به گزارش پایگاه اطلاع رسانی بنیان، آلزایمر یا بیماری فراموشی، یک نوع اختلال عملکرد مغزی است که در اثر آن به تدریج توانایی‌های ذهنی بیمار تحلیل می‌رود. البته با بالا رفتن سن، اندکی فراموشکار شدن در افراد طبیعی است. اما در بیماری آلزایمر این اختلال حافظه به تدریج پیشرفت می‌کند. یک هشتم از افراد دارای 65 سال و بیشتر، این حالت مخرب زوال عقل را دارند. آلزایمر در مرحله اول ممکن است برای خانواده و دوستان قابل تشخیص نباشد. اما قبل از بروز، علائم هشداری از خود نشان می‌دهد. بیماری آلزایمر، یکی از شایع‌ترین اختلالات شناختی در جهان، به تدریج به عنوان یک بحران بهداشتی عمومی در حال ظهور است. با افزایش سن جمعیت در بسیاری از کشورها، انتظار می‌رود که شیوع این بیماری به طور چشمگیری افزایش یابد. بر اساس گزارشات اخیر، پیشگیری از آلزایمر با توجه به شناخت عواملی که می‌توانند بر سلامت مغز تأثیر بگذارند، ممکن است.

زوال عقل:

زوال عقل هفتمین علت مرگ و میر در سراسر جهان است که تقریباً 55 میلیون نفر را مبتلا کرده است. در دهه آینده، تعداد بیماران زوال عقل در سراسر جهان تا 50 درصد افزایش می یابد.  شایع ترین علت زوال عقل، بیماری آلزایمر (AD) است. قوی ترین عامل خطر ژنتیکی برای AD، ژن حامل آلل ε4 آپولیپوپروتئینE است. حدود 25 درصد از جمعیت عمومی حداقل یک آلل ε4 دارند، با سه برابر افزایش خطر AD برای هتروزیگوت‌ها و تقریبا 15 برابر افزایش خطر برای هموزیگوت‌ها است. ثابت شده است که درمان‌های دارویی فعلی برای AD و زوال عقل بی‌اثر هستند. از‌این‌رو، تلاش‌های تحقیقاتی به سمت درمان‌های غیردارویی، به ویژه در مراحل اولیه زوال عقل، و به سمت استراتژی‌های پیشگیری سوق داده شده است.

۱. تغذیه سالم

۱.۱. تأثیر رژیم غذایی مدیترانه‌ای

تحقیقات نشان داده‌اند که رژیم غذایی مدیترانه‌ای، که شامل میوه‌ها، سبزیجات، غلات کامل، روغن زیتون و ماهی است، می‌تواند خطر ابتلا به آلزایمر را کاهش دهد. در یک مطالعه که توسط محققان  انجام شده، به ارتباط مثبت بین تغذیه سالم و کاهش خطر آلزایمر اشاره شده است. این رژیم غذایی به دلیل غنی بودن از آنتی‌اکسیدان‌ها و چربی‌های سالم به تقویت عملکرد شناختی و جلوگیری از آسیب‌های اکسیداتیو کمک می‌کند.

۱.۲. اجتناب از قند و چربی‌های اشباع

محدود کردن مصرف قند و چربی‌های اشباع نیز به کاهش خطر ابتلا به آلزایمر کمک می‌کند. رژیم‌های غذایی پر از قند می‌توانند منجر به افزایش التهاب و مقاومت به انسولین شوند که این عوامل می‌توانند بر سلامت مغز تأثیر منفی بگذارند.

۲. فعالیت بدنی

۲.۱. اهمیت ورزش منظم

ورزش منظم به عنوان یکی از مهم‌ترین عوامل برای حفظ سلامت مغز شناخته می‌شود. فعالیت‌های ورزشی نه تنها به بهبود جریان خون به مغز کمک می‌کنند، بلکه همچنین باعث افزایش تولید فاکتورهای رشد عصبی می‌شوند که برای تشکیل و نگهداری سیناپس‌ها ضروری هستند. به نقل از تحقیقات جدید، افرادی که به طور منظم ورزش می‌کنند، کمتر به اختلالات شناختی مبتلا می‌شوند. ورزش منظم یک عامل مهم در پیشگیری و مدیریت بسیاری از بیماری‌های غیرواگیر است. ورزش بدنی همچنین به سلامت روان کمک می‌کند، از زوال شناختی، افسردگی و علائم اضطراب جلوگیری کرده و به حفظ توده بدن کمک می‌کند. بسیاری از آزمایش‌ها و مطالعات بالینی نشان داده‌اند که ورزش فیزیکی می‌تواند عملکرد شناختی افراد مسن را بهبود بخشد. فعالیت‌های بدنی منظم و فعال سالمندان می‌تواند باعث حفظ، بهبود یا توانبخشی فرآیندهای بیولوژیکی شود و کاهش عملکردهای شناختی مرتبط با سن را کاهش دهد.

