به گزارش پایگاه اطلاع رسانی بنیان، بیماری سنگ کلیه (KSD) (به طور متناوب نفرولیتیازیس یا سنگ کلیه) یک مشکل مراقبت بهداشتی جهانی است که تقریباً در تمام کشورهای توسعه یافته و در حال توسعه بر مردم تأثیر می‌گذارد. شيوع آن به طور مستمر با ميزان عود بالا پس از برداشتن سنگ در حال افزايش بوده است. اگرچه روش‌های درمانی مؤثری در دسترس است، استراتژی‌های پیشگیرانه برای سنگ‌های جدید و عودکننده برای کاهش بار فیزیکی و مالی KSD مورد نیاز است. 
سنگ کلسیمی
به طور کلی، سنگ‌های کلیه بر اساس ترکیب کریستالی اصلی آن‌ها طبقه بندی می‌شوند. چندین مطالعه از مناطق مختلف به طور مداوم گزارش کرده‌اند که رایج ترین ترکیب معدنی در بین تمام سنگ‌های کلیه کلسیم است. سنگ کلسیمی اغلب از اگزالات کلسیم (CaOx) به صورت همگن یا مخلوط با سایرین مانند فسفات کلسیم (CaP) ساخته می‌شود. CaOx بر اساس وضعیت هیدراتاسیون خود دارای 3 شکل کریستالی است. اینها عبارتند از مونوهیدرات CaOx (COM؛ CaC2O4·H2O)، دی هیدرات CaOx (COD؛ CaC2O4·2H2O) و تری هیدرات CaOx (CaC2O4·3H2O). هیپرکلسیوری، هیپراکسالوری، هیپوسیتراتوری و هیپومنیزوری به عنوان خطرات اصلی سنگ‌های کلسیمی شناخته شده‌اند. به طور خاص، هایپراکسالوری به نفع کریستالیزاسیون COM ادرار است، در حالی که هیپرکلسیوری به نفع تبلور COD ادرار است.
سنگ استروویت
سنگ استروویت شامل فسفات آمونیوم منیزیم (MgNH4PO4·6H2O) است و معمولاً به عنوان سنگ عفونت شناخته می‌شود. استروویت معمولاً با CaOx و CaP، به ویژه کارباپاتیت، در ماتریکس سنگ ترکیب می‌شود. این نوع سنگ با عفونت دستگاه ادراری (UTI) توسط باکتری‌های تولید کننده اوره آز مانند Proteus spp مرتبط است. چنین عفونتی منجر به افزایش تولید آمونیوم می‌شود که باعث قلیایی شدن ادرار می‌شود و در نتیجه تشکیل کریستال‌های استروویت را تسهیل می‌کند.
سنگ اسید اوریک
سنگ اسید اوریک شامل کریستال‌های اسید اوریک است که به طور معمول در ادرار اسیدی متبلور می‌شوند و بیشتر کریستال‌های اسید اوریک به شکل دی هیدرات هستند. این نوع سنگ به ویژه در بیماران مبتلا به دیابت نوع 2 و چاقی رایج است. به نظر می‌رسد شیوع سنگ اسید اوریک در مردان در سال‌های اخیر در حال افزایش است. 
سنگ سیستین
سنگ سیستین یک نوع سنگ کلیه نادر است که با سیستینوری، یک اختلال ژنتیکی همراه است. این بیماری توسط ژن اتوزومال مغلوب مانند SLC3A1 ایجاد می‌شود که ناقل سیستین کلیه را تنظیم می‌کند. این اختلال ژنتیکی منجر به حمل و نقل ناقص سیستین می‌شود که منجر به کاهش بازجذب سیستین در ادرار و متعاقبا افزایش غلظت سیستین ادرار یا سیستینوری می‌شود.
استراتژی‌های جلوگیری از KSD
افزایش مصرف مایعات و دیورز
کم آبی بدن به عنوان یک خطر عمومی KSD شناخته می‌شود. افزایش مصرف مایعات برای حفظ وضعیت هیدراتاسیون و کاهش غلظت ادرار یک توصیه قدیمی و شناخته شده برای پیشگیری از KSD است. دیورز فرآیندی برای افزایش حجم ادرار است که با مصرف زیاد مایعات و استفاده از عوامل دیورتیک حاصل می‌شود. افزایش سرعت جریان ادرار و/یا کاهش بازجذب آب توسط فرآیند دیورتیک منجر به افزایش حجم ادرار و کاهش اسمولاریته ادرار می‌شود. توجه داشته باشید که AUA، EAU، CUA، و UAA به طور مداوم توصیه می‌کنند که خروجی ادرار >2.0-2.5 L/d با مصرف مایعات 2.5-3.0 L/d حفظ شود. 
