به گزارش پایگاه اطلاع رسانی بنیان، آسپرین به‌عنوان یک داروی ضدالتهابی غیراستروئیدی (NSAID)، به‌طور گسترده برای کاهش التهاب و درد در بیماری‌های مختلف استفاده می‌شود. اگرچه تأثیرات آن بر کاهش التهاب در بسیاری از بیماری‌ها شناخته شده است، تأثیر آن بر تمایز سلول‌های بنیادی به‌ویژه در بافت‌های چربی همچنان مورد بررسی قرار نگرفته است. مطالعه‌ای که در سال ۲۰۲۵ منتشر شد، نشان داد که آسپرین می‌تواند تمایز سلول‌های بنیادی مشتق‌شده از بافت چربی انسان به آدیپوسیت‌ها (سلول‌های چربی) را به‌صورت دوز-وابسته مهار کند. این یافته‌ها اهمیت بالقوه آسپرین را به‌عنوان یک عامل تنظیم‌کننده در فرآیندهای بیولوژیکی مرتبط با چربی‌زایی نشان می‌دهد.

اثر آسپرین بر تمایز چربی‌زایی سلول‌های بنیادی

در این مطالعه، سلول‌های بنیادی مزانشیمی مشتق‌شده از بافت چربی انسان در شرایط آزمایشگاهی به محیط کشت استاندارد منتقل شدند تا فرآیند تمایز به آدیپوسیت‌ها را آغاز کنند. در‌طول این فرآیند، تیم تحقیقاتی مقادیر مختلف آسپرین را به محیط کشت سلولی اضافه کردند تا اثرات آن را بر تمایز چربی‌زایی بررسی کنند. نتایج نشان داد که آسپرین به‌صورت دوز-وابسته قادر به مهار تجمع چربی در سلول‌ها و همچنین کاهش سطح بیان ژن‌هایی است که به‌طور معمول در تمایز به آدیپوسیت‌ها فعال می‌شوند. این مهار در دوزهای بالاتر بیشتر شد و به‌کاهش قابل‌توجه تولید تری‌گلیسریدها (چربی‌های ذخیره‌ای در سلول‌ها) منجر گردید. این اثرات ممکن است به‌دلیل تأثیر آسپرین بر مسیرهای سیگنال‌دهی مختلف در داخل سلول‌ها باشد که در تنظیم فرآیندهای متابولیک و تمایز سلول‌ها دخیل هستند.

مکانیزم‌های مولکولی دخیل در مهار تمایز چربی‌زایی

آسپرین به‌عنوان یک داروی ضدالتهابی غیراستروئیدی شناخته می‌شود که از طریق مهار آنزیم‌های COX-1 و COX-2 عمل می‌کند. این دارو سال‌هاست که در درمان بیماری‌های التهابی مزمن مانند آرتریت و دردهای مفصلی مورد استفاده قرار می‌گیرد. علاوه‌بر تأثیرات ضدالتهابی، تحقیقات اخیر نشان داده‌اند که آسپرین می‌تواند اثرات مختلفی بر سلول‌های بنیادی داشته باشد. از آنجایی که سیستم ایمنی و التهاب نقش کلیدی در فرآیندهای بازسازی بافت‌ها و تمایز سلول‌ها دارند، آسپرین ممکن است به‌عنوان یک ابزار درمانی در برخی بیماری‌های خودایمنی و اختلالات بافتی مورد استفاده قرار گیرد. در‌‌این‌زمینه، اثرات آسپرین در مهار تمایز چربی‌زایی سلول‌های بنیادی انسان و مدل‌های حیوانی نشان می‌دهد که این دارو می‌تواند بر روی متابولیسم سلولی و فرآیندهای مرتبط با ذخیره چربی تأثیر بگذارد. تحقیقات مولکولی نشان داده‌اند که آسپرین با مهار فعالیت مسیرهای سیگنال‌دهی خاص، از جمله مسیر Wnt/β-catenin، می‌تواند تمایز چربی‌زایی را کاهش دهد. مسیر Wnt/β-catenin نقش کلیدی در تنظیم تمایز سلول‌های بنیادی به آدیپوسیت‌ها دارد و بر بیان ژن‌های مختلف در این فرایند تأثیر می‌گذارد. در‌این مطالعه، مشاهده شد که آسپرین باعث کاهش سطح β-catenin، یک پروتئین کلیدی در این مسیر سیگنالی، شده است. این کاهش در بیان β-catenin همراه با کاهش ژن‌هایی مانند Cyclin D1 بود که به‌طور معمول در تمایز سلول‌های چربی دخالت دارند. علاوه‌بر‌این، داده‌ها نشان دادند که آسپرین ممکن است از طریق تحریک پروتئین COX-2 (cyclooxygenase-2) به‌عنوان یک پاسخ جبرانی به مهارCOX-1  عمل کند که‌خود موجب تغییرات در متابولیسم سلولی و فرآیندهای التهابی می‌شود. این یافته‌ها حاکی از پیچیدگی‌های مولکولی هستند که آسپرین در فرآیندهای سلولی و تنظیم تمایز چربی‌زایی ایجاد می‌کند.

