به گزارش پایگاه اطلاع رسانی بنیان، یک مطالعه که به تازگی توسط محققان دانمارکی انجام شد و در نشریه BMJ منتشر شد، خطر ابتلا به دیابت، بیماری قلبی و بیماری کبدی را در افراد هموزیگوت برای جهش HFE C282Y، که با هموکروماتوز ارثی مرتبط است، حتی زمانی که سطح آهن طبیعی به نظر می‌رسد، بررسی کرد. این مطالعه همچنین بررسی کرد که آیا این جهش خطر مرگ و میر در افراد مبتلا به بیماری قلبی، کبدی یا دیابت را تغییر می‌دهد یا خیر. به گفته این بررسی، دیابت ناشناخته در بیماران هموکروماتوز با مرگ و میر بالاتر مرتبط است و نیاز به تشخیص و درمان به موقع را برجسته می‌کند.

پیش زمینه

تنظیم آهن در بدن در درجه اول توسط هورمون هپسیدین کنترل می‌شود که با تنظیم کننده آهن هموستاتیک انسان یا پروتئین HFE برای حفظ تعادل آهن در تعامل است. پروتئین HFE یک پروتئین غشایی است که نقش مهمی‌در تنظیم متابولیسم آهن در بدن ایفا می‌کند. این پروتئین با تعامل با گیرنده ترانسفریتین در سطح سلول‌های کبدی و سایر سلول‌ها، میزان جذب آهن از روده را تنظیم می‌کند. ژن HFE در کروموزوم 6 قرار دارد و در صورت جهش در این ژن، می‌تواند منجر به اختلالات جذب آهن و تجمع غیرطبیعی آن در بدن شود. یکی از شایع‌ترین اختلالات ناشی از جهش در ژن HFE، بیماری هموکروماتوز ارثی است. هموکروماتوز ارثی یک اختلال متابولیک است که به‌طور عمده به دلیل جهش‌های ژنی در HFE ایجاد می‌شود. این بیماری باعث می‌شود که بدن قادر به تنظیم جذب آهن نباشد، به‌طوری که آهن بیش از حد در بافت‌ها و اندام‌های مختلف بدن، به‌ویژه کبد، قلب، پانکراس و مفاصل، انباشته شود. تجمع آهن در این اندام‌ها می‌تواند به آسیب‌های جدی منجر شود که شامل نارسایی کبدی، دیابت، بیماری‌های قلبی و آرتروز است. دو جهش رایج در ژن HFE که باعث هموکروماتوز ارثی می‌شوند، جهش‌های C282Y و H63D هستند. جهش در ژن HFE، مانند نوع C282Y، این تعادل را مختل می‌کند و منجر به هموکروماتوز ارثی می‌شود، وضعیتی که با جذب و ذخیره بیش از حد آهن مشخص می‌شود. در حالی که بیشتر موارد در اروپا شامل افرادی می‌شود که برای این جهش هموزیگوت هستند، تظاهرات بالینی بسیار متفاوت است و تنها بخشی از افراد دچار عوارض شدید مانند بیماری کبد یا دیابت می‌شوند. دستورالعمل‌های بالینی معمولاً بر شناسایی افراد در معرض خطر از طریق نشانگرهای آهن بالا مانند اشباع ترانسفرین و فریتین تمرکز دارند. با این حال، بسیاری از آن‌ها تحت این معیارها تشخیص داده نشده اند.