اصلاح سبک زندگی و عادت
چاقی و اضافه وزن نیز به عنوان عوامل خطر برای KSD در نظر گرفته می‌شوند. از این رو، کاهش وزن برای حفظ شاخص توده بدنی طبیعی (BMI) توسط EAU و UAA برای کاهش خطر KSD توصیه می‌شود. یک مطالعه in vivo همچنین نشان داده است که کاهش وزن با محدودیت غذایی و ورزش می‌تواند دفع سیترات ادراری را افزایش داده و خطر KSD را کاهش دهد. فعالیت بدنی و ورزش می‌تواند باعث کاهش و محافظت از چندین بیماری و اختلال شود. یک مطالعه کوهورت بزرگ روی تقریباً 90000 زن نشان داده است که فعالیت بدنی (صرف نظر از شدت آن) ممکن است از KSD جلوگیری کند، همانطور که با ارتباط فعالیت بدنی با خطر کمتر KSD در زنان یائسه نشان داده شده است.
مدیریت رژیم غذایی
برخی از سبک‌های غذایی، مانند الگوی رژیم غذایی مدیترانه‌ای (تعریف شده به عنوان مصرف زیاد غذاهای گیاهی با اسیدهای چرب تک غیراشباع تا اشباع شده و مصرف کم گوشت)، با خطر کمتر KSD مرتبط هستند.
مصرف کلسیم و مکمل ویتامین D
از آنجایی که هیپرکلسیوری یکی از عوامل خطر اصلی سنگ کلسیمی است، مصرف روزانه کلسیم موضوعی نگران کننده است. AUA، EAU، CUA، و UAA به طور مداوم توصیه می‌کنند که بیماران مبتلا به سنگ کلسیمی باید کلسیم رژیم غذایی 1000-1200 میلی گرم در روز مصرف کنند. شواهدی وجود دارد که نشان می‌دهد مکمل کلسیم خطر ابتلا به KSD را افزایش می‌دهد. برعکس، کلسیم بالای رژیم غذایی، KSD علامتی را کاهش می‌دهد (به دلیل اتصال کلسیم رژیم غذایی با اگزالات رژیم غذایی در روده، در نتیجه جذب اگزالات از طریق گوارش را کاهش می‌دهد). جذب روده‌ای کلسیم را می‌توان با ویتامین D مکمل افزایش داد. 
مصرف سدیم
مصرف زیاد سدیم در رژیم غذایی با افزایش دفع کلسیم در ادرار و رسوب کریستال CaOx در کلیه همراه است. در بیماران اطفال، مصرف بیشتر سدیم در رژیم غذایی نیز با سنگ کلیه همراه است. در حمایت از این مشاهدات، یک مطالعه in vivo که در موش‌های صحرایی هیپرکلسیوریک ژنتیکی سنگ‌ساز انجام شد، نشان داد که مصرف کم کلرید سدیم در رژیم غذایی، دفع کلسیم از طریق ادرار و تشکیل سنگ کلیه را کاهش می‌دهد.
مصرف اگزالات
هایپر اگزالوری یکی دیگر از خطرات مهم KSD است. اگزالات اگزوژن عمدتا از غذاهای غنی از اگزالات است، در حالی که اگزالات درون زا توسط کبد و گلبول‌های قرمز تولید می‌شود. هایپر اگزالوری را می‌توان به دو دسته هیپراکسالوری اولیه و ثانویه طبقه بندی کرد. نقص در آنزیم‌های کبدی درگیر در متابولیسم گلیوکسیلات منجر به تولید بیش از حد اگزالات می‌شود و علت شایع هیپراکسالوری اولیه است یک مطالعه آزمایشگاهی نشان داده است که اگزالات بالا توانایی سلول های اپیتلیال کلیه را برای اتصال کریستال های COM افزایش می‌دهد.
مصرف ویتامین C
ویتامین C یا اسید اسکوربیک در بدن انسان عمدتاً از منابع غذایی به ویژه میوه‌ها و سبزیجات تازه تهیه می‌شود. می‌تواند متابولیزه شده و به اگزالات تبدیل شود که بیشتر از طریق ادرار دفع می‌شود. چندین مطالعه گزارش کرده‌اند که مصرف بیش از حد ویتامین C (بیشتر به شکل مکمل ویتامین C) خطر تشکیل سنگ کلیه را افزایش می‌دهد. یک مطالعه in vivo نشان داده است که ویتامین C می‌تواند دفع اگزالات ادراری را در موش‌های هیپراکسالوریک ناشی از هیدروکسی ال-پرولین افزایش دهد.
