به گزارش پایگاه اطلاع رسانی بنیان، با توجه به اینکه داروهای متعدد اصلاح کننده با تاییدیه نظارتی بیماری، برای درمان مولتیپل اسکلروزیس (MS) قادر به جلوگیری از آسیب بافت التهابی در سیستم عصبی مرکزی (CNS) نیستند و هیچ کدام مستقیماً ترمیم را تقویت نمی‌کنند. بنابراین، تحقیقات پیش بالینی توانایی غیرمنتظره درمان‌های سلول‌های بنیادی عصبی (NSC) را برای ارائه حمایت نوروتروفیک و مهار پاسخ‌های ایمنی مضر میزبان در داخل بدن پس از پیوند به CNS ملتهب مزمن نشان داده است. در همین راستا یک تیم بین المللی نشان داده است که تزریق یک نوع سلول بنیادی به مغز بیماران مبتلا به ام اس پیشرونده ایمن، تاکنون قابل تحمل بوده است و اثر طولانی مدتی داشته است که به نظر می‌رسد از مغز در برابر آسیب بیشتر محافظت می‌کند. این مطالعه که توسط دانشمندان دانشگاه کمبریج، دانشگاه میلان بیکوکا و بیمارستان Casa Sollievo della Sofferenza (ایتالیا) رهبری شد، گامی به سوی توسعه یک درمان سلول درمانی پیشرفته برای ام اس پیشرونده است.

بیماری مولتیپل اسکلروزیس (MS)

بیش از 2 میلیون نفر در سراسر جهان با ام اس زندگی می‌کنند و در حالی که درمان‌هایی وجود دارد که می‌تواند شدت و دفعات عود را کاهش دهد، دو سوم بیماران ام اس هنوز در عرض 25 تا 30 سال از تشخیص بیماری به مرحله پیشرونده ثانویه ناتوان کننده بیماری منتقل می‌شوند، به نحوی که که به طور پیوسته بدتر و ناتوان تر می‌شوند. در بیماری ام اس، سیستم ایمنی بدن به میلین، غلاف محافظ اطراف رشته‌های عصبی حمله می‌کند و به آن آسیب می‌رساند و باعث اختلال در پیام‌های ارسالی به اطراف مغز و نخاع می‌شود. سلول‌های ایمنی کلیدی درگیر در این فرآیند، ماکروفاژها (به معنای واقعی کلمه «خورندگان بزرگ») هستند که معمولاً به بدن حمله کرده و از شر مزاحمان ناخواسته خلاص می‌شوند. نوع خاصی از ماکروفاژها به نام سلول میکروگلیال در سراسر مغز و نخاع یافت می‌شود. در اشکال پیشرونده ام اس، آنها به سیستم عصبی مرکزی (CNS) حمله می‌کنند و باعث التهاب مزمن و آسیب به سلول‌های عصبی می‌شوند.

مزایای درمان مبتنی بر سلول‌های بنیادی/پیش‌ساز عصبی

سلول‌درمانی‌های پیشرفته (ACTs)، از جمله درمان با سلول‌های بنیادی، با توجه به قابلیت‌های تعدیل‌کننده ایمنی و بازسازی بالقوه‌شان، توجه قابل توجهی را به خود جلب کرده‌اند. درمان‌هایی برای تعدیل پاسخ‌های ایمنی میزبان و تسهیل محافظت عصبی در بیماری‌های عصبی مزمن مانند اسکلروز جانبی آمیوتروفیک (ALS) و بیماری پارکینسون. در میان درمان‌های nHSC، درمان‌هایی که مبتنی بر سلول‌های بنیادی/پیش‌ساز عصبی اختصاصی مغز جسمی (NSCs) هستند، دارای اهمیت کلیدی هستند. زیرا مزایای این سلول‌ها برای درمان بیماری‌های CNS، از جمله تعهد ذاتی آنها به اصل و نسب عصبی و خطر تومورزایی کم، به دلیل فقدان قابلیت پرتوانی و نرخ تکثیر کم به اهمیت این سلول‌های بنیادی پیش ساز عصبی افزوده است.

