به گزارش پایگاه اطلاع رسانی بنیان، تب دانگ یک عفونت ویروسی است که توسط ویروس دانگ ایجاد می‌شود و توسط پشه‌های ماده از جنس آئدس منتشر می‌شود، به ویژه آئدس اجیپتی (Aedes aegypti). این بیماری می‌تواند از یک تب خفیف تا شکل‌های شدیدتر و تهدیدکننده زندگی مانند تب خونریزی‌دهنده دانگ و سندرم شوک دانگ متغیر باشد.

مقدمه
تب دانگ، یا تب استخوان‌شکن، یکی از بیماری‌های ویروسی است که توسط پشه‌های آئدس منتقل می‌شود. این بیماری در بسیاری از مناطق جهان به‌ویژه مناطق گرمسیری و نیمه‌گرمسیری شیوع یافته است. اثرات و عوارض این بیماری بر سلامت جمعیت‌ها، به‌ویژه در کشورهای در حال توسعه، نگرانی‌های گسترده‌ای را به وجود آورده است. 

شیوع تب دانگ در جهان
تب دانگ از اوایل قرن بیستم به‌طور قابل‌توجهی شیوع یافته و اکنون به‌عنوان یکی از مهم‌ترین بیماری‌های ویروسی منتقل‌شونده از طریق پشه‌ها شناخته می‌شود. مطابق با گزارش‌های سازمان جهانی بهداشت (WHO)، سالانه حدود 100 تا 400 میلیون مورد ابتلا به تب دانگ گزارش می‌شود. بیش از 50 درصد از جمعیت جهان در مناطق با خطر انتقال این بیماری زندگی می‌کنند. تراکم بالای جمعیت، شهرنشینی سریع و ناکافی بودن سیستم‌های بهداشتی از جمله عوامل اصلی رشد و شیوع تب دانگ در کشورهای آسیایی و آمریکای لاتین است. کشورهایی مانند اندونزی، فیلیپین، برزیل، هند و مکزیک از جمله مناطقی هستند که از شیوع گسترده این بیماری رنج می‌برند.

شیوع تب دانگ در ایران
در ایران، شیوع تب دانگ بیشتر در برخی مناطق جنوبی مانند استان‌های هرمزگان، سیستان و بلوچستان گزارش شده است. با گسترش شهرنشینی و تغییرات اقلیمی، احتمال افزایش شیوع این بیماری در سایر مناطق کشور نیز وجود دارد. افزایش مسافرت‌ها، مهاجرت‌ها و تبادل تجاری بین‌المللی نیز می‌تواند به انتقال ویروس دانگ به مناطق جدید منجر شود.

علائم و تشخیص
علائم تب دانگ معمولاً شامل تب بالا، سردرد شدید، درد پشت چشم‌ها، درد شدید عضلانی و مفصلی (به طوری که به آن "تب استخوان‌شکن" گفته می‌شود)، بثورات پوستی و در برخی موارد، خونریزی‌های جزئی می‌باشد. تشخیص تب دانگ معمولاً بر اساس علائم بالینی و تأیید آزمایشگاهی وجود ویروس در خون انجام می‌شود.