۲.۲. انواع فعالیت‌های بدنی

فعالیت‌های ورزشی شامل تمرینات قلبی، تمرینات قدرتی و حتی پیاده‌روی روزانه می‌توانند تأثیرات مثبتی بر سلامت مغز داشته باشند. تحقیقات نشان می‌دهند که ترکیب انواع مختلف ورزش‌ها، به ویژه برای سالمندان، به کاهش خطر ابتلا به آلزایمر کمک می‌کند.

۳. آموزش و یادگیری مداوم

حفظ فعالیت‌های ذهنی از طریق یادگیری مداوم و انجام کارهای چالش‌برانگیز به مغز کمک می‌کند تا سالم بماند. مطالعه‌ای نشان داده است که افرادی که به طور منظم به فعالیت‌های ذهنی مشغول هستند، نظیر مطالعه، حل معما و یادگیری مهارت‌های جدید، دارای عملکرد شناختی بهتری هستند و احتمال ابتلا به آلزایمر در آن‌ها کمتر است.

۴. مدیریت بیماری‌های مزمن

مدیریت بیماری‌های مزمن، به ویژه دیابت، فشار خون بالا و کلسترول بالا، نقش کلیدی در پیشگیری از آلزایمر ایفا می‌کند. تحقیقات نشان می‌دهند که کنترل این بیماری‌ها می‌تواند به کاهش خطر ابتلا به اختلالات شناختی کمک کند. به عنوان مثال، افرادی که فشار خون و قند خون خود را در سطح نرمال نگه می‌دارند، کمتر در معرض ابتلا به آلزایمر قرار دارند.

۵. خواب کافی

۵.۱. نقش خواب در سلامت مغز

خواب با کیفیت نیز یک عامل مهم در حفظ سلامت مغز است. تحقیقات نشان داده‌اند که خواب ناکافی و بی‌کیفیت می‌تواند منجر به افزایش خطر ابتلا به آلزایمر شود. در طول خواب، مغز به پاکسازی سموم و پروتئین‌های مضری که در طول روز جمع می‌شوند، می‌پردازد. بنابراین، خواب کافی و با کیفیت به بهبود عملکرد شناختی و کاهش خطر ابتلا به آلزایمر کمک می‌کند.

۵.۲. نکات خواب سالم

برای بهبود کیفیت خواب، توصیه می‌شود که عادات خواب سالمی مانند ایجاد یک روتین خواب منظم، اجتناب از مصرف کافئین و الکل قبل از خواب و ایجاد محیطی آرام و تاریک برای خواب در نظر گرفته شود.

۶. کاهش استرس

استرس مزمن می‌تواند به آسیب به سلول‌های مغزی و افزایش خطر ابتلا به اختلالات شناختی منجر شود. بنابراین، مدیریت استرس از طریق روش‌های مختلف مانند مدیتیشن، یوگا و تمرینات تنفسی اهمیت دارد. تحقیقات نشان داده‌اند که افراد با استرس کمتر، کمتر در معرض ابتلا به آلزایمر قرار دارند.

تشخیص آلزایمر

هیچ آزمایش ساده‌ای برای تشخیص آلزایمر وجود ندارد، بنابراین نورولوژیست به گفته‌های افراد در مورد تغییرات ایجادشده در فرد مورد‌نظر اتکا خواهند کرد. آزمایش وضعیت روانی که گاهی “mini-cog” نامیده می‌شود، یا سایر آزمایش‌های غربالگری می‌توانند مهارت‌های هیجانی یا حافظه کوتاه‌مدت فرد را اندازه‌گیری کنند. می‌توان برای پیشگیری از سایر مشکلات مانند سکته یا تومور از آزمایش‌های عصب‌شناختی و اسکن‌های مغزی استفاده کرد که می‌توانند اطلاعات دیگری درباره مغز فرد مورد‌نظر ارائه دهند.

نتیجه‌گیری

پیشگیری از زوال عقل و بیماری آلزایمر نیازمند رویکردی جامع و چند جانبه است. ترکیب تغذیه سالم، فعالیت بدنی منظم، یادگیری مداوم، مدیریت بیماری‌های مزمن، خواب کافی و کاهش استرس می‌تواند به کاهش خطر ابتلا به این بیماری کمک کند. این روش‌ها نه تنها به حفظ سلامت مغز بلکه به بهبود کیفیت زندگی و افزایش عمر مفید نیز کمک می‌کنند.

با توجه به اهمیت این موضوع، نیاز است تا آگاهی عمومی درباره روش‌های پیشگیری از آلزایمر افزایش یابد و افراد تشویق شوند تا با اتخاذ سبک زندگی سالم، به حفظ سلامت مغز خود کمک کنند.

پایان مطلب./