به گزارش پایگاه اطلاع رسانی بنیان، ملانوما یکی از سرطان‌های پوستی است که از ملانوسیت‌ها، سلول‌هایی که رنگدانه‌های ملانین تولید می‌کنند، نشأت می‌گیرد. این بیماری به دلیل توانایی متاستاز یا انتشار به سایر اندام‌ها، یکی از خطرناک‌ترین نوع‌های سرطان پوست محسوب می‌شود. در این مقاله، ابتدا به معرفی ملانوما، علت‌ها، عوارض و درمان‌های موجود آن پرداخته می‌شود، سپس با استفاده از مقالات علمی جدید، به پیشرفت‌ها و تحقیقات جاری در زمینه درمان این بیماری، پرداخته می‌شود.

ملانوما: تعریف و انواع

ملانوما نوعی سرطان پوست است که از سلول‌های ملانوسیت در لایه اپیدرم پوست شروع می‌شود. این سلول‌ها مسئول تولید ملانین، رنگدانه‌ای هستند که رنگ پوست، مو و چشم‌ها را تعیین می‌کند. در بیشتر موارد، ملانوما در نواحی که بیشترین تماس را با نور خورشید دارند، مانند صورت، گردن، بازوها و پاها، ایجاد می‌شود. با‌این‌حال، این نوع سرطان می‌تواند در هر نقطه‌ای از بدن ظاهر شود. ملانوما می‌تواند به سرعت رشد کند و به بافت‌های دیگر بدن منتقل شود. زمانی که ملانوما به سایر اندام‌ها مانند ریه‌ها، کبد یا مغز منتقل می‌شود، درمان آن پیچیده‌تر و میزان بقا کاهش می‌یابد. در‌کل، ملانوما یکی از سرطان‌های پوستی است که در صورت تشخیص زودهنگام، درمان آن امکان‌پذیر است، اما در مراحل پیشرفته، درصد بالایی از بیماران به درمان‌های پیچیده و توانبخشی نیاز دارند.

انواع ملانوما

ملانوما معمولاً به چهار نوع مختلف تقسیم می‌شود:

1. ملانوما سطحی پخش‌شونده :(Superficial spreading melanoma) رایج‌ترین نوع ملانوما است و معمولاً در سطح پوست رشد می‌کند. این نوع ملانوما معمولاً به‌طور تدریجی گسترش می‌یابد و به‌طور عمده در قسمت‌هایی از پوست که به‌طور مداوم در معرض نور خورشید قرار دارند، مانند پشت و پاها، ظاهر می‌شود.
2. ملانوما نواری :(Nodular melanoma) این نوع ملانوما به‌صورت یک توده نواری ظاهر می‌شود و به‌طور عمودی به داخل پوست نفوذ می‌کند. این نوع بسیار تهاجمی است و به سرعت گسترش می‌یابد.
3. ملانوما آکرال :(Acral lentiginous melanoma) این نوع ملانوما به‌طور عمده در مناطق غیرمعمول بدن، مانند کف دست، پا و زیر ناخن‌ها، ظاهر می‌شود. در افراد با پوست تیره‌تر شایع‌تر است.

4. ملانوما معکوس  :(Lentigo maligna melanoma) معمولاً در پوست سالمندان و در نواحی که در معرض نور خورشید بوده‌اند، مانند صورت یا گردن، ظاهر می‌شود. این نوع به‌طور معمول به‌آرامی رشد می‌کند.

علل و عوامل ایجاد ملانوما

علت دقیق ایجاد ملانوما هنوز به‌طور کامل شناخته نشده است، اما تعدادی از عوامل خطر می‌توانند شانس ابتلا به این بیماری را افزایش دهند:

 قرار گرفتن در معرض نور خورشید: اشعه UVB و UVA می‌توانند به  DNAسلول‌های پوست آسیب برسانند و موجب تغییرات ژنتیکی شوند که باعث ایجاد سرطان می‌شود.

پوست روشن: افرادی که پوست روشن دارند و به راحتی آفتاب‌سوختگی می‌شوند، بیشتر در معرض خطر ابتلا به ملانوما قرار دارند.

تاریخچه خانوادگی: اگر یک یا چند نفر از اعضای خانواده به ملانوما مبتلا شده باشند، احتمال ابتلا به این بیماری در فرد افزایش می‌یابد.

 وجود خال‌های پوستی غیرطبیعی: خال‌هایی که به‌طور نامنظم شکل گرفته‌اند یا تغییرات غیرعادی دارند، ممکن است نشانه‌ای از خطر بالاتر برای ابتلا به ملانوما باشند.

 سیستم ایمنی ضعیف: افرادی که سیستم ایمنی ضعیف دارند، مانند بیماران تحت درمان با داروهای سرکوب‌کننده سیستم ایمنی، ممکن است بیشتر در معرض ملانوما قرار گیرند.

عوارض ملانوما

ملانوما می‌تواند عوارض مختلفی داشته باشد، به ویژه اگر در مراحل اولیه شناسایی نشود:  متاستاز: ملانوما می‌تواند به سایر اعضای بدن منتقل شود، مانند ریه‌ها، کبد، مغز و استخوان‌ها. درد و کاهش کیفیت زندگی: در صورتی که ملانوما به ارگان‌های داخلی برسد، می‌تواند درد و مشکلات جدی برای فرد ایجاد کند. اختلالات روانی: تشخیص یک بیماری کشنده مانند ملانوما می‌تواند به اضطراب و افسردگی منجر شود. مشکلات درمانی: درمان‌های ملانوما، به‌ویژه در مراحل پیشرفته، پیچیده و طاقت‌فرسا هستند.

