به گزارش پایگاه اطلاع رسانی بنیان، ناباروری به عدم توانایی یک زوج در باردار شدن پس از یک سال رابطه جنسی منظم و بدون استفاده از روش‌های جلوگیری از بارداری گفته می‌شود. این وضعیت می‌تواند ناشی از مشکلات زنانه، مردانه، یا ترکیبی از هر دو باشد. در سال‌های اخیر، پیشرفت‌های بسیاری در زمینه درمان‌های باروری صورت گرفته است که به زوج‌های بی‌شماری که با مشکلات باروری مواجه بوده‌اند، کمک کرده تا بتوانند تجربه والدین شدن را داشته باشند. در اینجا به برخی از این درمان‌های نوین اشاره می‌کنیم.
مقدمه
حدود 9 درصد از زوج‌ها به طور غیرارادی بدون فرزند هستند. حداقل یک چهارم از زوج‌ها تاخیرهای غیرمنتظره‌ای را در دستیابی به اندازه خانواده مورد نظر خود تجربه می‌کنند، اگرچه تنها نیمی از آن‌ها به دنبال درمان هستند. در سال‌های اخیر، تبلیغات در مورد درمان‌های ناباروری افزایش یافته است و زوج‌ها در حال حاضر تمایل بیشتری برای مشاوره دارند. تولید مثل شامل طیف وسیعی از فرآیندهای بیولوژیکی، از جمله تشکیل و توسعه اندام، تنظیم نورواندوکرین، تولید هورمون، و میوز و میتوز است. ناباروری، ناتوانی در تولید مثل، به یک مسئله اصلی برای سلامت باروری انسان تبدیل شده است و از هر هفت زوج در سراسر جهان یک زوج را تحت تاثیر قرار می‌دهد. در اینجا، ما جنبه‌های مختلف ناباروری انسانی، از جمله علت، مکانیسم‌ها و درمان‌ها را مرور می‌کنیم. 
مکانیسم‌های اصلی ناباروری
1. ناباروری زنانه:
   - اختلالات تخمک‌گذاری: مشکلات در تولید و آزادسازی تخمک از تخمدان‌ها.
   - انسداد لوله‌های فالوپ: نقص یا بسته‌بودن لوله‌های فالوپ که مانع از برخورد اسپرم و تخمک می‌شود.
   - اختلالات رحم: مشکلات در ساختار یا عملکرد رحم که می‌تواند در لانه‌گذاری جنین تاثیر بگذارد.
   - مشکلات ایمنی: واکنش ایمنی بدن زن نسبت به اسپرم‌ها یا جنین.
2. ناباروری مردانه:
   - کاهش تعداد اسپرم: تعداد ناکافی اسپرم برای باروری.
   - کاهش حرکت اسپرم (تحرک‌پذیری): اسپرم‌ها نمی‌توانند به تخمک برسند.
   - اختلالات شکل اسپرم (مورفولوژی): اشکال غیرطبیعی اسپرم که قادر به باروری نیستند.
   - مشکلات در تولید یا انتقال اسپرم: انسداد در مسیرهای انتقال یا مشکلات ساختاری در سیستم تولید مثل.
شیوع ناباروری
- جهان: براساس گزارش‌های سازمان بهداشت جهانی (WHO)، حدود 10-15 درصد از زوج‌ها در سراسر جهان با مشکلات ناباروری مواجه‌اند.
- ایران: بر اساس برخی از مطالعات، شیوع ناباروری در ایران حدود 20 درصد تخمین زده می‌شود که کمی بالاتر از متوسط جهانی است.
شیوع در هر دو جنسیت
- زنان: عوامل زنانه مسئول حدود 40-50 درصد موارد ناباروری در زوج‌ها هستند.
- مردان: عوامل مردانه نیز مسئول حدود 30-40 درصد از موارد ناباروری هستند.
- ترکیبی (هر دو جنس): در حدود 20-30 درصد از موارد، ناباروری ناشی از ترکیبی از عوامل زنانه و مردانه یا عوامل نامشخص است.
نکات مهم
- روش‌های درمانی موجود شامل داروها، تنظیمات هورمونی، جراحی، و تکنیک‌های کمک باروری مانند IVF (لقاح خارج رحمی) هستند.
- تشخیص ناباروری شامل آزمایشات مختلف برای بررسی عوامل مردانه و زنانه است.
- سبک زندگی، تغذیه، و عوامل روان‌شناختی نیز می‌توانند تأثیر زیادی بر باروری داشته باشند.