پروتئین حیوانی در مقابل گیاهی
ارتباط مصرف پروتئین در رژیم غذایی و خطر KSD به نوع آن پروتئین های غذایی بستگی دارد. مصرف پروتئین‌های حیوانی، مانند ماهی، گوشت گاو و مرغ، با خطر بالاتر ابتلا به KSD، به ویژه سنگ‌های کلسیمی و اسید اوریکی مرتبط است. از این رو، دستورالعمل‌های EAU و UUA تصریح می‌کنند که پروتئین‌های حیوانی باید به 0.8-1.0 گرم بر کیلوگرم وزن بدن در روز در بیماران مبتلا به سنگ کلسیمی و مبتلایان به هیپراوریکوزوری محدود شود، زیرا پروتئین‌های حیوانی با pH پایین ادرار و غلظت سیترات و غلظت‌های بالا مرتبط هستند. 
ترکیبات زیست فعال طبیعی
کافئین
کافئین یک آلکالوئید گزانتین طبیعی و یک ماده فعال زیستی اصلی در دانه‌های قهوه است. کاملاً واضح است که مصرف کافئین اثر ادرارآور دارد. با این وجود، ارتباط بین مصرف کافئین و شیوع KSD قبلا بحث برانگیز بود. یک مطالعه بر روی 39 سازنده سنگ کلسیم و 39 فرد کنترل گزارش کرده است که مصرف کافئین شاخص بارش CaOx را افزایش می‌دهد و در نتیجه خطر KSD را افزایش می‌دهد.
اپی گالوکاتچین گالات
اپی گالوکاتچین گالات (EGCG) یک ماده فعال زیستی اصلی است که بیشتر در چای سبز یافت می‌شود. اگرچه چای به عنوان منبع اصلی اگزالات شناخته شده است، مصرف چای سبز با خطر KSD ارتباط معکوس دارد. چنین همبستگی منفی در مردان بیشتر از زنان است.
دیوسمین
دیوسمین یک بیوفلاونوئید است که در چندین گیاه و میوه به ویژه مرکبات یافت می‌شود. اثر ضد سنگ‌زایی دیوسمین برای محافظت از رسوب CaOx در کلیه موش‌های نفرولیتیاتیک ناشی از EG گزارش شده است. دیوسمین همچنین تغییرات دژنراتیو در قشر کلیه و مدولا را کاهش می‌دهد. یک مطالعه جدیدتر در شرایط آزمایشگاهی به طور سیستماتیک اثرات تعدیلی دوگانه دیوسمین را بر روی بلورهای CaOx بررسی کرده است. در طول تبلور، دیوسمین باعث افزایش تعداد و جرم بلورهای CaOx می‌شود. 
داروها
ممکن است در برخی از افرادی که در معرض خطر بالای KSD جدید یا عود کننده هستند، داروها مورد نیاز باشد. بسیاری از انواع داروها به خوبی شناخته شده و به طور گسترده برای پیشگیری از عود سنگ مورد استفاده قرار می‌گیرند، مانند دیورتیک‌ها، سیترات پتاسیم، بی کربنات پتاسیم، بی کربنات سدیم، آلوپورینول، تیوپرونین، استو هیدروکسامیک اسید و تیوسولفات سدیم. 
ریشه کنی باکتری
عفونت ادراری توسط باکتری‌های تولید کننده اوره آز با تشکیل سنگ استروویت مرتبط است. با این وجود، اثرات اتیولوژیک UTIs بر سایر انواع سنگ کلیه نیز اثبات شده است. کشت باکتریایی ادرار از تشکیل دهنده سنگ و ماتریس سنگ (هم نیدوس و هم محیطی) اشریشیا کلی را به عنوان شایع ترین ارگانیسم در تمام این نمونه‌های بالینی پیدا کرده است که نشان می‌دهد E. coli ممکن است باعث تشکیل سنگ کلیه شود.
پروبیوتیک‌ها
برخلاف باکتری‌های اوروپاتوژن، شواهد فزاینده نشان داده است که برخی از پروبیوتیک‌ها، به‌ویژه باکتری‌های تجزیه‌کننده اگزالات (مانند Oxalobacter spp.، Lactobacillus spp.، و Bifidobacterium spp.) نقش محافظتی در برابر KSD دارند. O. formigenes یک باکتری بی هوازی و تجزیه کننده اگزالات است. این نوع پروبیوتیک‌ها معمولاً در داخل دستگاه روده قرار دارند. 
در نهایت، همانطور که خلاصه شد، چندین مجموعه داده از فعالیت‌های تحقیقاتی در طول 10 سال گذشته اشاره کرده‌اند که برخی از استراتژی‌های جدید برای پیشگیری از سنگ کلیه وجود دارد که ارزش توضیح بیشتر در گروه‌های آینده‌نگر بزرگ‌تر را دارد که باید توسط چندین دستورالعمل مختلف در آینده مورد توجه قرار گیرند.
پایان مطلب/