به گزارش پایگاه ااطلاع رسانی بنیان، بیش از 100 آزمایش بالینی، سلول‌های بنیادی را برای درمان‌های بازسازی بافت‌ها مورد بررسی قرار می‌دهند. این یک نقطه عطف برای زمینه‌ای است که با جنجال‌های اخلاقی و سیاسی همراه بوده است. محققان در سال 2024، موفق شدند در ماه اکتبر در بیمارستان دانشگاه اسکانه در لوند، سوئد، نورون‌هایی که از سلول‌های بنیادی جنینی انسان گرفته شده بودند را در مغز فردی قرار دادند و توانستند سلول‌ها را در نهایت در بخشی از بافت آسیب‌دیده او جایگزین کنند.

معکوس شدن دیابت در یک زن – اولین بار در جهان

این مطالعه یکی از بیش از 100 آزمایش بالینی است که به بررسی پتانسیل سلول‌های بنیادی برای جایگزینی یا تکمیل بافت‌ها در بیماری‌های ناتوان‌کننده یا تهدیدکننده زندگی، از جمله سرطان، دیابت، صرع، نارسایی قلبی و برخی بیماری‌های چشمی می‌پردازد. این رویکرد متفاوت از درمان‌های تایید نشده‌ای است که توسط بسیاری از کلینیک‌های مشکوک تبلیغ می‌شود، که از انواع سلول‌های بنیادی استفاده می‌کنند که به بافت جدید تبدیل نمی‌شوند. تمام این آزمایشات کوچک هستند و عمدتاً بر روی ایمنی متمرکزند. با این حال، چالش‌های زیادی وجود دارد، از جمله تعیین اینکه کدام سلول‌ها برای چه اهدافی مناسب‌ترند و نحوه‌ی دور زدن نیاز به داروهای سرکوب‌کننده سیستم ایمنی که از رد سلول‌ها توسط بدن جلوگیری می‌کنند، اما خطر ابتلا به عفونت‌ها را افزایش می‌دهند. با این حال، این حجم از آزمایش‌های بالینی یک نقطه عطف برای درمان‌های سلول‌های بنیادی به‌شمار می‌رود. پس از دهه‌ها تحقیق شدید که گاهی موجب جنجال‌های اخلاقی و سیاسی شده است، اکنون ایمنی و پتانسیل سلول‌های بنیادی برای بازسازی بافت‌ها به‌طور گسترده مورد آزمایش قرار گرفته است. «سرعت پیشرفت شگفت‌انگیز بوده است»، می‌گوید مارتین پرا، متخصص سلول‌های بنیادی در آزمایشگاه جکسون در بار هاربور، ایالت مین. «فقط 26 سال از زمانی که ما برای اولین بار توانستیم سلول‌های بنیادی انسانی را در ظروف کشت نگهداری کنیم، گذشته است.» محققان پیش‌بینی می‌کنند که برخی از درمان‌های سلول‌های بنیادی به زودی وارد کلینیک‌ها شوند و درمان‌هایی برای برخی از بیماری‌ها ممکن است در عرض پنج تا ده سال به بخشی از داروهای عمومی تبدیل شوند.

پیدا کردن منبع مناسب

علائم بیماری پارکینسون کاسی از یک لرزش کوچک و مداوم در انگشتانش آغاز شد، زمانی که او تنها 44 سال داشت. علائم حرکتی مشخص بیماری پارکینسون به دلیل تحلیل نورون‌های تولیدکننده دوپامین به نام سلول‌های A9 در ناحیه مغزی ماده سیاه ایجاد می‌شود. داروهایی که دوپامین کم شده را جایگزین می‌کنند مؤثر هستند، اما دارای عوارض جانبی از جمله حرکات غیرقابل کنترل و رفتارهای تکانشی هستند. و با پیشرفت بیماری، اثر بخشی داروها کاهش یافته و عوارض جانبی بدتر می‌شود. ایده جایگزینی سلول‌های دوپامین تولیدکننده تحلیل رفته، سابقه طولانی دارد. در طول تکامل، سلول‌های بنیادی پرتوان (ES)، که پتانسیل تبدیل به انواع مختلف سلول‌ها را دارند، به سلول‌های تخصصی مغز، قلب، ریه و سایر اعضا تبدیل می‌شوند. از نظر نظری، سلول‌های بنیادی پیوندی می‌توانند هر بافت آسیب‌دیده‌ای را ترمیم کنند. پارکینسون به خوبی برای آزمایش این نظریه مناسب بود. اولین پیوند چنین سلول‌هایی در سال 1987 در سوئد با استفاده از نورون‌هایی از مغز جنین‌هایی که در نتیجه سقط جنین حاصل شده بودند، انجام شد. این تنها منبع سلول‌های مغزی نابالغ یا پیش‌ساز در آن زمان بود. از آن زمان، بیش از 400 نفر مبتلا به پارکینسون این پیوند را دریافت کرده‌اند، با نتایج متفاوت. بسیاری از افراد هیچ منفعتی از آن نبردند یا دچار عوارض جانبی شدیدی شدند. اما برخی دیگر به حدی بهبود یافتند که دیگر نیازی به مصرف داروهای دوپامینرژیک نداشتند. به‌طور کلی، این مطالعات به ما نشان دادند که این روش گاهی اوقات می‌تواند به‌طور تحولی مؤثر باشد»، می‌گوید نورولوژیست راجر بارکر از دانشگاه کمبریج در بریتانیا. «اما ما به یک منبع مواد سلولی قابل اعتمادتر نیاز داشتیم.» بافت مغزی جنینی نمی‌تواند استاندارد شود و همچنین ممکن است با پیش‌سازهایی آلوده باشد که قرار است به نوع اشتباهی از سلول‌ها تبدیل شوند. علاوه بر این، برخی افراد به دلایل اخلاقی یا مذهبی با استفاده از این مواد مخالف هستند. و در هر صورت، به گفته بارکر، اغلب پیدا کردن مواد کافی برای انجام یک عمل جراحی پیوند سلول‌ها مشکل بوده است.

