بانک اهداکنندگان سلول های بنیادی نیاز به عضویت همه هموطنان دارد
مردم ایران هم نوع دوست هستند. هر فردی که به بانک اهدا کنندگان سلول های بنیادی بپیوندد برای ما حکم یک منبع سلولی دارد که درجامعه امور روزانه خود را انجام می دهد و در مواقع اضطراری با آنها تماس می گیرم. حتی فردی که داوطلب اهدا می شود خونی از دست نمی دهد. این خون در جریان خروج و ورود مجدد به بدنش، سلول بنیادیش استخراج می شود.
شخص داوطلب در جریان استخراج سلول های بنیادی از خونش، شاید حدود 4 ساعت از وقتش را به یک فرد نیازمند اختصاص دهد اما در نهایت یک نفر از مرگ حتمی نجات پیدا می کند. لذا تقاضا دارم همه افراد برای عضویت دراین بانک اقدام کنند.
امتیاز:
بیمارستان شریعتی جای غریبی نیست. طبقه چهارم ساختمان "خون و پیوند مغز استخوان" این بیمارستان نیز برای بسیاری آشناست و البته یادآور روزهای تلخ و بعضا شیرین.
طبقه چهارم بخش "پیوند سلول های بنیادی کودکان" است.
برای بازدید از این بخش باید روحیه قوی داشته باشی. سرد و گرم چشیده روزگار باشی وگرنه تاب دیدن این همه سختی را نمی آوری.
البته اگرچه درد و رنج مقابله با بیماری های صعب العلاج و گاهی لاعلاج را در چهره کودکان می بینیم اما نگاه های پرامید مادرانشان دل را گرم می کند.
رنگ زندگی وقتي در حال شيمي درماني نباشند، وقتي كه در حال آزمايش هاي مختلف نباشند و یا وقتي كه از شدت گرفتن دارو خواب نباشند در چهره معصومشان موج می زند.
آنها زندگی را به بازی گرفته اند، حتی شیمی درمانی و سلول درمانی را هم. ترسیدن،تجربه تلخ داشتن،چشیدن مزه زهرمانند بعضی احساس ها هم دیگر برایشان بی مفهوم است.
در کودکی بزرگ شده اند. چقدر زیبا و بزرگوارانه.
و زیباتر از آن دیدن چهره شاد خانواده ای است که فرزندش دو سال پس از جدالی نفس گیر با بیماری (که حتی تکرار نامش هم نیاز به کلی تمرین دارد چه رسد به مقابله با آن )، اکنون سرپا ایستاده و به قدری بازیگوش است که پدر را بارها در راهروهای درمانگاه دنبال خود می دواند.
شاید برای همه ما لازم هست که یک روز به این بیمارستان سری بزنیم ، دو زانو بنشينیم و از کودکانی که به گفته دکتر علی حمیدیه از نوعی سرطان کشنده رنج می برند امید و عشق به زندگي را ياد بگیریم!
نه در حد ایمان کودکان، در این حد که وقت هایی که به قول خودمان باطری خالی می کنیم، توکلمان را از دست ندهیم.
در گفتگویی صمیمی با دکتر امیرعلی حمیدیه فوق تخصص خون و آنكولوژي ،عضو هيات علمي دانشگاه علوم پزشكي، مدير بانک اهدا کنندگان سلول های بنيادی و مسئول بخش پيوند سلول هاي بنيادي کودکان بيمارستان شريعتي آنچه که باید درباره بخش پیوند سلول های بنیادی کودکان ، بانک HLA، بانک خون بندناف عمومی می دانستیم، پرسیدیم.
آنچه در زیر می خوانید حاصل این گفتگو است.
آقای دکتر لطفا کمی از پیوند سلول های بنیادی کودکان برایمان بگویید.
این کودکان، کسانی هستند که تا 5 سال پیش هیچ درمانی در این مملکت برایشان نبود. اگرهم قرار بود به خارج از کشور اعزام شوند شاید تا 500 میلیون تومان هزینه داشت.
این کودکان پیش از این در دیگر مراکز، درمان های متفاوتی را تجربه کرده اند. اکنون بیماری به هر دلیلی برگشته و یا درمان موثر واقع نشده است به همین دلیل تحت درمان با سلول های بنیادی قرار گرفته اند.
هزینه های درمان به چه صورت است؟
از محل صرفه جویی ارزی وزارت بهداشت هزینه ها پرداخت و فقط 2 میلیون تومان برای همراه بیمار از خانواده دریافت می شود. چون پرداخت هزینه ها برای خانواده ها بسیار سنگین است از سوی دولت پرداخت می شود.
