به گزارش پایگاه اطلاع رسانی بنیان، پیوند مغز استخوان می‌تواند جان کودکان مبتلا به سرطان خون یا نارسایی مغز استخوان را نجات دهد. با این حال، پیدا کردن یک نامزد پیوند مناسب می‌تواند یک چالش دلهره آور باشد. محققان با موفقیت سلول‌های بنیادی خون انسان را توسعه دادند که از نزدیک سلول‌های طبیعی انسان را تقلید می‌کند. آن‌ها آن را پیشرفت جهانی می‌نامند. جالب اینجاست که این سلول‌ها را می‌توان از سلول‌های هر بیمار دوباره برنامه ریزی کرد و پتانسیل درمان‌های شخصی را ارائه می‌دهد. این تحقیق که توسط مؤسسه تحقیقات کودکان مرداک (MCRI) انجام شده و در Nature Biotechnology منتشر شده است، بر مانع بزرگی برای تولید سلول‌های بنیادی خون انسان غلبه کرده است که می‌تواند گلبول‌های قرمز، گلبول‌های سفید خون و پلاکت‌هایی را ایجاد کند که نزدیک به سلول‌های موجود در جنین انسان باشد.

پیش زمینه

پیوند سلول‌های بنیادی (مشتق از مغز استخوان یا منابع دیگر) می‌تواند درمان موثری برای افراد مبتلا به سرطان‌های خاصی مانند سرطان خون و لنفوم بشمار آید. با اینکه ممکن است در اخبار در مورد سلول‌های بنیادی جنینی شنیده باشید، اما سلول‌های بنیادی که در درمان سرطان مورد استفاده قرار می‌گیرند، متفاوت هستند. این‌ها سلول‌های بنیادی خونساز نامیده می‌شود. برخلاف بیشتر سلول‌ها، این سلول‌های بنیادی قادر به تقسیم و ایجاد سلول‌های خونی گوناگون و جدید هستند. آن‌ها بویژه قادر به ایجاد گلبول‌های قرمز حامل اکسیژن، گلبول‌های سفید مبارزه کننده با عفونت و پلاکت‌های لخته ساز هستند. عمده سلول‌های بنیادی در مغز استخوان (بافت اسفنجی درون استخوان) واقع هستند. سایر سلول‌های بنیادی، که سلول‌های بنیادی خون محیطی نامیده می‌شوند، در خون گردش می‌کنند. هر دو نوع این سلول‌ها می‌توانند در پیوند سلول‌های بنیادی جهت درمان سرطان مورد استفاده قرار گیرند. هم چنین می‌توان از خون بند ناف نیز برای پیوند استفاده نمود. خون بندناف خونی است که پس از تولد نوزاد در جفت باقی می‌ماند. در زمان بارداری این خون برای ادامه حیات و سلامت وی لازم است، اما پس از تولد جفت و خون آن به عنوان یک بافت اضافی به دور انداخته می‌شود که حاوی سلول‌های زیادی است. مشاهده شده است که این خون حاوی تعداد زیادی سلول‌های بنیادی هستند که مزایای بسیاری نسبت به سلول‌های بنیادی دیگر دارند. از جمله این مزایا این که چون هنوز این سلول‌ها برخوردی با محیط خارج پیدا نکرده اند، اولا آلوده نبوده و ثانیا از نظر ایمنی پاسخ‌های ایمنی ناخواسته کمتری را ایجاد می‌کنند، چرا که هنوز نابالغ هستند. تمامی بیماری‌هایی که می‌توان با پیوند مغز استخوان درمان کرد، یعنی در انواع بیماری‌های سرطان خون و تالاسمی با پیوند سلول‌های بنیادی خون بندناف هم امکان درمان وجود دارد.

درباره مطالعه

الیزابت انگ، دانشیار از مؤسسه تحقیقات کودکان مرداک گفت: " توانایی گرفتن هر سلول از یک بیمار، برنامه‌ریزی مجدد آن به سلول‌های بنیادی و سپس تبدیل آن‌ها به سلول‌های خونی مشابه برای پیوند، تأثیر زیادی بر زندگی این بیماران آسیب‌پذیر خواهد داشت. " وی افزود: " قبل از این مطالعه، توسعه سلول‌های بنیادی خون انسان در آزمایشگاه که قابلیت پیوند به مدل حیوانی نارسایی مغز استخوان برای ساخت سلول‌های خونی سالم را داشته باشند، امکان‌پذیر نبود. ما یک جریان کاری ایجاد کرده‌ایم که سلول‌های بنیادی خون قابل پیوند را ایجاد کرده است که دقیقاً منعکس کننده سلول‌های موجود در جنین انسان است."

