خانم دکتر مرضیه ابراهیمی عضو هیات علمی پژوهشگاه رویان درگفتگو با خبرنگار سایت بنیان از تولید محصول جدیدی از سلول‌های خون بندناف خبردادند و گفتند که ما موفق شدیم که سلول‌های کشنده طبیعی را از منبع خون بند ناف بدست آوریم که این خود ناشی از پژوهش‌های چندین سال پی در پی بوده و هست. زیرا در حقیقت خون بندناف منبعی در دسترس است و غنی ازسلول‌های بنیادی و خون ساز است. بنابراین به نظر می‌رسد که این سلول‌ها را می‌شود برای آینده درمانی خصوصا در بیماران سرطانی استفاده کرد.

اهمیت ایجاد بانک سلول‌های ایمنی

ابراهیمی در ابتدا درخصوص ایجاد بانک سلول‌های ایمنی اینطور گفتند که یکی از اهداف ایجاد این بانک، تولید این محصول سلولی بوده است. در حقیقت خون بندناف نوزادانی که تازه متولد می‌شوند بجای اینکه دور ریخته شود می‌تواند در بانک‌های سلول‌های بنیادی نگهداری شود تا برای آیندشان ذخیره سازی شود، تا بتوان برای درمان برخی از بیماری‌ها، سلول‌های آنها را به سلول‌های ایمنی با قابلیت هدف گیری سلول‌های توموری تبدیل کرد که ما در این پروژه همین کار را کردیم و سلول‌های بنیادی خون بندناف را به سلول‌های ایمنی تبدیل کردیم که با قدرت زیادی می‌توانند سلول‌های سرطانی را هدف گیری کنند.

در رابطه با ضرورت اجرای این طرح‌های در کشور توضیح دهید.

به‌طور حتم درمان سرطان به‌ویژه سرطان‌های مقاوم به درمان و متاستاتیک با روش‌های مرسوم دارویی امکان‌پذیر نیست. امروزه استفاده ازدرمان‌های نوین سلولی بر پایه سلول‌های ایمنی در دنیا برای درمان سرطان و ریشه‌کنی آن انقلابی ایجاد کرده است. لذا تحقیقات در این حوزه با ضرورت ایجاد بستر، دانش و فناوری لازم برای ایجاد سلول‌های ایمنی کارآمد برای درمان سرطان‌های مقاوم به درمان آغاز شده و خداروشکر در حال حاضر با کمک رؤسا و مدیران پژوهشگاه رویان، بستر لازم و تکنولوژی مربوطه در این پژوهشگاه وجود استقرار یافته است.

این پروژه درحال حاضر در چه مرحله ای است؟

ابراهیمی در پاسخ به این سوال گفت که این سلول‌ها مرحله آزمایشگاهی خود را پشت سر گذاشته و مرحله پیش بالینی را در سرطان تخمدان و سرطان پانکراس طی کرده و امیدواریم که بتوانیم کارهایش را بیشتر پیش ببریم و غربالگری های بیشتری را روی آن انجام دهیم تا درنهایت به سمت اخذ مجوزهای لازم برویم.

تحقیقات درمان تومور با سلول‌های ایمنی در کشورهای دیگر به چه نحو است؟

ابراهیمی با بیان اینکه تاکنون چنین تحقیقاتی در کشورهای خلیج فارس و خاورمیانه انجام نگرفته گفت: تحقیقات مشابه در کشورهای آمریکا، ژاپن و آلمان نیز در حال انجام است. وی با تاکید بر اینکه درمان‌های مبتنی بر سلول معمولاً بسیار پر هزینه است و علاوه بر اجرای دقیق و علمی، نیازمند حمایت‌های کلان مالی برای رسیدن به یک نتیجه مطلوب هستند، اعلام کرد که در صورت عدم حمایت مالی قادر به بیمارگیری نیستیم و متأسفانه ممکن است که حتی مطالعه ادامه نیابد.