بانک اطلاعاتی HLA اهدا كنندگان سلول های بنیادی ایران چه کاربردی دارد؟
بالای 50 درصد پیوندهای دنیا از دهندگان غیرخویشاوند و از بانک های اهدا کنندگان سلول های بنیادی یعنی افراد بالغ انجام می شود چون 30 درصد افرادی که در دنیا نیاز به پیوند دارند، دهنده برای آنها یافت نمی شود. علت شروع پیوند از خون بندناف هم این بود که بتوانند برای کسانی که دهنده ندارند منبع دیگری پیدا کنند.
عضویت در این بانک به چه صورت است؟
کسی که خود را کاندید اهدای سلول بنیادی می کند، تعیین HLA می شود و دیگر نیاز به نگهداری سلول های بنیادی در تانک، ازت، فضا و تشکیلات نگهداری بندناف نیست.
فقط آزمایشگاه HLA و نگهداری اطلاعات آن در یک سیستم کامپیوتری به طور محرمانه نیاز است. این اطلاعات به صورت کد محرمانه حفظ می شود.
فرد فرمی که شامل اسم، فامیل و کدملی است تکمیل می کند تا اگر روزی کسی به سلول ایشان نیاز داشت پس از بررسی کمیته اگر اجازه داده شد، کد باز و اسم دهنده مشخص شود اما اسم او به بیمار گفته نمی شود.
مرکز پیوند با دهنده وارد مذاکره می شود.اگر فرد برای اهدا رضایت داشت، از او می خواهیم تا برای طی مراحل اهدا به مرکز مراجعه کند.
با توجه به اینکه ممکن است بحث تهدید برای اهدا کننده پیش آید، خرید و فروش سلول مطرح شود یا ممکن است فرد کاندید از اهدا پشیمان شود مشخصات اهدا کننده در هیچ مرکز معتبری در دنیا به بیمار نمی دهند.
اهدای سلول بنیادی خطری برای دهنده ندارد؟
اهدای سلول بنیادی مثل اهدای عضو نیست. فرد اهدا کننده عضوی رااز دست نمی دهد و مغز استخوان دوباره سلول بنیادی را جایگزین می کند لذا برخلاف اهدای اعضا، فرد سالم می ماند و فقط سلول بنیادی جدا می شود.
برای تکمیل بانک به چند عضو نیاز داریم؟
هرچه بانک HLA ایران غنی تر باشد، به نفع مردم ایران خواهد بود.
بانک های HLA و بانک های بندناف اگر 100 نمونه یا هزاران نمونه داشته باشند نمی توانند ادعا کنند که کامل هستند و برای همه افراد نیازمند، دهنده دارند. این بانک ها اگر به شبکه های بین المللی متصل شوند تا بتوانند سلول را بین کشورهای مختلف مبادله کنند می توانند موثر باشند.
بهترین بانک سلول های بنیادی الان در آمریکا با 9 میلیون دهنده است که بسیاری از کشورها از آنجا سلول وارد می کنند اما همان کشور هم گاهی ناچار است برای برخی از بیمارانش، از کشورهای دیگر سلول وارد می کند.
تا به شبکه BMDW یعنی جمعیت اهدا کنندگان سلول های بنیادی متصل نشویم تلاش ها بی فایده است چون قطعا همیشه تعدادی بیمار که دهنده ای برای آنها یافت نمی شود، باقی می ماند و بیمارستان شریعتی بعد از طی مراحل مختلفی توانسته است به این بانک جهانی متصل شود.
تفاوت بانک HLA با بانک خون بندناف چیست؟
برای بانک HLA باید تعداد بیشتری نسبت به بانک خون بندناف عضو داشته باشیم چون خون بندناف با ناسازگاری یک یا دو پله هم قابل پیوند است اما برای پیوند از بانک HLA باید کاملا نمونه سازگار باشد و این حسن بندناف نسبت به پیوند از بانک HLA است.
هزینه وارد کردن سلول از دیگر کشورها چقدر است؟
اهداکنندگان خارجی هیچ پولی نمی گیرند. اما هزینه های آزمایش های تکمیلی HLA ، آزمایش دهنده از نظر بیماری های متفاوت ، هزینه معاینات دهنده و هزینه انتقال و فرد آورنده که سلول را از کشوری برای ما می آورد به عهده بیمار است.
البته باید گفت برای اولین مریض که می خواستیم سلول وارد کنیم مشکلات فراوانی داشتیم اما الان خیلی کمتر شده است. مریض اول حدود یک سال پیش پیوند شد که حال عمومی وی خوب است.
