وی با اشاره به مشکلاتی که در راه پیشرفت درمان بیماری ها با سلول های بنیادی وجود دارد افزود: در نهایت لازم است حرکت به سمت کلینیک از نقطه ای آغاز شود. وزارت بهداشت در حوزه سلول های بنیادی مجوز فعالیت در حوزه بالینی را برای phd ها صادر نمی کند.متاسفانه در حال حاضر ما برای انجام فعالیت ها یا استفاده از دستگاهی مانند سانتریفیوژ در بخش تحقیقات مشکلی نداریم اما در بالین نیازمند امضا و اجازه پزشک عمومی هستیم که شاید این پزشک که از دانشجویان ما بوده هیچ اطلاع کافی از موضوع نداشته باشد و مدرک وی پزشک عمومی است. این امر برای ما یک توهین است.

دکتر کاتبی افزود: برای پزشکان بالینی عمومی اجازه انواع و اقسام مداخلات غیر قانونی صادر می شود اما برای phd ها چون نظام پزشکی ندارند حتی برای استفاده از برخی دستگاه ها محدودیت وجود دارد و بعضا بیمه هزینه انجام برخی آزمایشات را درصورتی که پزشک عمومی تایید نکرده باشد، به بیمار پرداخت نمی کند. 

دکتر کاتبی در مورد دلیل و ضرورت نیاز به کلینیک در زمینه فعالیت های سلولی گفت: من فکر می کنم ما هنوز درک زیادی از سلول های بنیادی نداریم.در واقع در بحث استفاده از سلول های بنیادی اغراق و عجله شده است.برای مثال مراکزی در هنگ کنک، تایلند، اکراین،مکزیک، هند استفاده از سلول درمانی را ترویج می کنند و ادعا می کنند که در این امر موفق هستند اما هنوز دانش کافی از این قضیه ندارند.

وی ادامه داد:اصل موضوع این است که ما سلول را از بدن خارج کرده و آن را در محیط invitro می شناسیم، هنگامی که سلول را شناختیم گمان می کنیم بر سلول تسلط داریم، در صورتی که حتی اگر تسلط هم داشته باشم هنوز اطلاعات کافی راجع به آن نداریم.

این فلوشیپ پسا دکتری کلینیکال فارماکولوژی با انتقاد به این مساله که ما همواره به القای مثبت توجه می کنیم بیان کرد: ما هیچ گاه به نکات منفی از قبیل اینکه از سلول چه چیزی گرفتیم و سلول در معرض چه چیزهایی نیست توجه نمی کنیم.درحالی که هنگامی که سلول به جایگاه اصلی خود برمی گردد با هزاران فاکتور جدید که تا قبل از آن با آن ها  مواجه نبود مواجه می شود. این فاکتورها بر خصوصیاتی که ما گمان می کردیم می توانیم آن ها را کنترل کنیم اعم از تکثیر و تمایز تاثیر می گذارد.پس اگر از سلولی که در محیط invitro  در آن مداخله شده  در بحث پیوند استفاده شود و نتیجه و عملکرد مثبت داشته باشد، زیادی خوشبینانه است چون ما آن را با کمک مواد آزمایشگاهی به سمت سلول قلبی برده ایم.اما در صورتی که سلول دستکاری نشده باشد ، یعنی  سلول را با کم ترین مداخله ایزوله کنیم و مجددا  به خود مریض پیوند بزنیم قابل قبول تر است.

وی تاکید کرد:  هنگامی که ما سلول را با مداخله موادی به سمت سلول عصبی یا قلبی بردیم از اینکه توانسته ایم این کار را انجام دهیم خرسند هستیم اما به نظر من ما به چیزی شبیه آن رسیده ایم. زیرا از زمانی که ما برای مثال عضله قلبی را به بستر خودش برمیگردانیم  آنجا با فاکتورهایی مواجه می شود که تا حالا نبودند و ما هم هیچ کنترلی بر عملکرد آن ها نداریم.در نتیجه بعید نیست تکثیر غیر متعارفی یا تمایز های ناخواسته ای انجام بدهد که ما نمی شناسیم.