نتایج پیوند سلول‌های بنیادی

پیشرفت های اخیر این انتظار را افزایش داده است که درمان با سلول‌های بنیادی ممکن است به بهبود این آسیب کمک کند. این شامل پیوند سلول‌های بنیادی، «سلول‌های اصلی» بدن است، که می‌توان آن‌ها را طوری برنامه‌ریزی کرد که تقریباً به هر نوع سلولی در بدن تبدیل شوند. کار قبلی تیم کمبریج در موش‌ها نشان داده بود که سلول‌های پوستی که دوباره به سلول‌های بنیادی مغز برنامه‌ریزی شده و به سیستم عصبی مرکزی پیوند می‌شوند، می‌توانند به کاهش التهاب کمک کنند و ممکن است بتوانند به ترمیم آسیب‌های ناشی از ام‌اس کمک کنند. اکنون، در تحقیقی که در سلول بنیادی سلولی منتشر شده است، دانشمندان یک کارآزمایی بالینی در مراحل اولیه را تکمیل کردند که شامل تزریق مستقیم سلول‌های بنیادی عصبی به مغز 15 بیمار مبتلا به ام اس ثانویه از دو بیمارستان در ایتالیا بود. این کارآزمایی توسط تیم‌هایی در دانشگاه کمبریج، میلان بیکوکا و بیمارستان‌های Casa Sollievo della Sofferenza و S. Maria Terni (IT) و Ente Ospedaliero Cantonale (لوگانو، سوئیس) و دانشگاه کلرادو (ایالات متحده آمریکا) انجام شد.

شیوه مطالعاتی و نتایج کسب شده

در این مطالعه، سلول‌های بنیادی از سلول‌هایی که از بافت مغزی یک اهداکننده جنین سقط شده گرفته شده بود، به دست آمدند. تیم ایتالیایی قبلاً نشان داده بود که تولید تقریباً نامحدود این سلول‌های بنیادی از یک اهداکننده امکان‌پذیر است ، و در آینده ممکن است بتوان این سلول‌ها را مستقیماً از بیمار استخراج کرد ، که این کار به غلبه بر مشکلات عملی مرتبط با استفاده از بافت آلوژنیک جنین کمک می‌کند.  این تیم بیماران را بیش از 12 ماه پیگیری کرد و در این مدت هیچ مورد مرگ و میر مرتبط با درمان یا عوارض جانبی جدی مشاهده نشد. در حالی که برخی از عوارض جانبی مشاهده شد، همه یا موقت یا برگشت پذیر بودند. همه بیماران در شروع کارآزمایی سطوح بالایی از ناتوانی را نشان دادند - برای مثال اکثر آنها به یک صندلی چرخدار نیاز داشتند - اما در طول دوره پیگیری 12 ماهه هیچ کدام افزایشی در ناتوانی یا بدتر شدن علائم نشان ندادند. هیچ یک از بیماران علائمی را گزارش نکردند که حاکی از عود باشد و همچنین عملکرد شناختی آنها به طور قابل توجهی در طول مطالعه بدتر نشد. به گفته محققان، به طور کلی، این نشان دهنده ثبات قابل توجه بیماری، بدون علائم پیشرفت است، اگرچه سطوح بالای ناتوانی در شروع کارآزمایی تایید این موضوع را دشوار می‌کند.