درمان‌های موجود برای ملانوما

درمان‌های ملانوما به مرحله بیماری، محل تومور و وضعیت عمومی سلامت بیمار بستگی دارند. روش‌های درمانی اصلی عبارتند از:

• جراحی: در مراحل اولیه، برداشتن تومور از طریق جراحی اصلی‌ترین روش درمانی است. اگر تومور کوچک باشد و به بافت‌های دیگر گسترش نیافته باشد، احتمال درمان موفقیت‌آمیز زیاد است.
• ایمونوتراپی: این درمان‌ها به تقویت سیستم ایمنی بدن کمک می‌کنند تا سلول‌های سرطانی را شناسایی و از بین ببرند. داروهایی مانند Pembrolizumab و Nivolumab  از این دسته هستند.
• پرتو درمانی: این درمان در مواردی که سرطان به بافت‌های دیگر منتشر شده باشد، برای کاهش اندازه تومور و تسکین درد استفاده می‌شود.
• شیمی درمانی: در صورتی که سرطان به سایر بخش‌های بدن گسترش یابد، از داروهای شیمی درمانی برای کاهش رشد تومور استفاده می‌شود.
• درمان‌های هدفمند: این درمان‌ها به‌طور خاص به مولکول‌های خاصی که موجب رشد تومور می‌شوند، حمله می‌کنند.

نرخ شیوع ملانوما

ملانوما یکی از سرطان‌های شایع پوست در جهان است و نرخ شیوع آن در سال‌های اخیر افزایش یافته است. طبق گزارش‌های سازمان بهداشت جهانی، این نوع سرطان به‌ویژه در کشورهای دارای سطح بالای تابش خورشید مانند استرالیا، ایالات متحده و کشورهای اروپای شمالی بیشترین شیوع را دارد. بر اساس آمارها، تعداد موارد جدید ملانوما در سال 2020 در سراسر جهان بیش از 300,000 نفر بوده است. اگرچه در کشورهای توسعه‌یافته تشخیص زودهنگام آن امکان‌پذیر است، اما همچنان این بیماری در کشورهای در حال توسعه کمتر شناخته شده است.

تحقیقات جدید و پیشرفت‌ها در درمان ملانوما

در‌سال‌های‌اخیر، تحقیقات زیادی برای بهبود درمان‌های موجود و یافتن روش‌های جدید برای مقابله با ملانوما صورت گرفته است. مقاله‌ای که اخیراً در  Nature Immunology منتشر شده، به‌ویژه در زمینه تعاملات سلول‌های ایمنی و تومورهای ملانوما تمرکز دارد. این مطالعه به بررسی نقش سلول‌هایTCD8⁺  که خاصیت واکنشی به تومور دارند، پرداخته و نشان داده که این سلول‌ها ممکن است به جای کمک به سیستم ایمنی برای از بین بردن تومور، در برخی شرایط مانع از فعالیت ایمنی موثر شوند. این مطالعه نشان می‌دهد که سلول‌های TCD8⁺ که گیرنده‌هایKIR  دارند، به‌ویژه در بیماران مبتلا به ملانوما، می‌توانند پاسخ ایمنی ضد تومور را سرکوب کنند. این یافته به‌ویژه در زمینه ایمونوتراپی حائز اهمیت است، زیرا می‌تواند کمک کند تا درمان‌های جدیدی برای تقویت پاسخ ایمنی بدن علیه تومورهای ملانوما توسعه یابند. محققان بر این باورند که هدف قرار دادن این سلول‌های سرکوب‌کننده ممکن است باعث تقویت واکنش‌های ایمنی و در نتیجه بهبود نتایج درمانی در بیماران مبتلا به ملانوما شود. این تحقیق با تاکید بر چالش‌های جدیدی که ممکن است در درمان‌های کنونی ایمونوتراپی ملانوما پیش بیاید، به دانشمندان این فرصت را می‌دهد تا از روش‌های جدیدی برای مقابله با این سلول‌های سرکوب‌کننده استفاده کنند و نتیجه‌گیری‌هایی که از این تحقیق به‌دست می‌آید، به احتمال زیاد در درمان‌های آینده تأثیرگذار خواهد بود.

نتیجه‌گیری

ملانوما یکی از سرطان‌های پوستی خطرناک است که به سرعت می‌تواند به سایر اندام‌ها گسترش یابد و در صورت تشخیص دیرهنگام، درمان آن بسیار دشوار می‌شود. با این حال، با پیشرفت‌های علمی در زمینه‌های مختلف از جمله جراحی، درمان‌های هدفمند و ایمونوتراپی، بیماران مبتلا به ملانوما امکان درمان و بهبود شرایط خود را دارند، به‌ویژه اگر بیماری در مراحل اولیه تشخیص داده شود. در سال‌های اخیر، تحقیقات زیادی برای درک بهتر رفتار سلول‌های ایمنی و تعاملات آن‌ها با تومورهای ملانوما صورت گرفته است. یافته‌های اخیر نشان‌دهنده اهمیت نقش سلول‌های TCD8⁺  در سرکوب پاسخ‌های ایمنی ضد تومور است. این تحقیق به‌ویژه توجه به‌سرعت و پیچیدگی‌های متغیر پاسخ‌های ایمنی در بیماران مبتلا به ملانوما را ضروری می‌سازد. این مطالعه به ما این آگاهی را می‌دهد که سلول‌های ایمنی سرکوب‌کننده می‌توانند به‌طور غیرمستقیم با تومور تعامل کرده و در واقع مانع از پاسخ‌های مؤثر ایمنی شوند.

پایان مطلب./