذیه باکتری‌های کرم‌های رشد یافته در ظروف آزمایشگاهی حاوی اسید اولئیک را در مقابل یک ترکیب ساختاری مشابه با اسید اولئیک به نام اسید الایدیک مقایسه کردند. اسید الایدیک یک اسید چرب ترانس تک غیراشباع (چربی‌های ترانس = چربی‌های بد) است که در مارگارین و محصولات لبنی یافت می‌شود و به عنوان یک اسید چرب ناسالم برای انسان شناخته شده است و فرقی که با اسید اولئیک دارد در این است که‌، در ساختار مولکولی خود پیچیدگی را که اسید اولئیک  دارا می‌باشد، ندارد. برونت گفت: "ما مشاهده کردیم که اگر کرم‌ها در معرض اسید اولئیک قرار بگیرند، تعداد قطرات چربی در سلول‌های روده کرم‌ها افزایش می‌یابد و این امر با افزایش طول عمر در آن‌ها مرتبط است. در مقابل، قرار گرفتن در معرض اسید الایدیک تعداد قطرات لیپید را افزایش نداد و تأثیری بر طول عمر نداشت." قطرات لیپید مخازنی هستند که در آن‌ها سلول‌ها، چربی‌ها را ذخیره می‌کنند. آن‌ها نقش اصلی را در تنظیم متابولیسم سلولی ایفا می‌کنند بدین گونه که چه زمانی، در کجا و اینکه آیا چربی‌ها به عنوان انرژی برای سلول‌ها  استفاده شوند یا خیر. اسید اولئیک برای تجمع قطرات حیاتی بود چرا که مسدود کردن ژن‌های پروتئین‌های قطره‌ساز، طول عمر حیوانات را به حالت عادی کاهش می‌داد. علاوه بر ردیابی تعداد قطرات چربی، محققان به افزایش تعداد پراکسی زوم‌ها در بافت روده کرم‌های در معرض اسید اولئیک اشاره کردند. پراکسی زوم‌ها حاوی آنزیم‌هایی هستند که در متابولیسم و اکسیداسیون نقش دارند. تعداد قطرات لیپید و پراکسی زوم‌ها در حیوانات جوان‌تر بیشتر است و به طور طبیعی با افزایش سن کاهش می‌یابد، که نشان می‌دهد آن‌ها به شیوه‌ای با هم تنظیم می‌شوند. آن‌ها همچنین می‌توانند در بین افراد متفاوت باشند. پاپسدورف دریافت که در میان کرم‌های جوانی که با رژیم غذایی معمولی تغذیه می‌شوند، آن‌هایی که تعداد قطرات چربی بیشتری دارند، مدت زمان کمی، اما از نظر آماری معنی‌دار و طولانی‌تری نسبت به حیوانات ژنتیکی یکسان در همان سن و با قطرات کمتر زندگی می‌کنند. این اثر در میان حیوانات مسن‌تر بارزتر بود. کرم‌های میانسال با قطرات چربی بیشتر به طور متوسط 33 درصد بیشتر از همتایان خود از نظر ژنتیکی یکسان زندگی می‌کردند. برونت گفت: "جالب است که محدودیت کالری همچنین با طول عمر در حیوانات و انسان‌ها مرتبط است. اما مطالعات نشان داده است که در میان موش‌های بدون کالری، اغلب چاق‌ترین افراد طولانی‌ترین طول عمر را دارند. این نشان می‌دهد که چربی یک جنبه دوگانه دارد. برخی جنبه‌ها بسیار منفی هستند، اما جنبه‌های دیگر می‌توانند مثبت باشند."

اجتناب از اکسیداسیون لیپیدی

در نهایت، محققان نشان دادند که مکمل اسید اولئیک یک واکنش شیمیایی به نام اکسیداسیون لیپید را کاهش می‌دهد که به غشای سلولی آسیب می‌رساند. در مقابل، الایدیک اسید اکسیداسیون لیپید را افزایش داد. برونت گفت:" اکسیداسیون غشاء یک خبر بسیار بد برای یک موجود زنده است. غشاهای سلولی ممکن است شروع به نشت و از کار افتادن کنند که می‌تواند باعث ایجاد آبشاری از اثرات نامطلوب بیولوژیکی شود. " یافته‌های محققان اولین موردی است که نشان می‌دهد قطرات لیپید و پراکسی‌زوم‌ها از طریق یک مسیر بیولوژیکی که به حضور اسیدهای چرب تک غیراشباع مفید پاسخ می‌دهد، تنظیم می‌شوند و ممکن است با محافظت از غشای سلولی در برابر اکسیداسیون، از پیری جلوگیری شود. برونت اضافه کرد: "هنوز تحقیقات زیادی باید انجام شود تا مشخص شود که آیا این یافته‌ها در مورد انسان‌ها هم صدق می‌کنند یا خیر. اغلب هنگامی که ما  قطرات چربی را در بافت پستانداران می‌‌بینیم، نشانه‌ایی از چاقی و سایر مشکلات سلامتی قلمداد می‌کنیم. اما ممکن است قطرات با اندازه، شکل یا بافت خاص اثرات متفاوتی بر سلامتی داشته باشند. ما باید درک کنیم که چه چیزی آن‌ها را در زمینه بیماری و طول عمر متمایز می‌کند."

پایان مطلب./