دکتر کاتبی ادامه داد: به همین دلیل است که تمرکزمان را روی این امر  گذاشتیم که یا اصلا در بحث پیوند مداخله نکنیم یا اگر مداخله می کنیم ، سلول را جدا کرده و با کم ترین مداخله سلول را مجددا تزریق کردیم.ما هیچ گاه ادعا نکردیم سلول را به یک تمایز خاص رساندیم و بعد برگرداندیم.
تزریق سلول های خونی و مغز استخوان بدون دستکاری به مریض قلبی 
ما در حال حاضر یک طرح تحقیقاتی را در دست کار داریم که سلول های خونی و مغز و استخوانی را در همین سطح جداسازی کرده و بدون مداخله هنگام انژیوگرافی و جایگذاری استند به خود مریض سکته  قلبی برمی گردانیم.

استفاده از سلول های بنیادی مزانشیمی در درمان بیماری ها

دکترای حرفه ای بافت شناسی، در مورد سابقه و  فعالیت هایی که در مرکز خود انجام می دهند توضیح داد:از راه اندازی این مرکز حدود 5 سال می گذرد، اما افتتاح آن به صورت رسمی 2 سال پیش انجام شد. بسیاری از فعالیت های ما مرتبط با دانشگاه علوم پزشکی تهران و ایران ، یعنی به صورت مشارکتی بوده است.مشکلی که تا به حال وجود داشته کمبود دانشجوی تحصیلات تکمیلی در استان هرمزگان بود.اما در حال حاضر اوضاع بهتر شده و در رشته هایی مانند انگل شناسی و بیو شیمی و...دانشجوها اضافه شدند و این امر به شکوفاتر شدن فعالیت های ما کمک کرده است.

وی افزود:اکثر فعالیت ها  در زمینه سلول های بنیادی عصبی  و حفاظت از سلول های عصبی به خصوص در هیپوکمپوس (هیپوکام یا هیپوکامپ) (hippocampus) قسمتی از دستگاه کناره‌ای (سیستم لیمبیک) مغز و حافظه  بوده و بعضا از سلول های بنیادی مزانشیمی برای پیوند  استفاده کردیم.اما بیشتر تلاش ما در راستای استفاده از فاکتورهای رشدی است که به صورت درون زا به رشد و تکثیر سلول های بنیادی کمک می کنند بودند.

دکتر کاتبی تصریح کرد : مشکل بزرگ کسانی که دارای مدرک پی اچ دی هستند، نداشتن نظام پزشکی علی رغم دارا بودن دانش کافی است.این امر باعث انواع مداخلات غیر قانونی می شود. فعالیت در حوزه ما مشکل است و باید بین چند پزشک مشارکتی باشد، از طرفی هماهنگ شدن با پزشکان بالینی با توجه به حجم کاری که دارند کار ساده ای نیست.در حال حاضر بزرگترین هدف ما این است که  سلول را  با کمترین دست کاری و همچنین مداخله با فاکتورهایی که کلینیک ها آن ها قبول دارند، یعنی قبلا در بیمارستان ها به عنوان یک دارو استفاده می شدند آماده سازی کنیم.

این پزشک متخصص درباره راه اندازی مرکز سلول درمانی بندرعباس گفت: قرار است مراحل مکان یابی را در بیمارستان شهید محمدی بندر عباس در حوزه آنژیو گرافی قلب و عروق انجام دهیم.در حال حاضر در حال انتقال تجهیزات هستیم.این تغییرات می تواند در حوزه مدیریتی و بودجه صدمه بزند اما من تلاش می کنم در حوزه کیلینیکال این طرح بالینی را با کمترین مداخله برای بیماران قلبی و بیمارانی که سکته کرده اند انجام دهم.

تغییرات مدیریتی آفت بخش های تحقیقاتی است

دکتر کاتبی درپایان خاطرنشان کرد: تغییرات مدیریتی در بخش های مختلف انجام امور تحقیقاتی را با مشکل مواجه می کند و بعضا باعث ایجاد اختلال در بودجه های تحقیقاتی می شود .

پایان مطلب/