برای تشخیص و درمان دقیق، مشاوره با یک متخصص ناباروری یا پزشک زنان و زایمان توصیه می‌شود.
1. لقاح مصنوعی (IVF):
لقاح مصنوعی یا لقاح خارج از بدن یکی از پرکاربردترین روش‌های درمان ناباروری است. در این روش، تخمک و اسپرم در محیط آزمایشگاه با هم ترکیب شده و پس از تشکیل جنین، به رحم زن منتقل می‌شود. پیشرفت‌های نوینی در این زمینه صورت گرفته است که شانس موفقیت این روش را افزایش داده‌اند.
2. تزریق اسپرم داخل سیتوپلاسمی (ICSI):
این روش برای زوج‌هایی که مشکلاتی در کیفیت و کمیت اسپرم دارند، بسیار مناسب است. در این تکنیک، اسپرم به طور مستقیم به داخل تخمک تزریق می‌شود. این روش به ویژه برای مردانی که تعداد اسپرم کمی دارند یا اسپرم‌هایشان قدرت حرکت کمتری دارند، موثر است.
3. اهدا تخمک و اسپرم:
در برخی موارد، زوج‌ها نیاز به استفاده از تخمک یا اسپرم اهدایی دارند. این روش برای زنانی که تخمک‌های با کیفیت کمی دارند یا مردانی که قادر به تولید اسپرم نیستند، کاربرد دارد.
4. رحم جایگزین (Surrogacy):
در صورت وجود مشکلاتی که به دلایل مختلفی از جمله نداشتن رحم سالم یا بیماری‌های پزشکی خاص، زوج‌ها نمی‌توانند بارداری موفقیت‌آمیزی داشته باشند، رحم جایگزین می‌تواند یک گزینه مناسب باشد. در این روش، جنین زوجین به رحم زن جایگزین منتقل می‌شود.
5. تکنیک‌های بهبود کیفیت جنین:
با استفاده از فناوری‌های پیشرفته، جنین‌ها قبل از انتقال به رحم، از نظر ژنتیکی بررسی و انتخاب می‌شوند تا شانس بارداری موفقیت‌آمیز را افزایش دهند.
6. انجماد تخمک و جنین:
این تکنولوژی امکان حفظ تخمک‌ها و جنین‌ها را برای استفاده در آینده فراهم می‌کند. زنان می‌توانند تخمک‌های خود را در سنین پایین‌تر ذخیره کنند تا در آینده در صورت نیاز از آن‌ها استفاده کنند. همچنین این روش برای نگهداری جنین‌های مازاد در طول درمان‌های IVF کاربرد دارد.
7. درمان‌های مبتنی بر سلول‌های بنیادی:
تحقیقات در زمینه استفاده از سلول‌های بنیادی برای درمان ناباروری در حال انجام است و نتایج امیدوارکننده‌ای در این زمینه به دست آمده است. این روش ممکن است در آینده به عنوان یک راه حل قطعی برای مشکلات باروری تبدیل شود.
8. هورمون درمانی:
استفاده از هورمون‌های مختلف برای تحریک تخمدان‌ها به تولید تخمک‌ها و بهبود کیفیت تخمک‌ها و اسپرم‌ها از رویکردهای معمول در درمان ناباروری است.
9. بهبود روش‌های تشخیصی:
با تکنولوژي‌های پیشرفته تصویربرداری و آزمایش‌های ژنتیکی، مشکلات باروری به طور دقیق‌تر و سریع‌تر شناسایی می‌شوند که به انتخاب روش درمانی مناسب کمک می‌کند.
10. تغذیه و سبک زندگی:
تحقیقات نشان داده‌اند که تغذیه متعادل، فعالیت بدنی منظم و مدیریت استرس نقش مهمی در بهبود باروری دارند. برنامه‌های غذایی خاص و تغییرات سبک زندگی می‌توانند به عنوان بخشی از درمان‌های باروری مورد استفاده قرار گیرند.
پیشرفت‌های چشمگیری که در علم و فناوری پزشکی صورت گرفته است، توانسته‌اند افق‌های جدیدی را برای زوج‌هایی که با مشکلات باروری مواجه هستند، بگشایند. اما لازم به ذکر است که هر مورد ناباروری باید به صورت اختصاصی بررسی شود و درمان مناسب بر اساس شرایط خاص هر زوج تجویز گردد. مشاوره با متخصصین مرتبط و انجام آزمایش‌های لازم، برنامه‌ریزی برای یک درمان موفقیت‌آمیز را ممکن می‌سازد.
پایان مطلب/