به گزارش پایگاه اطلاع رسانی بنیان، کولیت اولسراتیو فرمی از بیماری التهابی روده است که روده‌ها به خصوص روده بزرگ شامل  کولون و رکتوم را درگیر می‌کند. علت اصلی و دقیق این بیماری مشخص نیست اما به نظر می‌رسد مجموعه‌ای از عوامل میکروبی، ژنتیکی، ایمنی و عوامل مرتبط با سبک زندگی (نظیر رژیم غذایی) در بروز آن نقش داشته باشد. همچنین به نظر می‌رسد استرس و زندگی در محیط شهری باعث تشدید این بیماری گردد. این بیماری باعث التهاب و زخم‌های سطحی در دیواره داخلی روده می‌شود و معمولاً با علائمی مانند درد شکم، اسهال خونی، و خستگی شدید همراه است. شایع‌ترین داروهای ضدالتهابی برای درمان بیماری‌های التهابی روده ترکیبات 5ASA نامیده می‌شوند مانند سولفاسالازین و مسالازین. این ترکیبات به کنترل نشانه‌های این بیماری پس از مدتی مصرف، کمک می‌کنند. این داروها به صورت خوراکی یا تنقیه یا شیاف تجویز می‌شوند. عوارض جانبی داروها در کوتاه مدت شامل تغییرات خلق و خو، مشکلات خواب، افزایش یا کاهش وزن، تغییر شکل بدن (مانند بزرگ شدن شکم و ورم کردن صورت)، و بروز آکنه یا جوش صورت است، خشکی پوست بدن به ویژه کف دست و صورت، ریزش مو و حتی در بعضی موارد عقیم شدن موقتی می‌تواند از عوارض این داروها باشد. با وجود پیشرفت‌های فراوان در شناخت بیماری‌های التهابی روده، درمان کامل کولیت اولسراتیو همچنان چالش‌برانگیز است. در این مقاله، جدیدترین روش‌های تشخیصی و درمانی این بیماری بررسی می‌شوند.

روش‌های تشخیصی جدید

تشخیص کولیت اولسراتیو بر اساس علائم بالینی، تاریخچه بیمار، و نتایج آزمایش‌های تشخیصی انجام می‌شود. روش‌های سنتی تشخیصی شامل کولونوسکوپی و بررسی نمونه‌های بافتی از روده است، اما در سال‌های اخیر، پیشرفت‌های جدیدی در این حوزه حاصل شده که تشخیص بیماری را دقیق‌تر و کم‌تهاجمی‌تر کرده‌اند.

1. تست‌های ژنتیکی و بیومارکرها

یکی از جدیدترین رویکردهای تشخیصی، استفاده از تست‌های ژنتیکی و بیومارکرهای مرتبط با التهاب روده است. بیومارکرهایی مانند کالپروتکتین و لاکتوفرین در مدفوع می‌توانند التهاب روده را شناسایی کنند و به تشخیص زودهنگام بیماری کمک کنند. این تست‌ها غیرتهاجمی بوده و به پزشکان این امکان را می‌دهند تا بدون نیاز به نمونه‌برداری‌های متعدد، بیماری را پایش کنند.

2. تصویربرداری پیشرفته

تصویربرداری بارزونانس مغناطیسی (MRI) و توموگرافی کامپیوتری (CT) تکنیک‌های تصویربرداری جدیدی هستند که می‌توانند به بررسی دقیق‌تر روده کمک کنند. MRI، به‌ویژه  MRI انتروگرافی، به پزشکان این امکان را می‌دهد که بدون نیاز به استفاده از اشعه ایکس، تصاویر دقیقی از روده بزرگ و نواحی ملتهب به دست آورند. این تکنیک به‌ویژه در ارزیابی شدت بیماری و بررسی پاسخ به درمان مؤثر است.

3. تست‌های میکروبیوم

تحقیقات اخیر نشان داده است که تغییرات در میکروبیوم روده می‌تواند نقش مهمی در پیشرفت کولیت اولسراتیو ایفا کند. تست‌های میکروبیوم، که به بررسی ترکیب و تعادل باکتری‌های موجود در روده می‌پردازند، به پزشکان کمک می‌کنند تا تأثیر میکروبیوم بر روی بیماری را بهتر درک کنند. این تست‌ها می‌توانند راهنمایی‌های مهمی در خصوص درمان‌های هدفمند ارائه دهند.

روش‌های درمانی جدید

درمان کولیت اولسراتیو شامل استفاده از داروهای ضدالتهابی، سرکوب‌کننده‌های ایمنی، و در موارد شدید، جراحی است. با این حال، در سال‌های اخیر، روش‌های درمانی جدیدی توسعه یافته‌اند که بهبود قابل توجهی در کیفیت زندگی بیماران ایجاد کرده‌اند.

