به گزارش پایگاه اطلاع رسانی بنیان، استفاده از سلول‌های بنیادی مشتق شده از خون بندناف (UCB) در درمان سرطان خون و سایر بیماری‌های خونی، به دلیل قابلیت بالای بازسازی سلولی و خصوصیات منحصر به فرد ایمنی، به طور فزاینده‌ای مورد توجه قرار گرفته است. این روش، به عنوان جایگزینی برای پیوند مغز استخوان و خون محیطی، نتایج امیدوارکننده‌ای را در درمان انواع مختلفی از سرطان خون نشان داده است.

پیشینه و مزایای استفاده از سلول‌های بندناف

خون بندناف، که به طور طبیعی در هنگام تولد از بندناف جمع‌آوری می‌شود، منبع غنی از سلول‌های بنیادی هماتوپوئتیک (HSCs) است. این سلول‌ها توانایی تبدیل به انواع مختلف سلول‌های خونی را دارند و در بازسازی سیستم خونی پس از شیمی‌درمانی یا پرتودرمانی نقش حیاتی ایفا می‌کنند. استفاده از خون بندناف به دلیل سادگی فرآیند جمع‌آوری، عدم درد و خطر برای نوزاد و مادر، و ویژگی‌های ایمنی‌شناختی منحصر به فرد، به یک گزینه جذاب در درمان بیماری‌های خونی تبدیل شده است .

پیشرفت‌های اخیر در پیوند سلول‌های بندناف

در سال‌های اخیر، تلاش‌های گسترده‌ای برای بهبود نتایج پیوند خون بندناف انجام شده است. یکی از چالش‌های اصلی در این روش، تعداد محدود سلول‌های بنیادی موجود در واحدهای خون بندناف است که می‌تواند به تأخیر در جاگذاری و شروع عملکرد (engraftment) منجر شود. برای غلبه بر این مشکل، تکنیک‌های گسترش in vivo و ex vivo سلول‌های بنیادی توسعه یافته‌اند که به افزایش تعداد سلول‌های بنیادی و تسریع در جاگذاری کمک کرده‌اند. یک روش معمول برای افزایش تعداد سلول‌های بنیادی، استفاده از محیط‌های کشت خاص و افزودنی‌های شیمیایی است که باعث تکثیر سلول‌های بنیادی در شرایط آزمایشگاهی می‌شود. علاوه بر این، تحقیقات اخیر بر روی استفاده از عوامل زیستی مانند سایتوکاین‌ها و فاکتورهای رشد تمرکز داشته‌اند که می‌توانند به تقویت تکثیر و تمایز سلول‌های بنیادی کمک کنند. این رویکردها به طور قابل توجهی زمان لازم برای جاگذاری سلول‌های بنیادی را کاهش داده و نرخ موفقیت پیوند را افزایش داده‌اند.

ایمنی‌درمانی تطبیقی و سلول‌های بندناف

توسعه ایمنی‌درمانی تطبیقی با استفاده از سلول‌های T تنظیمی، سلول‌های T اختصاصی ویروس، و سلول‌های کشنده طبیعی (NK) مشتق شده از خون بندناف، به بهبود نتایج درمانی و افزایش استفاده از خون بندناف کمک کرده است. این سلول‌ها به دلیل توانایی تنظیم پاسخ ایمنی و هدف قرار دادن سلول‌های سرطانی بدون آسیب به بافت‌های سالم، نقش مهمی در درمان سرطان خون ایفا می‌کنند. سلول‌های T تنظیمی (Tregs) با مهار پاسخ‌های ایمنی بیش‌فعال، می‌توانند به کاهش خطر رد پیوند و بیماری پیوند در مقابل میزبان (GVHD) کمک کنند. سلول‌های T اختصاصی ویروس نیز قادرند به طور هدفمند سلول‌های آلوده به ویروس را از بین ببرند، که می‌تواند به کنترل عفونت‌های ویروسی پس از پیوند کمک کند. سلول‌های NK نیز با خاصیت کشندگی ذاتی خود علیه سلول‌های سرطانی، به طور موثری می‌توانند سلول‌های سرطانی را هدف قرار داده و از بین ببرند.