نوید یک تحول

در آزمایش‌های آزمایشگاهی، سلول‌های بنیادی خون مهندسی شده به طور موثری در موش‌های دارای نقص ایمنی به مغز استخوان عملکردی تبدیل شدند. جالب توجه است که سلول‌ها با عملکرد پیوند خون بند ناف مطابقت داشتند. علاوه بر این، سلول‌های رشد یافته در آزمایشگاه با موفقیت منجمد و ذوب شدند بدون اینکه توانایی آن‌ها برای عملکرد مغز استخوان به خطر بیفتد. این توانایی منجمد کردن سلول‌های رشد یافته در آزمایشگاه مزایای عملی برای ذخیره سازی و حمل و نقل ارائه می‌دهد و آن‌ها را برای بیماران در دسترس تر می‌کند. سال‌هاست که یافتن اهداکننده مناسب برای پیوند سلول‌های بنیادی خون چالش بزرگی برای کودکان مبتلا به بیماری‌های خونی بوده است. اندرو الفانتی، پروفسور MCRI گفت: " سلول‌های ایمنی اهداکننده نامتناسب از پیوند می‌تواند به بافت‌های گیرنده حمله کند و منجر به بیماری شدید یا مرگ شود" وی افزود: " توسعه سلول‌های بنیادی خونی شخصی‌سازی‌ شده و مختص بیمار، از این عوارض جلوگیری می‌کند، کمبود اهداکنندگان را برطرف می‌کند و در کنار ویرایش ژنوم، به اصلاح علل زمینه‌ای بیماری‌های خونی کمک می‌کند. "

آزمایشات بالینی احتمالا در پنج سال آینده

سه نوع سلول خونی برای حفظ سلامتی ما با هم کار می‌کنند، گلبول‌های قرمز اکسیژن را انتقال می‌دهند، گلبول‌های سفید خون در برابر بیماری‌ها محافظت می‌کنند و پلاکت‌ها از خونریزی جلوگیری می‌کنند. این مطالعه می‌تواند به درک تعاملات پیچیده آن‌ها برای سلامت انسان کمک کند. اد استنلی، پروفسور شاغل در MCRI گفت: " با تکمیل روش‌های سلول‌های بنیادی که رشد سلول‌های بنیادی خون طبیعی موجود در بدن ما را تقلید می‌کنند، می‌توانیم درمآن‌های شخصی برای طیف وسیعی از بیماری‌های خونی، از جمله لوسمی‌ها و نارسایی مغز استخوان را درک کرده و توسعه دهیم." محققان انتظار دارند طی پنج سال آینده آزمایش‌های بالینی را برای ارزیابی ایمنی و عملکرد سلول‌های خونی رشد یافته در آزمایشگاه آغاز کنند. این تیم در بیانیه مطبوعاتی خود، یک دختر جوان از هند را معرفی کردند. او که مبتلا به کم خونی آپلاستیک، یک اختلال خونی نادر که با ناتوانی بدن در تولید سلول‌های خونی کافی مشخص می‌شود، تشخیص داده شد. خانواده او با سفری دلهره آور روبرو شدند، زیرا آن‌ها به دنبال درمان برای وضعیت او بودند. پس از تشخیص اشتباه اولیه، ریا نارسایی مغز استخوان داشت و نیاز به تزریق مکرر خون داشت. خانواده برای مراقبت‌های تخصصی به استرالیا نقل مکان کردند، جایی که ریا علیرغم اینکه در شایط حادی بود، تحت پیوند مغز استخوان از مادرش قرار گرفت. بهبودی ریا چالش برانگیز بود، با عوارض و دوره نقاهت طولانی. خانواده او امیدوارند که پیشرفت‌های اخیر در تحقیقات سلول‌های بنیادی خون، امید و درمآن‌های شخصی را برای بیماران آینده ای که با چالش‌های مشابه روبرو هستند، ارائه دهد. این تحقیق برای بسیاری از خانواده‌ها به عنوان یک موهبت خواهد بود. مادر ریا گفت: "ا ین واقعیت که روزی می‌توان درمان‌های هدفمند برای کودکان مبتلا به سرطان خون و اختلالات نارسایی مغز استخوان داشته باشیم، زندگی  بسیاری را در سرتاسر جهان تغییر می‌دهد."

پایان مطلب./