به گزارش پایگاه اطلاع رسانی بنیان، استفاده از خون بندناف در درمان زخم پای دیابتی به عنوان یک رویکرد نوین در دهه‌های اخیر مورد توجه قرار گرفته است. تحقیقات نشان داده‌اند که سلول‌های بنیادی مشتق شده از خون بندناف به دلیل ویژگی‌های ترمیمی و ضد التهابی خود می‌توانند در تسریع بهبود زخم‌ها مؤثر باشند. این سلول‌ها به بازسازی بافت‌های آسیب‌دیده کمک کرده و بهبود جریان خون و کاهش التهاب را تسهیل می‌کنند. به مرور زمان، مطالعات پیش‌بالینی و بالینی نشان داده‌اند که این روش می‌تواند جایگزینی مؤثر برای درمان‌های سنتی باشد و کیفیت زندگی بیماران دیابتی را بهبود بخشد.

مقدمه

زخم‌های پای دیابتی (DFU) یکی از عوارض جدی دیابت هستند که به دلیل مشکلاتی مانند نوروپاتی و ایسکمی به سختی بهبود می‌یابند. دیابت می‌تواند باعث آسیب به اعصاب و کاهش جریان خون در پاها شود، که این موارد منجر به ایجاد زخم‌های مزمن و عفونی در پاها می‌شود. این زخم‌ها اگر به درستی درمان نشوند، ممکن است منجر به عوارض جدی‌تری از جمله قطع عضو شوند. درمان‌های سنتی شامل شستشو، دبریدمان، و استفاده از پانسمان‌های مخصوص است. اما اخیراً استفاده از خون بندناف (UCB) به عنوان یک رویکرد نوین در بهبود زخم‌های پای دیابتی مورد توجه قرار گرفته است. این روش شامل استفاده از ژل پلاکتی مشتق از خون بندناف و سلول‌های بنیادی مزانشیمی بندناف است که هر دو اثرات امیدوارکننده‌ای در تسریع بهبود زخم‌ها نشان داده‌اند.

ژل پلاکتی مشتق از خون بندناف

مطالعه‌ای در سال ۲۰۲۴ نشان داده است که استفاده از ژل پلاکتی مشتق از خون بندناف (UCB-PL) می‌تواند به طور قابل توجهی سرعت بهبود زخم‌های پای دیابتی را افزایش دهد. در این مطالعه، ۱۱۰ بیمار به دو گروه تقسیم شدند: یک گروه با ژل UCB-PL و گروه دیگر با سالین معمولی درمان شدند. پس از شش ماه، کاهش قابل توجهی در اندازه زخم‌ها در گروه درمان شده با ژل UCB-PL مشاهده شد (97.6٪ در مقایسه با 73٪ در گروه کنترل). این نتایج نشان‌دهنده توان بالقوه این روش در بهبود زخم‌های پای دیابتی است که به دلیل خواص ضد التهابی و ترمیمی ژل پلاکتی است.

مکانیسم عمل ژل پلاکتی

ژل پلاکتی مشتق از خون بندناف حاوی عوامل رشد و پروتئین‌هایی است که می‌توانند فرایند ترمیم بافت را تسریع کنند. عوامل رشد موجود در ژل پلاکتی می‌توانند فعالیت سلول‌های اپیتلیال و فیبروبلاست‌ها را افزایش دهند و به همین ترتیب فرآیند نوسازی و بازسازی بافت را بهبود بخشند. همچنین، این عوامل می‌توانند بهبود جریان خون در ناحیه زخم را تحریک کنند که این امر به بهبود سریع‌تر زخم کمک می‌کند. استفاده از ژل پلاکتی به عنوان یک روش موضعی، امکان استفاده مستقیم از این عوامل رشد در ناحیه زخم را فراهم می‌کند که می‌تواند اثربخشی درمان را افزایش دهد.

سلول‌های بنیادی مزانشیمی بندناف

یک مطالعه دیگر که در سال ۲۰۲۳ منتشر شده است، استفاده از سلول‌های بنیادی مزانشیمی مشتق از بندناف (hUC-MSCs) را در درمان زخم‌های پای دیابتی بررسی کرد. این سلول‌ها به دلیل قابلیت تمایز به انواع مختلف سلولی و اثرات ضد التهابی و ترمیمی، مورد توجه قرار گرفته‌اند. در این مطالعه، بیماران سه دوز از hUC-MSCs را به صورت موضعی و وریدی دریافت کردند. نتایج نشان داد که این روش می‌تواند به طور قابل توجهی در بهبود زخم‌ها و کاهش عوارض مربوط به ایسکمی موثر باشد.