1. داروهای بیولوژیک

داروهای بیولوژیک یکی از پیشرفت‌های بزرگ در درمان کولیت اولسراتیو هستند. این داروها به‌طور خاص پروتئین‌های ایمنی را که موجب التهاب می‌شوند، هدف قرار می‌دهند. از جمله داروهای بیولوژیک می‌توان بهآنتی-TNFها (مانند اینفلیکسیماب و آدالیموماب)، آنتاگونیست‌های اینترلوکین 12 و 23 (مانند اوستکینوماب)، و آنتاگونیست‌های اینتگرین (مانند ودولیزوماب) اشاره کرد. این داروها در مقایسه با روش‌های درمانی سنتی، اثرات جانبی کمتری دارند و می‌توانند التهاب روده را به‌طور موثرتری کنترل کنند. به‌علاوه، استفاده از این داروها باعث کاهش نیاز به کورتیکواستروئیدها شده و احتمال عوارض جانبی طولانی‌مدت ناشی از مصرف این داروها را کاهش می‌دهد.

2. درمان‌های سلولی

یکی دیگر از روش‌های جدید درمان کولیت اولسراتیو، استفاده از درمان‌های سلولی است. تحقیقات نشان داده‌اند که سلول‌های بنیادی مزانشیمی (MSC) می‌توانند به کنترل التهاب و بازسازی بافت‌های آسیب‌دیده کمک کنند. این سلول‌ها با تنظیم سیستم ایمنی و کاهش التهاب، به بهبود علائم بیماری و ترمیم زخم‌های روده کمک می‌کنند. مطالعات بالینی اخیر نشان داده است که تزریق سلول‌های بنیادی مزانشیمی به بیماران مبتلا به کولیت اولسراتیو منجر به بهبود قابل توجهی در علائم بیماری و کاهش نیاز به جراحی‌های تهاجمی شده است. این روش درمانی هنوز در مراحل آزمایشی است، اما نتایج اولیه نشان می‌دهد که می‌تواند به عنوان یک گزینه مؤثر و ایمن برای درمان کولیت اولسراتیو مطرح شود.

 3. میکروبیوتراپی

میکروبیوتراپی یا پیوند مدفوع یکی دیگر از روش‌های نوین درمان کولیت اولسراتیو است. این روش شامل انتقال میکروب‌های سالم از مدفوع فرد اهداکننده به روده بیمار است. هدف از این درمان، بازگرداندن تعادل میکروبیوم روده و کاهش التهاب است. مطالعات نشان داده‌اند که پیوند مدفوع می‌تواند به‌طور قابل توجهی علائم کولیت اولسراتیو را بهبود بخشد و حتی منجر به فروکش بیماری در برخی از بیماران شود. با این حال، این روش درمانی هنوز نیاز به تحقیقات بیشتری دارد تا بهترین شیوه‌های انجام آن و تأثیرات بلندمدت آن بر بیماران مشخص شود.

4. درمان‌های خوراکی جدید

درمان‌های خوراکی جدید نیز در سال‌های اخیر معرفی شده‌اند که به بیماران مبتلا به کولیت اولسراتیو کمک می‌کنند. از جمله این داروها می‌توان به توفاسیتینیب، یک مهارکننده Janus kinase (JAK) ، اشاره کرد. این دارو از طریق مهار مسیرهای التهابی در سلول‌ها، التهاب روده را کاهش داده و به بهبود علائم بیماری کمک می‌کند. توفاسیتینیب به‌عنوان یک داروی خوراکی، برای بیمارانی که به درمان‌های بیولوژیک پاسخ نداده‌اند یا تحمل کافی ندارند، یک گزینه جدید و مؤثر محسوب می‌شود. مطالعات بالینی نشان داده‌اند که این دارو می‌تواند در مدت زمان کوتاهی علائم کولیت اولسراتیو را کاهش داده و به فروکش بیماری کمک کند.

چالش‌ها و محدودیت‌ها

با وجود پیشرفت‌های قابل توجه در روش‌های تشخیصی و درمانی کولیت اولسراتیو، همچنان چالش‌ها و محدودیت‌هایی وجود دارد. یکی از بزرگترین چالش‌ها، هزینه بالای داروهای بیولوژیک و درمان‌های جدید است که ممکن است برای همه بیماران قابل دسترسی نباشد. همچنین، برخی از این روش‌های درمانی هنوز در مراحل آزمایشی هستند و نیاز به تحقیقات بیشتری دارند تا ایمنی و اثربخشی آن‌ها به‌طور کامل تأیید شود.

نتیجه‌گیری

کولیت اولسراتیو همچنان یک چالش درمانی بزرگ در حوزه بیماری‌های التهابی روده محسوب می‌شود. با این حال، پیشرفت‌های اخیر در زمینه تشخیص و درمان این بیماری، امیدهای جدیدی برای بیماران ایجاد کرده است. از جمله مهمترین این پیشرفت‌ها می‌توان به داروهای بیولوژیک، درمان‌های سلولی، و میکروبیوتراپی اشاره کرد که به بهبود کیفیت زندگی بیماران و کاهش نیاز به درمان‌های تهاجمی کمک می‌کنند. در آینده، تحقیقات بیشتر در زمینه بهبود این روش‌های درمانی و کاهش هزینه‌ها می‌تواند به کاربرد گسترده‌تر این روش‌ها در درمان کولیت اولسراتیو منجر شود و به بیماران کمک کند تا بهتر با این بیماری مزمن مقابله کنند.

پایان مطلب./