درباره مطالعه

اگرچه فلبوتومی و سایر روش‌های درمانی به مدیریت علائم در موارد تشخیص داده شده کمک می‌کنند، اما اطلاعات محدودی در مورد خطرات مرتبط با این بیماری برای افرادی که دارای جهش هستند اما دارای نشانگرهای آهن طبیعی هستند، وجود دارد. علاوه بر این، رابطه بین این خطرات و افزایش مرگ و میر نیز نامشخص است و نیاز به درک بهتر این وضعیت ژنتیکی را در جمعیت‌های وسیع‌تر نشان می‌دهد. مطالعه حاضر داده‌های سه گروه بزرگ دانمارکی شامل بیش از 130هزار فرد را برای بررسی خطرات سلامتی مرتبط با جهش هموزیگوسیتی HFE C282Y تجزیه و تحلیل کرد. شرکت کنندگان برای جهش HFE (C282Y و H63D) ژنوتیپ شدند و تا 27 سال پیگیری شدند. محققان اطلاعاتی در مورد پیامدهای سلامتی و مرگ و میر از جمله دیابت، بیماری قلبی و بیماری کبدی از طریق بیمارستان ملی و ثبت مرگ و میر دانمارک به دست آوردند. علاوه بر این، داده‌های سلامت پایه، از جمله سطوح خونی آهن، فریتین، و اشباع ترانسفرین، در هنگام ثبت‌نام جمع‌آوری شد و تنظیمات برای سن و جنس انجام شد. این مطالعه خطرات نسبی و مطلق بیماری‌های قلبی و کبدی و همچنین دیابت را از طریق مدل‌های آماری ارزیابی کرد و افراد هموزیگوت را با افراد غیر ناقل مقایسه کرد. علاوه بر این، تجزیه و تحلیل طبقه بندی شده برای بررسی نتایج در زیر گروه‌هایی با نشانگرهای آهن طبیعی در مقابل افزایش استفاده شد. محققان همچنین خطر مرگ و میر مرتبط با بیماری‌ها را در بین هموزیگوت‌ها ارزیابی کردند و تأثیرات سطح جمعیت، مانند کسرهای مرگ و میر قابل انتساب را محاسبه کردند. علاوه بر این، شرکت کنندگان برای جلوگیری از سوگیری از وضعیت ژنتیکی خود مطلع نشدند.

یافته‌های کلیدی

این مطالعه نشان داد افرادی که برای جهش HFE C282Y هموزیگوت بودند، حتی با سطوح طبیعی آهن، به طور قابل توجهی در معرض خطر ابتلا به دیابت و بیماری کبدی قرار داشتند. با این حال، خطر بیماری قلبی قابل توجه نبود. قابل ذکر است، افرادی که هموزیگوت C282Y بودند، 1.72 برابر خطر ابتلا به دیابت را نشان دادند، در حالی که خطر بیماری کبدی 2.22 برابر بیشتر از افرادی بود که ناقل آن جهش نبودند. علاوه بر این، تجزیه و تحلیل‌های زیرگروهی نشان داد که حتی در افرادی که اشباع ترانسفرین طبیعی یا سطوح فریتین داشتند، افزایش خطر ابتلا به دیابت و بیماری کبد ادامه داشت، با بالاترین خطر ابتلا به دیابت در افرادی مشاهده شد که هر دو نشانگر سطح نرمال را نشان می‌دادند (6.49 برابر افزایش). در مقابل، خطر بیماری قلبی در این گروه بالا نبود. علاوه بر این، تجزیه و تحلیل مرگ و میر نشان داد که افرادی که برای جهش C282Y هموزیگوت بودند و دیابت داشتند، در مقایسه با افراد غیر ناقل مبتلا به دیابت، تقریباً دو برابر با خطر مرگ مواجه بودند. به طور کلی، 27.3 درصد از مرگ و میر در میان هموزیگوت‌ها به دیابت نسبت داده شد که بر تأثیر قابل توجه این وضعیت تأکید دارد. علاوه بر این، میزان مرگ و میر نیز در میان هموزیگوت‌های C282Y با بیماری کبدی افزایش یافت اما نه با بیماری قلبی. این یافته‌ها همچنین شکاف‌های موجود در دستورالعمل‌های بالینی فعلی را که عمدتاً بر روی نشانگرهای آهن بالا تمرکز می‌کنند، برجسته کرد.

نتیجه گیری

به طور خلاصه، این مطالعه گزارش داد که افرادی که برای جهش C282Y در ژن‌های HFE هموزیگوت بودند، حتی اگر سطح آهن آن‌ها نرمال بود، خطر ابتلا به دیابت و بیماری کبدی بالاتری داشتند. علاوه بر این، مشخص شد که این جهش به طور قابل توجهی خطر مرگ و میر را در میان افراد مبتلا به دیابت افزایش می‌دهد و بر نیاز به معیارهای تشخیصی گسترده تر و مدیریت هدفمند تأکید می‌کند. این نتایج دستورالعمل‌های فعلی را که فقط سطوح آهن را بررسی می‌کنند، به چالش می‌کشد و بر نیاز به اولویت‌بندی آزمایش‌های ژنتیکی و مراقبت‌های پیشگیرانه برای جمعیت‌های در معرض خطر برای جلوگیری از عوارض بیماری و بهبود نتایج بقا تأکید می‌کند.

پایان مطلب./