مکانیسم عمل سلول‌های بنیادی مزانشیمی

سلول‌های بنیادی مزانشیمی دارای ویژگی‌های منحصر به فردی هستند که آنها را به گزینه‌ای مناسب برای درمان زخم‌های پای دیابتی تبدیل می‌کند. این سلول‌ها می‌توانند به انواع مختلف سلول‌های بافتی تمایز پیدا کنند و به بازسازی بافت آسیب‌دیده کمک کنند. همچنین، سلول‌های بنیادی مزانشیمی دارای اثرات ضد التهابی قوی هستند که می‌تواند التهاب موجود در ناحیه زخم را کاهش داده و فرآیند بهبود را تسریع کند .علاوه بر این، سلول‌های بنیادی مزانشیمی می‌توانند با ترشح عوامل رشد و سایتوکاین‌های مختلف، فرایند ترمیم بافت را تقویت کنند. این عوامل می‌توانند بهبود جریان خون در ناحیه زخم، افزایش فعالیت سلول‌های اپیتلیال و فیبروبلاست‌ها، و تسریع فرآیند نوسازی بافت را تحریک کنند. 

کاربردهای عملی و نتایج بالینی

محققان این تیم تحقیقاتی ذکر کردند استفاده از خون بندناف در درمان زخم‌های پای دیابتی به عنوان یک روش نوین و موثر مورد تایید بسیاری از دانشمندان قرار گرفته است. این رویکرد نه تنها به بهبود سریع‌تر زخم‌ها کمک می‌کند بلکه می‌تواند نیاز به جراحی‌های پیچیده‌تر و پرهزینه‌تر را کاهش دهد. به طور کلی، مطالعات نشان می‌دهند که این روش‌ها می‌توانند یک گزینه درمانی ایمن و موثر برای بیماران دیابتی با زخم‌های مزمن باشند که به عنوان یکی از روش‌های اصلی درمان زخم‌های پای دیابتی در آینده نزدیک باشد.

چالش‌ها و آینده پژوهش

با وجود نتایج امیدوارکننده، چالش‌هایی در راه استفاده گسترده از این روش‌ها وجود دارد. یکی از چالش‌های اصلی، هزینه بالای تولید و استفاده از محصولات مشتق از خون بندناف است. همچنین، نیاز به تحقیقات بیشتر برای تایید اثربخشی و ایمنی این روش‌ها در مقیاس بزرگتر وجود دارد. مسائل اخلاقی مرتبط با استفاده از سلول‌های بنیادی نیز یکی دیگر از چالش‌های مهم در این زمینه است. با این حال، تحقیقات در این زمینه به سرعت در حال پیشرفت است و انتظار می‌رود در آینده نزدیک، روش‌های جدید و کارآمدتری برای استفاده از خون بندناف در درمان زخم‌های پای دیابتی ارائه شود.

تحقیقات آینده و پتانسیل‌ها

تحقیقات آینده می‌توانند به بررسی ترکیب‌های مختلف از سلول‌های بنیادی و محصولات مشتق از خون بندناف با سایر درمان‌های موجود بپردازند. محققان این مطالعه خاطر نشان کردند این ترکیبات می‌توانند بهبود‌های بیشتری در فرایند ترمیم زخم‌های پای دیابتی ایجاد کنند. همچنین، تحقیقات بیشتری برای درک بهتر مکانیسم‌های دقیق عمل این محصولات و بهینه‌سازی روش‌های استفاده از آنها مورد نیاز است. یکی از زمینه‌های پژوهشی مهم، استفاده از سلول‌های بنیادی جنینی و پرتوان القایی (iPSCs) به همراه سلول‌های بنیادی بندناف است. این ترکیب‌ها می‌توانند به بهبود توان ترمیمی و انعطاف‌پذیری سلول‌های بنیادی کمک کنند و نتایج بهتری در درمان زخم‌های پای دیابتی فراهم آورند. انتظار می‌رود تحقیقات در این زمینه به نتایج قابل توجهی منجر شود و در آینده نزدیک، این روش به عنوان اصلی ترین درمان برای بیماران دیابتی مورد استفاده قرار گیرد. این رویکردها می‌توانند کیفیت زندگی بیماران را بهبود بخشند و بار اقتصادی و اجتماعی ناشی از عوارض دیابت را کاهش دهند.

پایان مطلب./