بانک‌های خون بندناف و اهمیت آن‌ها

بانک‌های خون بندناف نقش مهمی در تسهیل دسترسی سریع به سلول‌های بنیادی دارند. از زمان تأسیس اولین بانک خون بندناف در سال 1993، تعداد واحدهای ذخیره شده به طور قابل توجهی افزایش یافته است. امروزه، بیش از 5 میلیون واحد خون بندناف در بانک‌های عمومی و خصوصی ذخیره شده‌اند که این امر زمان جستجو و فراهم‌آوری سلول‌های اهداکننده نامرتبط را به طور قابل توجهی کاهش داده است. این بانک‌ها امکان دسترسی سریع به سلول‌های بنیادی مورد نیاز برای پیوند را فراهم کرده و از اتلاف وقت در مراحل بحرانی درمان جلوگیری می‌کنند. بانک‌های خصوصی خون بندناف به والدین این امکان را می‌دهند که خون بندناف نوزاد خود را برای استفاده‌های آینده ذخیره کنند، در حالی که بانک‌های عمومی خون بندناف اهداکنندگان داوطلب را جمع‌آوری کرده و سلول‌های بنیادی را برای استفاده عموم در دسترس قرار می‌دهند. این بانک‌ها با فراهم‌آوری یک منبع متنوع و گسترده از سلول‌های بنیادی، به بهبود نتایج پیوند و کاهش زمان انتظار برای بیماران نیازمند کمک کرده‌اند.

مزایای ایمنی و ایمنی‌شناختی

یکی از مزایای مهم استفاده از خون بندناف، ویژگی‌های ایمنی‌شناختی آن است. سلول‌های بنیادی بندناف دارای حافظه ایمنی محدودتری نسبت به سلول‌های بالغ هستند و تعداد بالای سلول‌های T تنظیمی در خون بندناف، احتمال رد پیوند را کاهش می‌دهد. این ویژگی‌ها، خون بندناف را به گزینه‌ای مناسب برای پیوند در بیمارانی که با خطر بالای رد پیوند مواجه هستند، تبدیل کرده است. علاوه بر این، مطالعات نشان داده‌اند که خطر بروز بیماری پیوند در مقابل میزبان (GVHD) در پیوند خون بندناف نسبت به سایر روش‌های پیوند کمتر است. علاوه بر مزایای ایمنی، سلول‌های بنیادی بندناف به دلیل عدم نیاز به سازگاری کامل بافتی، می‌توانند از اهداکنندگان نامرتبط نیز مورد استفاده قرار گیرند. این ویژگی باعث افزایش دسترسی به سلول‌های بنیادی برای بیمارانی که با مشکل یافتن اهداکننده سازگار مواجه هستند، می‌شود. همچنین، مطالعات نشان داده‌اند که پیوند خون بندناف می‌تواند به بازسازی سریع‌تر سیستم ایمنی و کاهش عوارض ناشی از درمان‌های شیمی‌درمانی و پرتودرمانی کمک کند.

مطالعات و نتایج بالینی اخیر

مطالعات اخیر نشان داده‌اند که پیوند سلول‌های بنیادی خون بندناف در درمان انواع مختلفی از سرطان خون از جمله لوسمی حاد مغز استخوان (AML) و لوسمی لنفوبلاستیک حاد (ALL) موفقیت‌آمیز بوده است. این نتایج امیدوارکننده، نشان‌دهنده پتانسیل بالای این روش در بهبود بقا و کاهش عود بیماری است.  در یک مطالعه بزرگ بالینی، بیماران مبتلا به AML که تحت پیوند خون بندناف قرار گرفتند، نرخ بقا و عود بیماری بهبود یافته‌ای را نسبت به بیماران دریافت‌کننده پیوند مغز استخوان نشان دادند. علاوه بر این، استفاده از تکنیک‌های جدید مانند ترکیب سلول‌های بنیادی بندناف با سلول‌های CD34+ از اهداکننده سوم، بهبودهای قابل توجهی در نتایج درمانی نشان داده است. این رویکردها به طور موثری به افزایش تعداد سلول‌های بنیادی موجود برای پیوند کمک کرده و نرخ موفقیت پیوند را افزایش داده‌اند. همچنین، مطالعات بالینی دیگر نشان داده‌اند که پیوند خون بندناف در کودکان مبتلا به ALL نیز نتایج مثبتی داشته است. در این مطالعات، بیماران تحت پیوند خون بندناف، نرخ بقا و کاهش عوارض جانبی بهبود یافته‌ای را نشان داده‌اند. این نتایج نشان می‌دهد که پیوند خون بندناف می‌تواند یک گزینه موثر و ایمن برای درمان کودکان مبتلا به سرطان خون باشد.

پایان مطلب/.