اهمیت دوز سلول‌های بنیادی تزریق شده

محققان زیر گروهی از بیماران را از نظر تغییرات در حجم بافت مغز مرتبط با پیشرفت بیماری ارزیابی کردند. آنها دریافتند که هر چه دوز سلول‌های بنیادی تزریق شده بیشتر باشد، کاهش حجم مغز در طول زمان کمتر می شود. آنها حدس می‌زنند که این ممکن است به این دلیل باشد که پیوند سلول‌های بنیادی التهاب را کاهش داده است. این تیم همچنین به دنبال نشانه‌هایی بودند که نشان می‌داد سلول‌های بنیادی دارای یک اثر محافظتی عصبی هستند، یعنی محافظت از سلول‌های عصبی در برابر آسیب بیشتر. از طرفی مشاهده شد که هر چه دوز سلول‌های بنیادی بیشتر باشد، سطح اسیدهای چرب بیشتر می‌شود، که در طول دوره 12 ماهه نیز ادامه داشت.

ارزیابی چگونگی تغییر متابولیسم مغز پس از درمان

 کار قبلی آنها نیز نشان داد که چگونه تغییر متابولیسم (چگونه بدن انرژی تولید می‌کند) می‌تواند به نوبه خود میکروگلیا را از "بد" به "خوب" برنامه ریزی مجدد کند. در این مطالعه جدید، آنها به چگونگی تغییر متابولیسم مغز پس از درمان پرداختند. آنها تغییرات مایع اطراف مغز و خون را در طول زمان اندازه گیری کردند و علائم خاصی را یافتند که با نحوه پردازش اسیدهای چرب توسط مغز مرتبط است. این علائم به نحوه عملکرد درمان و چگونگی پیشرفت بیماری مرتبط بود.

نیاز به توسعه درمان‌های جدید برای ام اس پیشرونده

پروفسور استفانو پلوچینو از دانشگاه کمبریج که این مطالعه را رهبری کرده است، گفت: "ما به شدت به توسعه درمان‌های جدید برای ام اس پیشرونده ثانویه نیاز داریم و من با احتیاط در مورد یافته هایمان بسیار هیجان زده هستم که گامی به سوی توسعه سلول درمانی برای درمان ام اس پیش رفته است. اکنون "ما می‌دانیم که مطالعه ما محدودیت هایی دارد -- این فقط یک مطالعه کوچک بود و برای مثال ممکن است اثرات مخدوش کننده ای از داروهای سرکوب کننده سیستم ایمنی وجود داشته باشد -- اما این واقعیت که درمان ما ایمن بود و اثرات آن در طول 12 ماه ادامه داشت. کارآزمایی به این معنی است که ما می‌توانیم به مرحله بعدی آزمایشات بالینی برویم."

نتایج پیوند سلول‌های بنیادی به مغز بیمار سازگار و ایمن بوده است.

پروفسور آنجلو وسکووی از دانشگاه میلانو-بیکوکا گفت: "نزدیک به سه دهه طول کشیده است تا کشف سلول‌های بنیادی مغز به این درمان تجربی تبدیل شود. بنابراین نتایج این مطالعه به هیجان روزافزون ما در این زمینه می‌افزاید و راه را برای انجام مطالعات با اثربخشی گسترده تر هموار می‌کند. کیتلین استبری، مدیر ارتباطات تحقیقاتی در انجمن ام اس، می‌گوید: "این یک مطالعه واقعاً هیجان انگیز است که بر اساس تحقیقات قبلی انجام شده توسط ما انجام شده است. این نتایج نشان می‌دهد که سلول‌های بنیادی ویژه ای که به مغز تزریق می‌شود توسط افراد مبتلا به ثانویه ایمن بوده و به خوبی قابل تحمل است. آنها همچنین پیشنهاد می‌کنند که این رویکرد درمانی حتی ممکن است پیشرفت ناتوانی را تثبیت کند. اکنونمدتی است که می‌دانیم این روش پتانسیل محافظت از مغز در برابر پیشرفت ام اس را دارد.

"این یک مطالعه بسیار کوچک و در مراحل اولیه بود و ما به آزمایش‌های بالینی بیشتری نیاز داریم تا بفهمیم آیا این درمان تأثیر مفیدی بر این بیماری دارد یا خیر. اما این گامی دلگرم‌کننده به سوی روش جدیدی برای درمان برخی از افراد مبتلا به ام اس است."

پایان مطلب/.