آیا تفاوت قومیت و نژاد در عدم پس زدن پیوند نقش دارد؟
قطعا نژاد و قومیت هرچه نزدیکتر باشد موثرتر است اما اگر یک نفر دچار سرطان خون بشود و در ایران هم هیچ HLA سازگاری برای آن نداشته باشیم باید از کشور دیگری وارد کنیم. وقتی در کشوری HLA با سازگاری 10/10 داریم قطعا باید برای پیوند اقدام کنیم.
وقتی بیمار با مرگ مواجه می شود هدف اصلی ما این است که نجاتش بدهیم. بانک بندناف از یک فرد غریبه با سازگاری یا حتی با ناسازگاری پیوند را انجام می دهد این هم به همان صورت است. وقتی بیماری به ما مراجعه می کند باید تمام تلاشمان را برای نجاتش انجام دهیم.
از بانک خون بندناف هم پیوند داشته اید؟
10سال پیش بانک خون بندناف شریعتی راه اندازی شد و بیش از 2هزار نمونه جمع آوری کرده است. درحال حاضر هم می توانیم برای بیمارانی که نیاز به پیوند از خون بندناف دارند از بانک خود استفاده کنیم.
تا کنون بالای 40 بیمار با خون بندناف پیوند شده اند . تنها یک مورد از نظر تطابق HLA 6/6 سازگار بوده و سایر پیوند ها با ناسازگاری های 4/6 یا 5/6 انجام شده است. نتایج پیوند هم با توجه به اینکه از اولین پیوند 4 سال می گذرد خوب بوده است.
درباره بیماری فرد دریافت کننده اولین پیوند خون بندناف هم باید گفت که وی نقص ایمنی مادرزادی داشت. پیوند از دو بندناف همزمان هم در یک بیمار انجام داده ایم که در چند کشور بیشتر انجام نمی شود. این بیمار مبتلا به سرطان خون بود که سه سال پیش، پیوند از دو بندناف همزمان دریافت کرد و نتایج این پیوند با نتایج بین المللی کاملا سازگار است.
البته باید توجه داشت پیوند بندناف میزان موفقیتش بین 40 تا 60 درصد در تمام مراکز برجسته دنیا است.
پیوند با سلول های مزانشیمال در چه مرحله ای است؟
در مغز استخوان دو دسته سلول بنیادی داریم. یک دسته سلول بنیادی خون ساز یا HSC و سلول های بنیادی مزانشیمال.از سلول های بنیادی مزانشیمال بافت چربی، غضروف و اخیرا هم معتقدند سلول های کبدی و عصبی و .... مشتق می شود.
در این مرکز هم حدود 3 سال است که سلول های مزانشیمال استخراج و به بیماران مبتلا به تالاسمی در پیوند های همزمان یا به صورت تنها انجام می گیرد.
تا کنون بالای 100 بیمار با این سلول ها تحت معالجه قرار گرفته اند که این بیماران تالاسمی برای درمان ناهنجاری های کبدی شان تحت درمان با سلول های مزانشیم قرار گرفته اند نه برای درمان تالاسمی.
چه توصیه ای برای کمک به بقای بیماران نیازمند پیوند دارید؟
مردم ایران هم نوع دوست هستند. هر فردی که به بانک اهدا کنندگان سلول های بنیادی بپیوندد برای ما حکم یک منبع سلولی دارد که درجامعه امور روزانه خود را انجام می دهد و در مواقع اضطراری با آنها تماس می گیرم. حتی فردی که داوطلب اهدا می شود خونی از دست نمی دهد. این خون در جریان خروج و ورود مجدد به بدنش، سلول بنیادیش استخراج می شود.
شخص داوطلب در جریان استخراج سلول های بنیادی از خونش، شاید حدود 4 ساعت از وقتش را به یک فرد نیازمند اختصاص دهد اما در نهایت یک نفر از مرگ حتمی نجات پیدا می کند. لذا تقاضا دارم همه افراد برای عضویت دراین بانک اقدام کنند.
آیا محدودیتی برای اهدای سلول هست؟
اگرچه تا کنون پیش نیامده اما ممکن است شخصی دوبار یا سه بار هم بتواند به کسی سلول بنیادی اهدا کند و هیچ ضرری هم برایش ندارد .
پس از این مصاحبه، دکتر حمیدیه ما را به بخش بستری کودکان پس از دریافت عمل پیوند برد. اگرچه به دلیل حفظ ایمنی کودکان، از ورود به اتاق هایشان منع شدیم اما دیدن این کودکان که به تازگی پیوند سلول های بنیادی را دریافت کرده بودند و یا کودکی که در انتظار رسیدن نمونه منطبق از آلمان بود، لزوم گسترش بانک HLA را آشکارتر ساخت.
پایان مطلب/