چشم‌اندازهای درمان سلول‌های بنیادی

پیشرفت‌های درمانی سلول‌های بنیادی زمانی بهبود یافت که امکان تولید سلول‌های تخصصی از منابع قابل کنترل‌تر، به‌ویژه سلول‌های بنیادی جنینی انسان (ES) و سپس سلول‌های بنیادی القا شده پرتوان (iPS)، که از طریق برنامه‌ریزی مجدد سلول‌های بالغ به یک حالت نابالغ برمی‌گردند، فراهم شد. امروزه تعداد زیادی از سلول‌های تخصصی می‌توانند به‌طور قابل اعتماد و با کیفیت بالا برای کلینیک‌ها تولید شوند.

چشم‌انداز پارکینسون

آزمایشی که کاسی در آن شرکت کرده است و آزمایش دیگری که توسط BlueRock Therapeutics، یک شرکت بیوتکنولوژی مستقر در کمبریج، ماساچوست، رهبری می‌شود، به شرکت‌کنندگان سلول‌های پیش‌ساز A9 که از سلول‌های بنیادی جنینی انسان گرفته شده‌اند، داده است. آزمایش BlueRock نتایج اولیه‌ای را برای 12 شرکت‌کننده گزارش کرده است. دو سال پس از شروع درمان، این درمان ایمن بوده و نشانه‌هایی از اثربخشی در افرادی که دوز بالاتر را دریافت کرده‌اند، نشان داده است. تاکنون هیچ آزمایشی در پارکینسون گزارش نداده است که عوارض حرکتی غیرقابل کنترل، مانند آنچه که در داروهای دوپامینرژیک و در برخی آزمایشات استفاده از بافت جنینی مشاهده شده است، رخ دهد.

رقابت برای تقویت سلول‌های T ضد سرطان

در مقایسه با دیگر اعضا، مانند قلب، پانکراس و کلیه‌ها، مغز یکی از ساده‌ترین اعضا برای درمان با سلول‌های بنیادی بوده است. یکی از مزایای این است که مغز عمدتاً از سیستم ایمنی بدن محافظت می‌شود، که سلول‌های خارجی را شناسایی و از بین می‌برد. شرکت‌کنندگان در آزمایش‌های پارکینسون تنها برای یک سال داروهای سرکوب‌کننده سیستم ایمنی دریافت می‌کنند تا دوره‌ای که سد خونی مغز پس از جراحی ترمیم می‌شود پوشش داده شود. شرکت‌کنندگان در آزمایش‌های سایر اعضا معمولاً باید این داروها را برای باقی‌مانده عمر خود مصرف کنند. مغز همچنین به خوبی خود را با شرایط وفق می‌دهد. سلول‌های A9 معمولاً در ماده سیاه مغز قرار دارند و پروجکشن‌هایی به پوتامن در مغز جلویی ارسال می‌کنند، جایی که دوپامین ترشح می‌کنند. اما جراحان معمولاً سلول‌های پیش‌ساز را به‌طور مستقیم در پوتامن قرار می‌دهند چون جراحی به آن راحت‌تر است.  شگفت‌آورتر از همه، به گفته او، مطالعه‌ای در زمینه صرع است که در آن سلول‌های پیوندی گرفته شده از سلول‌های بنیادی انسانی در مدارهای عصبی صحیح مغز ادغام می‌شوند. یک سال پس از پیوند، فرکانس حملات صرع شدید در دو شرکت‌کننده اول به تقریباً صفر کاهش یافت، اثری که برای دو سال ادامه داشته است. بیشتر شرکت‌کنندگان دیگر کاهش قابل توجهی در فرکانس حملات صرع داشته‌اند. هیچ عارضه جانبی قابل توجهی گزارش نشده و هیچ آسیبی به شناخت نرسیده است، به گزارش شرکت. در ماه ژوئن گذشته، اداره غذا و داروی ایالات متحده (FDA) این درمان را وضعیت «مسیر سریع» اعطا کرد تا فرآیند تایید آن تسریع شود.

پایان مطلب/.