تأثیر آسپرین بر رشد و زنده‌مانی سلول‌های بنیادی

مطالعات اضافی نشان داده‌اند که آسپرین می‌تواند بر رشد و بقاء سلول‌های بنیادی تأثیر بگذارد. در برخی از مدل‌ها، مشاهده شد که آسپرین باعث کاهش تکثیر سلول‌های بنیادی مزانشیمی شده و منجر به افزایش میزان مرگ سلولی (آپوپتوز) می‌شود. این اثرات احتمالاً به‌دلیل تغییرات در متابولیسم سلولی و تنظیم مسیرهای سیگنال‌دهی است که مسئول کنترل چرخه سلولی و بقاء سلول‌ها هستند. در بررسی‌های سلولی انجام‌شده، استفاده از آسپرین موجب کاهش چشمگیر تعداد سلول‌های زنده و فعال در محیط کشت شد که می‌تواند بر فرآیندهای ترمیمی و تمایز آن‌ها تأثیر منفی بگذارد. بنابراین، اگرچه آسپرین تأثیرات مثبتی در کاهش التهاب دارد، در شرایط خاصی که نیاز به حفظ و تکثیر سلول‌های بنیادی وجود دارد، ممکن است استفاده از این دارو اثرات نامطلوبی داشته باشد.

تأثیر آسپرین بر تمایز چربی‌زایی در مدل‌های حیوانی

در مدل‌های حیوانی، اثرات آسپرین بر تمایز چربی‌زایی نیز مورد بررسی قرار گرفته است. به‌طور خاص، در موش‌های صحرایی، استفاده از آسپرین باعث کاهش تجمع چربی در بافت‌های مختلف بدن شد. این یافته‌ها مشابه با نتایج به‌دست‌آمده در محیط کشت سلولی بودند و نشان دادند که آسپرین می‌تواند مسیرهای مختلفی از جمله مسیرهای مرتبط با متابولیسم و ذخیره چربی را مهار کند. همچنین، در این مدل‌ها، استفاده از آسپرین با کاهش سطوح کلسترول و تری‌گلیسریدها در خون همراه بود، که به‌طور غیرمستقیم نشان‌دهنده کاهش تجمع چربی در بافت‌ها است. این اثرات باعث شده است که آسپرین به‌عنوان یک درمان بالقوه برای بیماری‌های متابولیک مانند چاقی و دیابت در نظر گرفته شود.

تأثیر آسپرین بر تمایز چربی‌زایی در مدل‌های سلولی مختلف

علاوه‌بر مدل‌های انسانی و حیوانی، آزمایش‌هایی در مدل‌های سلولی مختلف از جمله سلول‌های 3T3-L1  انجام شده است. در‌این‌مدل‌ها، آسپرین توانست مشابه با نتایج مشاهده‌شده در سلول‌های انسانی، تجمع چربی را کاهش دهد و از تمایز سلول‌های 3T3-L1  به آدیپوسیت‌ها جلوگیری کند. این یافته‌ها تأکید می‌کنند که اثرات آسپرین در مهار چربی‌زایی ممکن است به‌طور گسترده‌تری در انواع مختلف سلول‌های بنیادی و مدل‌های سلولی اعمال شود. این تحقیقات می‌تواند به توسعه درمان‌های جدید برای بیماری‌هایی مانند آترواسکلروزیس، بیماری‌های قلبی عروقی و سایر اختلالات متابولیک کمک کند.

آسپرین و تأثیر آن بر سلامت متابولیک

با توجه به اثرات اثبات‌شده آسپرین در مهار تمایز چربی‌زایی، این دارو ممکن است در مدیریت بیماری‌های متابولیک مانند چاقی و دیابت نوع ۲ نقش مؤثری ایفا کند. مطالعات نشان داده‌اند که تجمع چربی در بافت‌های مختلف بدن می‌تواند به بروز بیماری‌های مزمن و خطرناک منجر شود. از‌سوی‌دیگر، تنظیم فرآیندهای چربی‌زایی می‌تواند به‌عنوان یک استراتژی درمانی برای کاهش خطر ابتلا به بیماری‌های قلبی عروقی و اختلالات متابولیک مطرح باشد. تحقیقات بیشتر در این زمینه می‌تواند به توسعه داروهای جدید با هدف مهار تجمع چربی و بهبود سلامت متابولیک کمک کند. یکی از کاربردهای بالقوه آسپرین در درمان بیماری‌های قلبی عروقی است، جایی که این دارو می‌تواند با کاهش التهاب و مهار تجمع چربی در دیواره رگ‌ها، از بروز آترواسکلروزیس (سخت شدن رگ‌ها) جلوگیری کند. تحقیقات نشان داده‌اند که آسپرین با کاهش فعالیت سلول‌های چربی در رگ‌ها و مهار آدیپوسیت‌های مشتق‌شده از سلول‌های بنیادی، می‌تواند به‌کاهش التهاب و بهبود عملکرد قلبی-عروقی کمک کند. این اثرات می‌توانند به‌ویژه در بیماران مبتلا به دیابت نوع ۲ و دیگر بیماری‌های متابولیک که معمولاً با مشکلات قلبی عروقی همراه هستند، مؤثر واقع شوند.

چشم‌اندازهای آینده

با‌وجود اینکه یافته‌های به‌دست‌آمده نشان‌دهنده تأثیرات مثبتی از آسپرین در مهار تمایز چربی‌زایی هستند، تحقیقات بیشتری نیاز است تا مکانیزم‌های دقیق‌تر و عوارض احتمالی طولانی‌مدت استفاده از این دارو روشن شود. در آینده، استفاده از آسپرین در درمان‌های مبتنی بر سلول‌های بنیادی، به‌ویژه در زمینه‌های ترمیم بافت و درمان بیماری‌های متابولیک، می‌تواند به یک رویکرد جدید و موثر تبدیل شود. همچنین، شبیه‌سازی اثرات آسپرین در شرایط بالینی واقعی و آزمایش آن در مدل‌های انسانی، می‌تواند به گسترش کاربردهای درمانی این دارو در زمینه‌های پزشکی مختلف منجر شود.

پایان مطلب./