مسیرهای مولکولی اثرگذار تب دانگ در بدن
1. ورود ویروس به بدن:
    - پس از نیش پشه آلوده، ویروس دانگ وارد جریان خون می‌شود و به سلول‌های سفید خون (مونوکیت‌ها و ماکروفاژها) حمله می‌کند.
    - ويروس از طریق گیرنده‌هایی مانند DC-SIGN و مانوز گیرنده به این سلول‌ها متصل می‌شود.
2. تکثیر ویروس در سلول‌های هدف:
    - پس از ورود به سلول، ویروس در سیتوپلاسم تکثیر می‌شود.
    - ریبوزوم‌های سلول میزبان برای ساخت پروتئین‌های ویروسی مورد استفاده قرار می‌گیرند.
3. پاسخ ایمنی ذاتی:
    - سیستم ایمنی ذاتی از طریق تشخیص RNA ویروسی با استفاده از گیرنده‌های تشخیص الگو مانند RIG-I و MDA5 فعال می‌شود.
    - این فعال‌سازی منجر به تولید اینترفرون‌های نوع I (مثلاً IFN-α/β) می‌شود که به محدود کردن گسترش ویروس کمک می‌کند.
4. پاسخ ایمنی تطبیقی:
    - سلول‌های ارائه‌دهنده آنتی‌ژن مانند دندریتیک سل‌ها ویروس را پردازش و آنتی‌ژن‌ها را به سلول‌های T ارائه می‌دهند.
    - سلول‌های T کمک‌کننده (CD4+) و سلول‌های T سیتوتوکسیک (CD8+) بر ضد ویروس فعال می‌شوند.
    - تولید آنتی‌بادی‌ها توسط سلول‌های B نیز اتفاق می‌افتد که در مراحل بعدی عفونت (معمولاً عفونت مجدد با یک سروتیپ مختلف) ممکن است نقش منفی ایفا کنند.
5. آنتی‌بادی وابسته به ارتقای عفونت (ADE):
    - یکی از مکانیزم‌های مورود نگرانی در تب دانگ آنتی‌بادی وابسته به ارتقای عفونت است.
    - در این حالت، آنتی‌بادی‌های غیربهینه می‌توانند ویروس را به سلول‌های بیشتر منتقل کنند و موجب افزایش تیتر ویروس و تشدید بیماری شوند.
6. پاسخ التهابی:
    - انتشار سیتوکین‌ها و کموکین‌های التهابی (مثل TNF-α، IL-6 و IL-8) می‌تواند به ایجاد تب و علائم عمومی بیماری کمک کند.
    - پاسخ التهابی نیز می‌تواند به نشت عروقی، و در موارد شدید، به شوک و خونریزی منجر شود.
7. ایمنی طولانی مدت:
    - ایمنی پس از اولین عفونت با یک سروتیپ ویروس دانگ طولانی مدت است، اما ابتلا به یک سروتیپ دیگر می‌تواند خطر بالقوه افزایش یابد.
تشخیص دقیق و درمان مناسب تب دانگ بسیار مهم است. درمان‌های موجود عمدتاً حمایتی هستند و شامل مدیریت تب، هیدراتاسیون و نظارت بر علائم شدید هستند. پژوهش‌های بیشتری برای درک بهتر مسیرهای مولکولی در تب دانگ و پیدا کردن درمان‌های مؤثرتر در حال انجام است.
درمان‌های موجود برای تب دانگ
درمان تب دانگ عمدتاً حمایتی است و هیچ داروی خاصی برای درمان این بیماری وجود ندارد. هدف اصلی درمان، کاهش علائم و پیشگیری از عوارض بالقوه خطرناک مانند شوک و خونریزی شدید است. روش‌های درمانی شامل موارد زیر می‌باشند:
1. کنترل علائم: استفاده از داروهای تب‌بُر مانند پاراستامول (استامینوفن) برای کاهش تب و درد. نیاسپارین‌ها و ایبوپروفن نباید مورد استفاده قرار گیرند چرا که می‌توانند خطر خونریزی را افزایش دهند.
2. جلوگیری از کم‌آبی: بیمار باید مایعات کافی مصرف کند تا از کم‌آبی بدن جلوگیری شود. در موارد شدیدتر، ممکن است نیاز به تجویز سرم‌های وریدی باشد.
3. مانیتورینگ: بیمارانی که به فرم شدیدتر بیماری مانند تب دانگ خونریزی‌دهنده (DHF) مبتلا هستند، نیاز به مانیتورینگ دقیق دارند تا در صورت ظهور شوک، اقدامات پزشکی ضروری انجام شود.
4. رعایت استراحت: استراحت کافی به بهبود سریع‌تر بیماری کمک می‌کند. 
پیشگیری
مهم‌ترین راه‌های پیشگیری از تب دانگ شامل موارد زیر است:
1. کنترل جمعیت پشه‌ها: از بین بردن مکان‌های تخم‌گذاری پشه‌ها مانند آب‌های راکد و استفاده از ضد پشه‌ها از راه‌های مؤثر در کاهش شیوع بیماری است.
2. استفاده از لباس‌های محافظ: پوشیدن لباس‌های بلند و استفاده از کرم‌های ضد پشه می‌تواند به کاهش احتمال گزیده‌شدن توسط پشه‌ها کمک کند.
3. واکسن‌ها: اخیراً واکسن‌هایی برای مقابله با تب دانگ توسعه یافته‌اند که در برخی کشورها مورد استفاده قرار می‌گیرند. واکسن Dengvaxia یکی از این واکسن‌هاست که در کشورهای مختلف مجوز استفاده گرفته است. با این حال، واکسن‌ها ممکن است برای همه افراد و همه گونه‌های ویروس دانگ مؤثر نباشند.
نتیجه‌گیری
تب دانگ یک بیماری جدی و گسترده‌است که نیازمند توجه ویژه‌ای از سوی نظام‌های بهداشتی در سراسر جهان است. با توجه به شیوع این بیماری در مناطق مختلف از جمله برخی مناطق ایران، اتخاذ تدابیر پیشگیرانه و درمانی مناسب می‌تواند از شیوع بیشتر و کاهش عوارض آن جلوگیری کند. هماهنگی بین‌المللی و اطلاعات دقیق‌تر از وضعیت‌های محلی می‌تواند به بهبود راهکارهای مبارزه با این بیماری کمک کند. امیدواریم با پیشرفت‌های علمی و پزشکی، روش‌های موثرتری برای پیشگیری و درمان تب دانگ در آینده‌ای نزدیک فراهم شود.
پایان مطلب/.