با کدام شرکت‌ها یا نهادها همکاری دارید؟

ایشان در پاسخ گفتند که ما برای تهیه سلول‌ها از بانک خون بند ناف رویان کمک می‌گیریم، که در این قسمت لازم است از زحمات همکاران خودمان در مجموعه شرکت بن یاخته‌های رویان قدردانی کنیم.

چه سرطان‌های برای درمان انتخاب کردید؟

ابراهیمی در پاسخ به این سوال اظهار نشان کردند که با توجه به اینکه بافت‌های جامد یا به عبارتی تومورهای توپر که در بافت‌ها قرار می‌گیرند یکی از مشکلاتی هست که افراد در بزرگسالی دارند به عبارت دیگر سرطان‌های خون بیشتر در کودکان و به میزان کمتر در بزرگسالان دیده می‌شود اما سرطان‌های مثل سرطان گوارش، سرطان معده، کبد، پانکراس، سرطان پستان و تومورهای مغزی بیشتر مختص افراد بالاتر از 40 سال یا 50 سال هستند، از طرفی با کاهش نرخ تولد در کشور و افزایش سن کشور به نظر می‌رسد که یکی از مشکلات آینده در کشور ما سرطان‌های مربوط به بافت‌های بزرگسالان باشد، به همین دلیل هم ما این نوع سرطان‌ها را هدف گرفتیم.

در خصوص روش کارتان توضیح بیشتری بفرمایید؟

ابراهیمی در ادامه به توضیح این روش درمانی پرداختند و گفتند که روش ما بر پایه ایمنی درمانی مبتنی بر سلول است، استفاده از سلول‎های ایمنی برای درمان سلول‎های سرطانی نوعی انقلاب در دنیا بوجود آورده است که شاید بشود گفت پرکاربردترین آن، بکارگیری سلول‎های T مهندسی شده باشد که برای سرطان‌های خون استفاده می‌شوند. اما متاسفانه برای سرطان‌های بافتی با توجه به مشکلاتی که این نوع سرطان‌ها دارند، سلول‎های  T  مهندسی شده تا به حال خوب جواب نداده است. بنابراین ما سلول‎های ایمنی را بکار گرفتیم که خاصیت ذاتی برای پیدا کردن تومور و از بین بردن‌شان را دارند که به آن سلول‎های کشنده طبیعی می‌گوئیم.

چه مشکلات و موانعی پیشروی به سرانجام رسیدن اجرای این طرح وجود دارد؟

ابراهیمی در ادامه از مشکلات پیش روی طرح‌های فناورانه حوزه بیولوژیک گفتند که مشکلات بسیار است. بخشی از این مشکلات درون سازمانی و بخشی دیگر فراسازمانی است. از مشکلات درون سازمانی می‌توان به کمبود بودجه، عدم توجه به طرح‌های کلان، عدم چابکی در تدوین آیین‌نامه‌ها، ضعف آیین‌نامه‌های مربوط به مالکیت فکری و یا آیین‌نامه‌های تجاری‌سازی و عدم آموزش کافی فناوران اشاره کرد. البته نباید همدلی و همکاری تیم‌های پشتیبان در پژوهشکده سلول‌های بنیادی پژوهشگاه رویان را نادیده گرفت. به عبارت بهتر اگرچه ضعف‌هایی در امور سازمانی دیده می‌شود، اما پیشرفت در سازمان‌های کوچک‌تر همچون پژوهشگاه رویان به‌واسطه همت جمعی رؤسا و مدیران است. از جمله مشکلات فراسازمانی می‌توان به سیاست‌گذاری‌های کلان کشور اشاره کرد که در بحبوحه تحریم‌ها و مشکلات اقتصادی گریبان گیر پروژه‌های پژوهشی می‌شود.

سخن پایانی

ابراهیمی در آخر گفتند که امیدواریم که با حمایت‌های مردمی و توجه دولتمردان این محصولات را از ازمایشگاه به تولید انبوه برسانیم تا هرچه سریعتر با کسب مجوزهای لازم، این خدمات سلولی را در دسترس مردم خودمان و همچنین تمام بیمارانی که خواستار استفاده از هستند بگذاریم.

پایان مطلب/.