دکتر مهدی توتونچی عضو هیئت علمی گروه ژنتیک پژوهشگاه رویان و متخصص ژنومیک در حوزه نازایی و ناباروری در گفتگو با خبرنگار سایت بنیان و در حاشیه پنجمین کنگره از آزمایشگاه تا بالین گفت، چندسالی هست که در حوزه درمان سرطان مشغول فعالیت شده‌ایم، با توجه به این که عضو کارگروه سرطان هستم رویکرد اصلی ما ارتباط دادن آزمایشگاه به بالین هست. به همین منظور حدود 5 سالی هست که کنگره آزمایشگاه تا بالین را در حوزه سرطان برگزار می‌کنیم تا بتوانیم افرادی که بالینی کار و متخصص آنکولوژی هستند را به محققین علوم پایه آزمایشگاهی ارتباط دهیم، تا از این طریق بهتر و سریعتر به سوالات حوزه سرطان پاسخ داد. بنابراین هدف نهایی این است که نظام سلامت و بیماران از این تحقیقات نفع ببرند.

رویکرد تحقیقاتی شما در پنجمین کنگره آزمایشگاه تا بالین چه بوده است؟

توتونچی در خصوص حوزه تحقیقاتی خود در این کنگره اظهار داشتند: با توجه به اینکه سرطان همچنان مهم‌ترین عامل مرگ انسان به شمار می‌آید. بسیاری از درمان‌های شیمیایی و پرتودرمانی فاقد اختصاصیت کافی بر روی سلول‌های سرطانی بوده و در مواردی دارای اثرات جانبی بر روی سایر سلول‌ها نیز می‌باشند. پیشرفت‌های شگرف علم امروز در درمان سرطان باعث افزایش امید به درمان سرطان‌ شده است. در همین راستا کار ما در حوزه آنکولایتیک ویروس‌ها بوده است، این ویروس‌ها بطور طبیعی می‌توانند در سلول‌های سرطانی تکثیر شوند این در حالی است که قابلیت تکثیر آنها در سلول‌های عادی بدن خیلی کم است، بنابراین ما از این خصوصیات ذاتی ویروس برای مقابله با سرطان می‌رویم. ما برای دستکاری ژنتیک روی این ویروس از یک جهت سعی می‌کنیم ژن‌های مفید مانند آنتی بادی‌ها را به آن اضافه کنیم تا نه تنها قابلیت بیماری زایی ویروس کم شود بلکه کارآیی این ویروس در هدف قرار دادن و از بین بردن سلول سرطانی بیشتر شود. خوشبختانه امسال برای اولین بار در کنگره آزمایشگاه تا بالین یک پنل برای ویروس‌های انکولیتیک تعریف کردیم و توانستیم اساتید فعال در این حوزه را از داخل و خارج کشور گرد هم بیاوریم و خدا را شکر با توجه به بازخوردی که از شرکت کنندگان داشتیم، یک پنل خوب و فعال و رضایت بخشی شده بود. امیدواریم این کنگره یک شروعی باشد برای اینکه بتوانیم محققان را در این حوزه گردهم بیاوریم، تا این حوزه را با موفقیت پیش ببریم.

ویروس‌های انکولیتیک

توتونچی در خصوص تعریف عملکرد این ویروس‌ها توضیح دادند که ویروس‌های انکولیتیک، به عنوان ویروس‌های آلوده کننده سلول‌های سرطانی شناخته می‌شوند، زیرا در داخل سلول‌های سرطانی رشد می‌کنند و در آنجا به سرعت تکثیر می‌شوند و با شکستن سلول‌ها و همچنین قرار دادن محتویات سلول در معرض سیستم ایمنی، درنهایت سلول‌ها را از بین می‌برند. این ویروس‌ها نه تنها به‌طور طبیعی سرطان را مختل می‌کنند، بلکه می‌توانند برای انتقال ژن‌های دیگر مستقیماً به سلول‌های سرطانی که توانایی درمان برای از بین بردن تومورها را افزایش می‌دهند، اصلاح شوند.

ایران در این حوزه در کجا قرار دارد؟

چون حوزه آنکولیتیک ویروس در کشور خیلی جدید است و تنها 4 الی 5 گروه بطور مستقل در کشور در این حوزه فعالیت دارند و هنوز هیچ تحقیقی حتی درحوزه پریکلینیکال از عملکرد این ویروس‌ها نداریم. بنابراین لازم است همین چند گروه فعال در این حوزه باهم یک هم افزایی داشته باشند تا بتوانیم این حوزه را با سرعت بشتری پیش ببریم.

مزیت این رویکرد درمانی نوین نسبت به سایر روش‌ها

توتونچی در پاسخ به این سوال گفتند که این روش یکی از رویکردهای حوزه ایمونوتراپی است، این روزها از ایمونوتراپی‌هایی چون CAR-TCELL NK-CELL زیاد شنیدید زیرا دوروش درمان سرطان بر پایه‌ی ایمونوتراپی هستند که در آن با کمک Tسل‌ها  و NK سل‌ها، سلول‌های سرطانی از بین می‌روند. ولی دو مزیت اصلی وایروتراپی نسبت به بقیه انواع ایمونوتراپی‌ها این است که از قیمت تمام شده خیلی کمتری برای تولید و عرضه محصول نهایی تولید شده برخورداراست بنابراین با توجه به مشکلاتی که در کشور داریم لازم است به سمت حوزه‌هایی با صرفه تر اقتصادی برویم، دوم اینکه سایر روش‌های ایمونوتراپی که اکنون در مرز دانش قرار دارند یک سری عوارض به همراه دارند شایع ترین عارضه آن کاهش سطح ایمنی بدن و به دنبال آن تب و عفونت است. از عوارض خطرناک این روش آزاد سازی طوفانی از سایتوکاین است. سایتوکاین‌ها پیام رسان‌های شیمیایی هستند که توسط T-سل ها تولید می‌شوند. آنها پاسخ‌های ایمنی را تنظیم می‌کنند. موارد ذکر شده عوارض جانبی شناخته شده ی کارتی سل‌تراپی هستند. در حالی که آنکولایتیک ویروس‌ها از حدود صد و سی و چهار کلینیکال ترایال انجام شده بر روی آنها فقط در حد یک تب خفیف از آن گزارش شده است، بنابراین کمتر می‌توان به عوارض جانبی آنها ایراد گرفت. بنابراین این دو مزیت ایمن بودن و ارزان تر بودن این رویکرد بسیار قابل توجه و چشمگیر است.

سخن آخر

ایشان در انتها افزودند، ما در این حوزه خیلی عقب هستیم و هنوز در حوزه پریکلینیک یا همان پیش بالینی هم وارد نشده ایم و تنها در سطح بررسی‌های آزمایشگاهی هستیم. این در حالی است که در سطح جهانی کشورهای  زیادی ازجمله چین و ژاپن محصولات تایید شده FDA خود را وارد بازار کرده‌اند، بنابراین ما برای پیشبرد سریعتر این رویکرد در درمان سرطان، نیازمند به حمایت گروه‌های مختلف هستیم.

پایان مطلب/.